BİNGÖL ILICALAR İÇPINAR VILLAGE TOMBS

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 43 - 74, 31.12.2020

Nebi Butasım

Öz

Tombs and tomb monuments are works that reflect the history and artistic understanding of the region they are located in, with their decorative features and inscriptions. The articles it contains are important in terms of revealing the history of the region, as well as providing information about the quality of the existing art accumulation, its ornaments also show the art interactions in a wide geography. In this context, as a result of the researches conducted in the province of Bingöl, although there are differences in the details of the whole region, it is clearly seen that there is an artistic continuity in general. Tombstones found in the Ilıcalar Town İçpınar Village cemetery in Bingöl is one of the works that reflect this interaction and art continuity. The tombstones found in Bingöl, Kığı district and the villages of the district and the decoration and writing elements contained in these stones were repeated with a different understanding and concept on the gravestones of İçpınar Village. İçpınar Village Cemetery contains works that succeed in reflecting the characteristics of Bingöl in general, the tombstones of Anatolia, even if it is a small area. Although it has been destroyed to a great extent, it can reflect the features that exist in the whole region with its structural features, ornaments and few writings. The unearthing of this cemetery, where we can see different structural and ornamental features together in the same cemetery, will be a summary of the cultural inventory of the province within the scope of tombstones. In this context, the gravestones of Bingöl province, Ilıcalar Town İçpınar Village were examined in terms of art history and evaluated with tombstones in Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Art History, Bingol, Tomb, Ornament, Sarcophagos

Proje Numarası

Proje No: BAP. İF. 2020.00.001

BİNGÖL ILICALAR İÇPINAR KÖYÜ MEZAR TAŞLARI

Öz

Mezarlar ve mezar anıtları, barındırdıkları süsleme özellikleri ve yazılar açısından, bulundukları bölgenin tarihini ve sanat anlayışını yansıtan eserlerdir. İçerdiği yazılar bölgenin tarihini ortaya çıkarmak açısından önem arz ettiği gibi, süslemeleri var olan sanat birikiminin niteliği hakkında bilgiler sunmanın yanı sıra geniş bir coğrafyada sanat etkileşimlerini de göstermektedir. Bu bağlamda Bingöl ilinde yapılan araştırmalar neticesinde tüm bölgenin detaylarda farklar olsa da genel anlamda sanatsal bir sürekliliğin varlığı açıkça görülmektedir. Bingöl’ün Ilıcalar Beldesi İçpınar Köyü mezarlığında bulunan mezar taşları da bu etkileşim ve sanat sürekliliğini yansıtan eserlerden biridir. Bingöl, Kığı ilçesi ve ilçeye bağlı köylerde tespit edilen mezar taşları ve bu taşların içerdiği süsleme ve yazı unsurları farklı bir anlayış ve konseptle İçpınar Köyü mezar taşlarında tekrar edilmiştir. İçpınar Köyü Mezarlığı, özelde Bingöl’ün genelde Anadolu’nun mezar taşları özelliklerini küçük bir alan da olsa da yansıtmayı başaran eserleri ihtiva etmektedir. Her ne kadar büyük oranda tahrip olmuş olsa da yapısal özellikleri, süslemeleri ve az sayıda olan yazıları ile tüm bölgede var olan özellikleri yansıtabilmektedir. Aynı mezarlık içinde farklı yapısal ve süsleme özelliklerini bir arada görebildiğimiz bu mezarlığın tüm yönleri ile ortaya çıkarılması ilin kültür envanterinin, mezar taşları kapsamında, bir özeti niteliğinde olacaktır. Bu kapsamda Bingöl ili Ilıcalar Beldesi İçpınar Köyü mezar taşları sanat tarihi açısından incelenerek Anadolu’daki mezar taşları ile değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Bingöl, Mezar, Süsleme, Sanduka

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Birimi

Proje Numarası

Proje No: BAP. İF. 2020.00.001

Teşekkür

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Birimine (BAP) Teşekkür Ederim.

Kaynakça

• AYDIN, Hilmi, “Topkapı Sarayındaki Padişah Kılıçları”, El Sanatları Dergisi, İBB, sayı 4, İstanbul 2007, s. 28-37.
• BERK, Süleyman, Zamanı Aşan Taşlar, Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 1. Cilt, İstanbul 2016.
• BOZKURT, Nebi, “Kılıç, DİA, TDV, Ankara, Cilt 25, Ankara 2002, s. 405-408.
• ÇAL, Halit, “İstanbul Eyüp’teki Erkek Mezar Taşlarında Başlıklar”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla III. Eyüp Sultan Sempozyumu, 28-30 Mayıs, 1999, Eyüp Belediyesi Yayınları, İstanbul 1999,, ss. 207-225.
• ÇETİN, Onur, “Osmanlı Mezar Taşlarının Önemi ve Sanatsal Boyutu”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c. XLIII, s. 1, 2019, ss. 39-52.
• ÇETİ̇N, Yusuf, “Eski Bir Osmanlı Kaza Merkezi Olan Eleşkirt Toprakkale Köyü’nde Osmanlı Dönemi Mezarlıkları Ve Mezar Taşları”, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sayı 21, 2010, ss. 35-53
• ÇOLAK, Mihrican, “Türkçenin Söz Varlığında “Kılıç”, TEKE, sayı 7, cilt 4, 2018, ss. 2154-2188.
• ERTEKİN, Zahir -Nebi Butasım, “İslam Süsleme Sanatlarının Mezar Taşlarına Yansıması, Bingöl Örneği”, Nahçıvan ve Doğu Anadolu Abideleri Uluslararası Sempozyumu (Dünü, Bugünü ve Yarını), 11-12 Mayıs Nahçıvan 2015, ss. 268-282.
• FATAHA, Ebru Bilge, Turgay Yazar, M. Hilmi Arıç, “Zara Eski Mezarlıktaki Osmanlı Dönemi Mezar Taşları”, Turkish Studies, cilt 10, sayı 9, 2014, s. 149-201.
• GÖKLER, Burak Muhammet, Zerrin Köşklü, “Balıkesir Zağnos Paşa Haziresindeki Kavuk Tipleri”, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum 2019, ss. 453-478.
• KARACA, Faruk, “Mezar Taşlarına Yansıyan Şekliyle Türk Kültüründe Hayat ve Ölümle İlgili Bazı Değerlendirmeler”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt 14, sayı 3-4, 2001, ss. 501-512.
• KARAKAŞ, Mahmut, Şanlıurfa Mezar Taşları, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Konya 2012.
• KONYALI, İsmail Hakkı, Kılıcın ve Başka Kabzalı Kesici Silahların Tarihi, İbrahim Hakkı Konyalı Vakıf Kütüphanesi, Ankara Trhs.
• POLAT, Cavit, “Kahramanmaraş Keklikoluk Köyü Mezar Taşlarının Şekil ve Süsleme Bakımından Değerlendirilmesi”, Asos Journal, Sayı 61, 2017, ss. 523-538.
• SİPAHİ, Barış -Ayten Çetin, “1697-1910 Yılları Arasında Osmanlı Kültüründe Muhasebecilerin Mezar Taşlarının Karakteristik Özellikleri”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, sayı 48, 2010, s. 232-241.
• TOKUŞ, Ömer, “Güzeldere Mezar Taşları Üzerine”, Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2017, ss. 113-119.
• YAVUZ, Sena, “Geyve Elvan Bey İmareti Haziresinde Yer Alan Mezar Taşlarının Bugünkü Durumu”, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, sayı II, 2012, ss. 71-103