Cumhuriyet Dönemi İlkokul Matematik Dersi Öğretim Programlarının Matematik Okuryazarlık Perspektifinden İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 79 - 99, 25.12.2019

Leman Konukoğlu Gülay Agaç , Mehmet Fatih Özmantar

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de 1926’dan günümüze Cumhuriyet
dönemi ilkokul matematik dersi öğretim programlarında matematik okuryazarlığı
için yapılan düzenlemelerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma,
nitel bir çalışma olup doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Cumhuriyet
tarihi boyunca uygulamaya konulan 10 öğretim programının yazılı metinleri
araştırmanın veri setini oluşturmuştur. Matematik okuryazarlığı bağlamında alanyazındaki
tanımların incelenmesiyle bu kavramı şekillendiren yedi tema belirlenmiştir.
Matematik öğretim programlarının yazılı metinleri belirlenen her bir tema
kapsamında içerik analizine tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda, programlarda
matematik okuryazarlığının temalara göre kullanım amacı, yöntemi ve
yönlendirmelere ilişkin değişiklikler yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca Bilgi ve
İletişim Teknolojileri Kullanımı teması dışındaki diğer tüm temaların
Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar tüm programlarda, değişen vurgulamalar ve
çeşitlilik gösteren bir terminolojiyle, yer aldığı görülmüştür. Bilgi ve
İletişim Teknolojileri Kullanımı temasına ise ilk olarak 1998 öğretim programında
yer verildiği ve o yıldan itibaren günümüze kadar olan tüm öğretim
programlarında bu temanın da yer aldığı ortaya çıkmıştır.  Öğretim programlarında matematik
okuryazarlığının temalara göre ele alınış şeklinde tarihsel bağlamda meydana
gelen değişiklikler üzerinde durulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Matematik Okuryazarlığı, Matematik Öğretim Programları

