Matematik Öğretmen Adaylarının Matematik ve Onun Doğasına İlişkin Metaforik Algıları ve Zihinsel İmgeleri

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 27 - 51, 28.06.2022

Sevgi Moralı , Işıkhan Uğurel , Şule Koçyiğit

https://doi.org/10.51460/baebd.1036337

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı matematik öğretmen adaylarının matematik ve onun doğasına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile incelemektedir. Araştırmanın verileri bir Türk devlet üniversitesinin eğitim fakültesindeki ortaöğretim matematik öğretmenliği anabilim dallarında öğrenim gören 25 öğretmen adayından elde edilmiştir. Veriler her biri yaklaşık 15-30 dakika arasında süren yarı yapılandırılmış bireysel görüşmelerin ses kayıtları yoluyla elde edilmiştir. Teorik çerçevesi metafor teorisine dayanan araştırmada öğretmen adaylarının matematik ve onun doğasına ilişkin görüşleri matematik felsefesi bağlamında da incelenmiştir. Nitel yapıdaki araştırmada öğretmen adaylarının söylemlerindeki metaforlar, metaforik ifadeler ve bunlara bağlı olarak beliren zihinsel imgeler analiz edilmiştir. Yapılan analizler matematik öğretmen adaylarının hem matematik hem de matematiğin doğasına yönelik metaforik algılarının geniş bir yelpazeye dağıldığını ortaya koymaktadır. Ortaya çıkan metafor ve metaforik ifadelerin üç temel imge altında toplanabildiği görülmüştür. Ayrıca araştırmada öğretmen adaylarının en fazla problem çözme daha sonra Platonist ve en az enstrümentalist bakış açısına sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

: “Metafor”, “Matematiğin Doğası”, “Matematik Öğretmen Adayı”., “Algı”, “Matematik”

