ÇOCUK HAFTASI GAZETESİ’NE TÜRK HALK EDEBİYATI UNSURLARININ YANSIMASI (1942-1946)

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 27 - 58, 28.06.2022

Recai Bazancir

https://doi.org/10.53440/bad.1072205

Öz

Türkiye’de yayımlanan süreli çocuk yayınları, çocukların kültürel ihtiyaçlarını karşılarken onların millî, ahlaki, sosyal ve evrensel değerlere sahip olmalarını da amaçlamıştır. Süreli yayınlar dönemin en önemli sosyalleşme vasıtalarından olması sebebiyle, çocukların eğlenmelerine, sosyalleşmelerine ve bilgiye ulaşmalarına önemli katkılar sunmuştur. Yerli ya da yabancı süreli çocuk yayınları geçmiş yıllardaki sosyo-kültürel değerlerini öğrenmek isteyen bireyler için de önem taşımaktadır. Çocuk Haftası Gazetesi’nin gayesi çocukların ilgisini ve sevgisini kazanmaktır. Asıl vurgulanan amaç; çağdaş, Atatürk ilkelerine bağlı, geleneksel ve millî değerlerinin bilincinde olan bir nesil yetiştirilmesidir. Halk kültürü temlerinin gazetede ağırlıklı olarak yer alması bu gayenin en açık göstergesidir. Çocuk Haftası Gazetesi’nde çocukların ve gençlerin geçmiş değerlerinin farkına varıp, modern Türkiye’nin inşası yolunda dünyadaki yenilik ve gelişmelerden de haberdar edilmeleri amaçlanmıştır. Çocuk Haftası’nın Atatürk ilke ve inkılaplarının gazete yoluyla çocuklara aktarılması, Büyük Maarif Kurultayı’na öz Türkçe’nin kullanımı ile alakalı öneriler sunulması gibi önemli misyonları olmuştur. Bunların yanında millî değerler ve Türk kültürünün çocuklara ve gençlere aktarılması gazetenin en önemli misyondur. Gazetedeki Türk halk edebiyatı ögeleri: halk hikâyesi, nazım ve nesir türünde masal, yerli masal, destan, atasözü, halk kültürü ögeleri barındıran millî çizgi roman ve karikatür, manzum, mensur bilmece, destan, fıkra, şeklindedir. Gazetede çocukları ve gençleri eğlendirmeye yönelik faaliyetler; kare bulmaca, nazım ve nesir şeklindeki bilmeceler, fıkra ve karikatür örnekleriyle sayfa boşlukları doldurularak okura aktarılmıştır. Çocuk Haftası Gazetesi yayımlandığı 14 yıl boyunca sayfalarında barındırdığı halk edebiyatı örnekleri ile okur için geleneğin aktarımı ve yaşatılması anlamında önemli rol üstlenmiştir. Özellikle: Boğaç Han, Tepegöz, Deli Dumrul, Keloğlan, Orhun Barkı Kahramanı Gültekin, Ali Baba ve Kırk Haramiler, Nasreddin Hoca ve Temel fıkraları gibi edebi türler, gazetenin içerik ve hacminde önemli yer tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gazete, Dergi, Çizgiroman, Çocuk, Türk Halk Edebiyatı, Gelenek, Masal, Efsane, Destan, Bilmece, Atasözü, Fıkra, Karikatür, Folklor

Kaynakça

• CANTEK, L. (2012). “Türkiye’de Çizgi roman”. İstanbul: İletişim Yayıncılık
• CANTEK, L. (2004). “Çizgili Hayat Kılavuzu Kahramanlar, Dergiler ve Türler”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ÇOCUK HAFTASI GAZETESİ. “Atalar sözü”. 1, (7), 1943, 11.
• ÇOCUK HAFTASI GAZETESİ. “Atalar sözü”. 1, (8), 1943, 5.
• ÇOCUK HAFTASI. “Biraz da Gülelim”. 4, (88), 1944, 10.
• DEMİRAY, T. (2009). “Çizgi Diyarı”, 1903-1971.
• ERCİLASUN, A, B. (1986). “Oğuz Kağan Destanı Üzerine Bazı Düşünceler”. Ankara: Türk Dili Araştırmaları Yayınları.
• ERGİN, M. (2014). “Dede Korkut Kitabı”. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• GÜVENÇ, A. Ö. (2013). “Halk Anlatılarının Yeniden Yazımı Sürecinde Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi Hikâyesi”. Ankara: Gece Kitaplığı.
• GÜVEMLİ, Z. (1945). “Dede Korkut Masalları”. Çocuk Haftası Gazetesi, 5, (117), 2.
• GÜVENÇ, A. Ö. (2019). “Halk Anlatılarının Yeniden Yazımı Sürecinde Tepegöz”. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• GÜVENDİ, Z. (1944). “Oğuz Destanı”. Çocuk Haftası Gazetesi, 4, (103).
• KOZANOĞLU, A. (1946). “Orhun Barkı Kahramanı Gültekin Özel Sayısı”. Çocuk Haftası Gazetesi, Sayı: 4.
• KÖPRÜLÜ, M.F. (2011). “Türk Edebiyatı Tarihi”. Ankara: Akçağ Yayınevi.
• KÜR, İ. (1993). “Süreli Çocuk Yayınlarına Genel Bir Bakış”. Ankara:Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• NASKALİ E, G. (1992). “Destanın Tarifi”. Ankara: Türk Dili Araştırmaları Yıllığı.
• ÖZKONUK, R. (1944). “Keloğlan”. Çocuk Haftası Gazetesi, 1, (63).
• ÖZMAY, M. (1945). “Bilmeceler”. Çocuk Haftası Gazetesi, 5, (128), 10.
• ŞİMŞEK, E. (2017). “Türk Masallarının Milli Tipi: Keloğlan”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, Sayı:11.
• TEKİN, T. (2003). “Orhun Yazıtları”. İstanbul: Kitap Matbaası.