Kaynakça

• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40. DOI 10.3316/QRJ0902027.
• Corbin, J. M. ve Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative sociology, 13(1), 3-21.
• Çelik, D. ve Sağlam Arslan, A. (2012). The analysis of teacher candidates’ translating skills in multiple representations. Elementary Education Online, 11(1), 239-250.
• Çilingir, D. ve Türnüklü, E. B. (2009). Estimation ability and strategies of the 6th-8th grades elementary school students. Ilkogretim Online, 8(3).
• De Corte, E. (2004). Mainstreams and perspectives in research on learning mathematics from instruction. Applied Psychology, 53, 279–310.
• Dede, A. T. ve Yılmaz, S. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının modelleme yeterliliklerinin incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 4(3).
• Department for Education and Employment (DfEE). (1999). Mathematics: The national curriculum for england. London: HMSO. http://www.nc.uk.net.
• Dowker, A. (1997). Young children’ s addition estimates. Mathematical Cognition, 3(2), 141–154.
• Dursun, Ş. ve Yüksel, D. (2004). Öğrencilerin matematikte başarısını etkileyen faktörler matematik öğretmenlerinin görüşleri bakımından. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2).
• Duval, R. (1993). Registros de representación semiótica y funcionamiento cognitivo del pensamiento. Annales de Didactique et de Sciencies Cognitives. 5, págs. 37-65. Traducciones para fines educativos (Hitt, F.; Ojeda A.M.) Departamento de Matemáticas Educativa CINVESTAV-IPN, México.
• Ergün, M., Özmantar, M. F., Bay, E., ve Agaç, G. (2015). Cumhuriyetin ilanından günümüze eğitimde, program geliştirme de ve matematik programlarında yaşanan değişim ve gelişimler. M. F. Özmantar, A. Öztürk ve E, Bay (Eds.), Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programları (p. 407-424). Ankara: PegemAkademi.
• Ersoy, Y. (2003). Matematik Okur Yazarlığı-II: Hedefler, geliştirilecek yetiler ve beceriler. http://www.matder.org.tr/matematik-okur-yazarligi-iihedefler-gelistirilecek-yetiler-ve-beceriler/. 01 Kasım 2019.
• İskenderoğlu, T. ve Baki, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161).
• Köse, N. Y. ve Tanışlı, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının geometrideki zihinsel alışkanlıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1203-1230.
• Lithner, J. (2003), Students’ mathematical reasoning in university textbook exercises. Educational Studies in Mathematics, 52, 29-55.
• Martinello, M. L. (2000). Interdisciplinary inquiry in teaching and learning. Upper Saddle River: Gillian E. Cook.
• McCrone, S. S. ve Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy - it’s become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (1990). İlköğretim matematik dersi programı. Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (1998). İlköğretim matematik dersi programı. Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2005). İlköğretim matematik dersi programı. Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2015). İlköğretim matematik dersi (1, 2, 3 ve 4. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1926). İlk Mektepler Müfredat Programı, İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1948). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı. (1968). İlkokul matematik programı. Ankara: MEB.
• Mullis, I. V., Martin, M. O. ve Foy, P. (2005). IEA's TIMSS 2003 international report on achievement in the mathematics cognitive domains: Findings from a developmental project. TIMSS & PIRLS International Study Center. Boston College, 140 Commonwealth Avenue, Chestnut Hill, MA 02467.
• National Council of Teachers of Mathematics. (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston, VA: Author.
• National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: Author.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (1999). Revenue statistics: 1965-1998. Special features, taxing powers of state and local government, The interpretation of tax-to-GDP ratios, the impact of gdp revisions on reported tax levels. OECD Publishing.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2003). “Definition and selection of competencies: Theoretical and conceptual foundations (DeSeCo)”. Summary of the final report Key Competencies for a Successful Life and a Well-Functioning Society, OECD Publishing.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2004). Learning for tomorrow’s world: First results from PISA 2003, PISA, OECD Publishing.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2006). Assessing scientific, reading and mathematical literacy: A Framework for PISA 2006, OECD Publishing.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2009). PISA 2006 Technical Report, OECD Publishing.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework: Mathematics, Reading, science, problem solving and financial literacy, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-en.
• Özgen, K. ve Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 517-528.
• Özkök, A. (2005). Disiplinler arası yaklaşıma dayalı yaratıcı problem çözme öğretim programının yaratıcı problem çözme becerisine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 159-167.
• Özmantar, M. F. ve Öztürk, A. (Eds.). (2016). Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programları. Pegem Akademi Yayınları.
• Özmantar, M. F., Agaç, G. ve İlgün, Ş. (2017). An Investigation of primary mathematics curricula in terms of exercises: A historical analysis. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 295-317.
• Özmantar, M. F., Akkoç, H., Kuşdemir Kayıran, B. ve Özyurt, M. (Eds.). (2018). Ortaokul matematik öğretim programları: Tarihsel bir inceleme. Pegem Akademi Yayınları.
• Papanastasiou, E. ve Ferdig, R. E. (2006). Computer use and mathematical literacy: An analysis of existing and potential relationships. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 25(4), 361-371.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Perkins, D. N. (1994). The intelligent eye. Santa Monica, CA: The Getty center for education in the arts.
• Rosa, M. ve Orey, D. C. (2015). A trivium curriculum for mathematics based on literacy, matheracy, and technoracy: An ethnomathematics perspective. ZDM, 47(4), 587-598.
• Singapore Ministry of Education (SMOE). (2007). Primary mathematics syllabus. Singapore: Ministry of education, curriculum planning and development division. www.moe.gov.sg/education/syllabuses/sciences/.../maths-primary-2007.pdf. 10 Ocak 2018.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory. London: Sage Publications.
• The New Zealand Ministry of Education (NZMOE). (2009). The New Zealand curriculum mathematics standards for years 1-8. Wellington, NZ: Author. http://nzcurriculum.tki.org.nz/National-Standards/Mathematics-standards. 10 Ocak 2018.
• The Ontario Ministry of Education (OMOE). (2005). The Ontario curriculum: Grades 1–8: Mathematics. Toronto: Queen's Printer for Ontario. http://www.edu.gov.on.ca/eng/curriculum/elementary/math18curr.pdf. 10 Ocak 2018.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). (2012). Challenges in basic mathematics education. Paris: UNESCO. http://unesdoc.unesco.org/images/0019/001917/191776e.pdf.