Kaynakça

• Alpaslan, S., ve Kutanis, R. (2007). Sanayi ve bilgi toplumu yönetim metaforlarının karşılaştırılması, Akademik İncelemeler Dergisi, 2(2), 49-71.
• Amirali, M., & Halai, A. (2010). Teachers’ knowledge about the nature of mathematics: A survey of secondary school teachers in Karachi, Pakistan, Bulletin of Education and Research, 32(2), 45-61. Erişim adresi: https://ecommons.aku.edu/pakistan_ied_pdck/91
• Baki, A. (2008). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi (Genişletilmiş 4. Baskı), Trabzon: Harf Eğitim Yayıncılık.
• Baki, A., ve Bütüner, S.Ö. (2010). Matematiksel bilginin doğasına yönelik bir inanç ölçeği geliştirme çalışması, E-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences 5(4),1993-2005.
• Baydar S. C. ve Bulut S., (2002). Öğretmenlerin matematiğin doğası ve öğretimi ile ilgili inançlarının matematik eğitimindeki önemi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23,62-6
• Baykul, Y. (2000). İlköğretimde matematik öğretimi 1-5 sınıflar için, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Beeli-Zimmermann, S. (2014). Beyond questionnaires–exploring adult education teachers’ mathematical beliefs with pictures and interviews, Adults Learning Mathematics: an International Journal, 9(2),35-53.
• Beswick, K. & Callingham, R. (2014). The beliefs of pre-service primary and secondary mathematics teachers, ın-service mathematics teachers, and mathematics teacher educators, In C. Nicol, P. Liljedahl, S. Oesterie & D. Allan (Eds.), Proceedings of the Joint Meeting of PME 38 and PME-NA, 36(2):137-144, Vancouver, Canada. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED599715.pdf
• Beswick, K. (2005). The beliefs/practice connection in broadly defined contexts, Mathematics Education Research Journal, 17(2), 39-68.
• Beswick, K. (2012). Teachers' beliefs about school mathematics and mathematicians' mathematics and their relationship to practice, Educational Studies in Mathematics, 79(1),127-147
• Boe, J. (2005). Metaphor, thought, projection, and archetype, Psychological Perspectives, 48(1), 68-83.
• Boero, P.; Bazzini, L. & Garuti, R. (2001). Metaphors in teaching and learning mathematics: A case study concerning inequalities, Proceedings of the 25th International Conference, Psychology of Mathematics Education, 11- 17 July, 2001, Volume 2, pp. 185–192, Utrecht, The Netherlands.
• Boz, N. (2008). Matematik Neden Zor?, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2,52-65
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sırasında ilköğretim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik imge ve algıları: Bir metafor analizi, Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-23. DOI: 10.29065/usakead.777652
• Çalıkoğlu-Balı, G., Kayhan, M. ve Polat, Z.S. (2004). Okul öncesi ögretmen adaylarinin matematik hakkindaki inançlari, Matematik Etkinlikleri 2004, 5-7 Mayıs 2004, MATDER Erişim adresi: http://www.matder.org.tr/okul-oncesi-ogretmen-adaylarinin-matematik-hakkindaki-inanclari/.
• Çalışıcı, H., Özçakır-Sümen, Ö. (2019). Matematik öğretmen adaylarının matematiğe yönelik algıları: Bir metafor çalışması. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 6(3), 108-123.
• Çekirdekçi, S. (2020). Metaphorical perceptions of fourth-grade primary students towards mathematics lesson, International Journal of Psychology and Educational Studies. 7(4),114-131
• Çetinkaya, M., Özgören, Ç., Orakçı, Ş., ve Özdemir, M.Ç. (2018). Metaphorical perceptions of middle school students towards math, International Journal of Instruction., 11(3),31-44.
• Charalambous, C. Y. Panaoura, A., & Philippou, G. (2009). Using the history of mathematics to ınduce changes in preservice teachers’ beliefs and attitudes: Insights form evaluating a teacher education program, Educational Studies in Mathematics, 71(2),161–180. Doğan M. (2004). Aday öğretmelerin matematik hakkındaki düşünceleri: Türk ve İngiliz öğretmenlerinin karşılaştırılması, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(I1).
• Elçi, A. N. (2017). Students' attitudes towards mathematics and the impacts of mathematics teachers' approaches on it, Acta Didactica Napocensia, 10(2),99-108.
• English, L. D. (2013). Analogies, metaphors, and images: vehicles for mathematical reasoning, (Ed. Lyn D. English), Mathematical reasoning: Analogies, metaphors, and images, (ss. 3-18), Routledge, Newyork and London
• Ernest (1989a). The impact of beliefs on the teaching of mathematics, P. Ernest (Eds.), Mathematics teaching: The State of the Art, (ss. 249-254), London: Falmer Pres, Erişim adresi: http://webdoc.sub.gwdg.de/edoc/e/pome/impact.htm
• Ernest, P. (1989b). The knowledge, beliefs and attitudes of the mathematics teacher: Amodel, Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 15(1),13-33.
• Ernest, P. (1991). The philosophy of mathematics education: Studies in mathematics education,. London: Falmer Press.
• Ersoy Y., (2003). Teknoloji destekli matematik eğitimi-1: gelişmeler, politikalar ve stratejiler, İlköğretim Online, 2(1), 18-27.
• Eş, H., Özdemir, A., ve Kaplan, M. (2019). Matematik bir bilim dalı mıdır? Matematik öğretmen adaylarının bilim-matematik ilişkisine dair algıları, Kastamonu Education Journal, 27(1), 407-419. doi:10.24106/kefdergi.3195
• Fredua-Kwarteng, E. (2015). How prospective teachers conceptualized mathematics: Implications for teaching, International Electronic Journal of Mathematics Education, 10(2),77-95.
• Girmen P., (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları, (Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi.
• Guerrero, M.C.M. & Villamil, O.S. (2002). Metaphorical conceptualization of ESL teaching and learning, Language Teaching Research, 6(2),95-12.
• Güler, G.; Akgün, L., Öçal, M.F. ve Doruk, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-29.
• Güner N. (2013). Öğretmen adaylarının matematik hakkında oluşturdukları metaforlar, NWSA-Education Sciences, 8(4), 428-440.
• Güner, N. (2012). Using metaphor analysis to explore high school students’ attitudes towards learning mathematics, Education, 133, 39‐48. Güveli, İ. İpek S., Atasoy, E. ve Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmen adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları, Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2),140-159.
• Güven M. Yıldırım E. ve Çelen G. (2014). Yaşam boyu öğrenme kavramına ilişkin kullanılan metaforlar, Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 5(9), 35-47
• Halverscheid, S., & Rolka, K. (2006). Student beliefs about mathematics encoded in pictures and words, Proceedings of the 30th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education Vol. 3, pp. 233-240, Prague, Czech Republic. Kaleli-Yılmaz,G. (2014). Durum çalışması. (Ed. Mustafa Metin), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (1.Baskı), (ss. 261-285), Pegem Akademi, Ankara.
• Karaırmak, Ö., ve Güloğlu, B. (2012). Metaphor: The bridge between client and counselor, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 122-135.
• Kovecses, Z. (2002). Metaphor: A practical introducation. Newyork: Oxford University Press. Erişim adresi: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/159239/mod_resource/content/1/the%20study%20of%20metaphor.pdf
• Küçük, B., Kahraman, S., İşleyen, T. (2013). Öğretmen adaylarının matematiğe karşı tutumlarının incelenmesi, Gaziantep University Journal of Social Sciences. 12(1), 178-195.
• Kuzu, O., Kuzu, Y. ve Sıvacı, S.Y. (2018). Pre-service teachers’ attitudes and metaphor perceptions towards mathematics, Cukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(2), 897-931
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metarfolar, hayat anlam ve dil, (çev.Gökhan Yavuz Demir), İstanbul:Paradigma Yayıncılık.
• Lakoff, G. & Nunez, R. (2000). Where mathematics comes from: How the embodied mind brings mathematics into being, New York: Basic Books.
• Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. UC Berkeley Previously Published Works. Erişim adresi: https://escholarship.org/content/qt4nv3j5j9/qt4nv3j5j9.pdf
• Latterell, C. M. & Wilson, J. L. (2016). Math is like a lion hunting a sleeping gazelle: Preservice elementary teachers' metaphors of mathematics, European Journal of Science and Mathematics Education, 4(3), 283-292.
• Latterell, C. & Wilson, J.L. (2017). Metaphors and mathematical identity: Math is like a tornado in Kansas, Journal of Humanistic Sciences, 7(1), 46-61
• Leino, A. & Drakenberg, M. (1993). Metaphor: An educational perspektive, Research Bulletin 84, Helsinki.
• Lerman, S. (1990). Alternative perspectives of the nature of mathematics and their ınfluence on the teaching of mathematics. British Educational Research Journal, 16(1), 53-61.
• Luitel, L. (2019). