The Relationship between Pre-Service Teachers’ Self-Efficacy Beliefs in Science Teaching and their Teaching Practice Performances

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 120 - 133, 15.12.2018

Bülent Aydoğdu Yakup Saban

Öz

The purpose of this study was to investigate pre-service primary school teachers’ self-efficacy beliefs in science teaching and also to show the relationship between pre-service primary teachers’ self-efficacy beliefs and their performance in teaching practice courses. Data collection was done using a survey consisting of the demographic characteristics of teachers, “Observation Form towards Practice Courses (OFTPC)”, and also"Self-Efficacy Beliefs in Science Teaching Scale" originally developed by Riggs and Enochs (1990) and adapted to Turkish by Özkan, Tekkaya and Çakıroğlu (2002) . The population of the study consisted of 600 pre-service primary school teachers studying at Afyon Kocatepe University, Faculty of Education. The sample of the study consisted of 371 pre-service teachers chosen through convenient sampling method (Karasar, 2010). After the scale was filled by all teachers, 43 scales were dissolved and 328 scales were evaluated. Research results revealed that pre-service teachers’ self efficacy beliefs differed significantly in terms of gender, grades, and science lesson environment. Moreover, a high level positive correlation was found between pre-service teachers’ self-efficacy beliefs and performance in teaching practice courses based on science activities.

Anahtar Kelimeler

“Self-Efficacy Beliefs”, “Pre-Service Primary School Teachers”, “Science Teaching”, “Teaching Practice”

Öğretmen Adaylarının Fen Bilimleri Öğretimi Öz-Yeterlik İnançları İle Öğretmenlik Uygulaması Performansları Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalışmanın amacı,
sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarını bazı
değişkenler açısından incelemek ve fen öğretimi öz-yeterlik inancı ile
öğretmenlik uygulaması performansları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır.
Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, öğretmen
adaylarının demografik özelliklerinin bulunduğu anket ayrıca orijinali Riggs ve
Enochs (1990) tarafından geliştirilen ve Özkan, Tekkaya ve Çakıroğlu (2002)
tarafından Türkçeye uyarlanıp geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan “Fen
Öğretimi Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği” ve “Öğretmenlik Uygulaması Gözlem
Formu”  kullanılmıştır. Araştırma evreni
Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi sınıf öğretmenliği lisans
programında öğrenim gören 600 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın
örneklemi ise uygun örnekleme yöntemiyle (Karasar, 2010) seçilen 371 öğretmen
adayından oluşmaktadır. Ölçek örneklemde yer alan öğretmen adaylarının tümü
tarafından doldurulduktan sonra eksik doldurulan 43 adet ölçek elenmiş ve 328
adet ölçek değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçlarından, sınıf öğretmeni
adaylarının cinsiyetlerine, sınıf düzeylerine ve fen ders ortalamalarına göre
fen öğretimi öz-yeterlik inançlarında anlamlı farklılıkların olduğu
görülmüştür. Ayrıca 4. sınıfta öğrenim gören sınıf öğretmeni adaylarının, fen
öğretimi öz-yeterlik inancı ile fen etkinliklerine dayalı öğretmenlik
uygulaması gözlem notları arasında, yüksek düzey pozitif bir ilişkinin olduğu
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öz-Yeterlik İnancı, Sınıf Öğretmeni Adayları, Fen Bilgisi Öğretimi

