2011 Sonrası İran’ın Irak Politikası

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2 - Bölgesel Araştırmalar Dergisi "İran" Özel Sayısı, 172 - 198, 30.10.2017

Cenk Tamer

Öz

Bu çalışmanın amacı, İran’ın Irak politikasını 2011
yılından itibaren bölgesel ve yerel dinamikleri de hesaba katarak incelemektir.
2013 sonrası DEAŞ’ın güçlenmesiyle, İran bir kez daha sınırını bir düşman ile
paylaşma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu durum aynı zamanda Irak ve
İran’ı savunma alanında daha fazla işbirliği yapmaya yöneltmiştir. Diğer
taraftan 2014 yılında Haydar İbadi’nin iktidara gelmesi, İran’ın Irak
politikasında önemli bir değişimi ifade etmiştir. 2013 sonrası DEAŞ’ın güçlenmesiyle beraber Irak’taki Türkiye-İran rekabeti daha çok Irak’ın güvenliği ve terörle
mücadele üzerine yoğunlaşmıştır. Genel olarak 2011 sonrası İran’ın Irak
politikası, İran’ın ulusal güvenlik çıkarları dâhilinde geliştirilmiş,
tehditleri fırsata dönüştürmeyi öngören ve belirli bir sistematik içerisinde
şekillendirilen stratejilerin ürünüdür.

Anahtar Kelimeler

İran, Irak, Dış Politika, Türkiye-İran Rekabeti, Tehdit-Fırsat Dengesi

Iran’s Iraq Policy Since 2011

Öz

The aim of the study is to examine Iran’s policy towards Iraq since 2011
by considering regional dynamics. The article argues that after 2011 US troops
withdrawal from Iraq, Iran has developed the strategic cooperation with Iraq in
the field of security. 2013 afterwards with the emergence of DAESH, Iran has
once again faced the danger of having an enemy along the border. 2013
afterwards with the strengthening of DAESH in Iraq, the Turkish-Iranian
competition has increased, and the main focus was on the security of Iraq and
the fight against DAESH. The study concludes that Iran’s Iraq policy after 2011
was a product of strategies developed within the national security interests of
Iran, foreseeing the transformation of threats and shaped within a certain systematic way.

Anahtar Kelimeler

Iran, Iraq, Foreign Policy, Turkish-Iranian Competition, Threat-Opportunity Perceptions.

Kaynakça

• BALCI, Ali, ‘Enerji’sine Kavuşan Komşuluk: Türkiye-Kürdistan Bölgesel Yönetimi İlişkileri, SETA Analiz, Sayı: 97, Ankara 2014. BALCI, Ali, “Türkiye’nin Irak Politikası 2014”, Burhanettin Duran vd., der., Türk Dış Politikası Yıllığı-SETA, Ankara 2015, s. 171-188. ÇAGAPTAY, Soner-Tyler Evans, Turkey’s Changing Relations with Iraq, The Washington Institute for Near East Policy, Sayı: 122, Ekim 2012. ÇUBUKÇU, Mete-Taha Özhan, İşgal Altında İstikrar Arayışları 2010 Seçimleri, SETA Analiz, Sayı: 20, Ankara 2010. DAVUTOĞLU, Ahmet, Stratejik Derinlik, 77. Baskı, Küre Yayınları, İstanbul 2012. DUMAN, Bilgay, IŞİD Sonrası Irak’ta Tartışmalı Yeni Aktör: Haşdi Şaabi (Halk/Millet Yığınları), ORSAM Rapor, Sayı: 198, Ankara 2015. ESFANDIARY, Dina-Ariane Tabatabai, “Iran’s ISIS Policy”, International Affairs, Cilt: 91, Sayı: 1, Ocak 2015, s. 1-15. GUZANSKY, Yoel, “Iraq and the Arabs Following the Withdrawal”, Strategic Assessment, Cilt: 15, Sayı: 3, Ekim 2012, s. 39-48. HOUSE of COMMONS LIBRARY, ISIS and the Sectarian Conflict in the Middle East, Parliament, London 2015. KALAYCI, Rıdvan, “Irak 2012”, Kemal İnat-Muhittin Ataman, der., Ortadoğu Yıllığı 2012, Açılım Kitap, İstanbul 2013, s. 33-62. KATZMAN, Kenneth-Carla E. Humud, Iraq: Politics and Governance, CRS Report for Congress-Congressional Research Service, March 2016. LARRABEE, F. Stephen-Alireza Nader, Turkish-Iranian Relations in a Changing Middle East, RAND, USA 2013. ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası - Cilt III: 2001-2012, 2. Baskı, İletişim Yayıncılık, İstanbul 2013. ÖĞÜR, Berkan vd., Kuzey Irak-Türkiye İlişkileri: PKK, Güvenlik ve İşbirliği, ORMER Raporu, Sayı: 1, Sakarya 2014. ÖZDAĞ, Ümit, Türk Ordusunun Kuzey Irak Operasyonları, Pegasus Yayınları, İstanbul 2008. SEMİN, Ali, Başika Krizi ve Türkiye-Irak İlişkilerinin Geleceği, BİLGESAM Analiz/Ortadoğu, Sayı: 1275, İstanbul 2015. SETA, 2015’te Türkiye, Ankara 2015. SİNKAYA, Bayram, Amerikan Askerlerinin Çekilmesinden Sonra Irak-İran İlişkileri, SETA Rapor, Sayı: 9, Ankara 2013. SİNKAYA, Bayram, The ‘Deepening’ of Strategic Partnership between Iraq and Iran, ORSAM Review of Reginal Affairs, Sayı: 19, Ankara 2014. SİNKAYA, Bayram, Güven Bunalımı Kıskacında İran-IKBY İlişkileri, Ortadoğu Analiz, Cilt: 7, Sayı: 69, Ankara 2015. ULUTAŞ, Ufuk-Furkan Torlak, Çekilme Sonrası Irak’ta Düzen Arayışı, SETA Analiz, Sayı: 49, Ankara 2011. İnternet Kaynakları “Iran-Iraq Defense Cooperation Leads to Regional Stability: Vahidi”, Veteranstoday, http://www.veteranstoday.com/2012/10/03/iran-iraq-defense-cooperation-leads-to-regional-stability-vahidi/, (Erişim Tarihi: 03.04.2016). “Erakçi: Irak’tan Savaş Tazminatı Alınması Gündemde”, Iran Turkish Radio, http://turkish.irib.ir/haberler/iran/item/284370, (Erişim Tarihi: 18.04.2016). “İran, Irak’a 130 Uçağı Verdi”, Milliyet, http://www.milliyet.com.tr/iran-irak-a-130-ucagi-verdi-gundem-1901015/, (Erişim Tarihi: 18.04.2016).