Kaynakça

• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2013), 102-116.
• Azar, A. (2012). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(12), 235-252.
• Barut, E. (2011). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Ankara İli Örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Batar, M. ve Aydın, İ. S. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatım öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy, 2(4), 579-598.
• Bozbaş, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Cannon, J. (1997). Influence of an extended elementary science teaching practicum experience upon pre-service elementary teachers’ science self-efficacy. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.871.6773&rep=rep1&type=pdf#page=259 Erişim Ta: 18.01.2018.
• Creswell, J.W. (2006). Understanding mixed methoders research, (Chapter 1). http://www.sagepub.com/upm-data/10981_Chapter_1.pdf Erişim Ta: 01/03/2018
• Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2007). Öğretmen adaylarının sosyal öz-yeterlik algılarının belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1).
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Di Fabio, A. (2012). Emotional intelligence: A new variable in career decision-making. INTECH Open Access Publisher. Dolapçı, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitime bakış açıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları: müzik, resim ve beden eğitimi. Electronic Turkish Studies, 8(3), 189-196.
• Erden, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz yeterlilik inançlarının öğrencilerin fen tutumları ve akademik başarıları üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Eymur, G. ve Çetin, P. (2017). Argümantasyon tabanlı sorgulayıcı araştırma yönteminin öğretmen adaylarının fen öğretimi öz yeterlik inancına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3), 36-50.
• Flores, I. M. (2015). Developing preservice teachers’ self-efficacy through field-based science teaching practice with elementary students. Research in Higher Education, 27(1).
• Hazır-Bıkmaz, F. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 1(2), 197-210.
• Henson, R. K. (2001). Teacher self-efficacy: Substantive implications and measurement dilemmas. Annual Meeting of the Educational Research Exchange, Texas.
• Jovanović, L., Kudláček, M., Block, M. E. ve Djordjević, I. (2015). Self-efficacy of pre-service physical education teacher toward teaching students with disabilities in general physical education classes in Serbia. European Journal of Adapted Physical Activity, 7(2). Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kutluca, A. Y. ve Aydın, A. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Oluşturmacı öğretimin etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 217-236.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar)
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. CA: Sage Publication.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A.S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 62-72.
• Morrison, K. (2016). The courage to let them play: Factors influencing and limiting feelings of self-efficacy in unschooling mothers. Journal of Unschooling and Alternatrive Learning, 10(19), 49-81.
• Mutlu-Bozkurt, T. (2013). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının öz yeterliliklerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Oral, B. ve Dağlı, A. (1999). Öğretmen adaylarının okul deneyimine ilişkin algıları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 254, 18- 24.
• Öksüz, Y. ve Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 131-155.
• Önen, F. ve Muşlu-Kaygısız, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 6-8. dönemler arasındaki fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları ve bu inanca ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13, 2435-2453.
• Özdemir, C. ve Erdoğan, T. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının ilk okuma ve yazma öğretimine ilişkin öz yeterlik inançlarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 314-331.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (54), 277-306.
• Özkan, Ö., Tekkaya, C. ve Çakıroğlu, J. (2002). Fen bilgisi aday öğretmenlerin fen kavramlarını anlama düzeyleri, fen öğretimine yönelik tutum ve öz yeterlik inançları. V. Fen ve Matematik Kongresi, Ankara.
• Patton M. Q. (2002). Qualitativeresearch & evaluationmethods (3rd ed.). CA: SAGE.
• Pekşen-Varlıoğlu, R. (2013). Matematik öğretmen adaylarının matematiğe ve öğretmenliğe ilişkin öz yeterlilik algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Punch, K.F. (2005). Introduction to social research–quantitative & qualitative approaches. London: Sage.
• Sarıçoban, A. (2008). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin uygulama öğretmenleri ve öğretmen adaylarının görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 31-55.
• Senemoğlu, N. (2001). Gelişim öğrenme ve öğretimi: kuramdan uygulamaya. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Şahin, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterliliklerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin-Tekin, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,11(1), 21-40.
• Turan, A., ve Kocakülah, M. S. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının araştırma tabanlı fen öğretimine ilişkin özyeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 551-569.
• Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Electronic Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
• Ünlü, İ., Kaşkaya, A. ve Kızılkaya, M. F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 651-668.
• Varol, B. (2007). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin öz yeterlilikleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Vural, D. E. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. İlköğretim Online, 7(2), 456-467.
• Yener, D. ve Yılmaz M. (2017). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme anlayışları ve fen öğretimine yönelik özyeterlik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 1016-1038.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (45), 88-104.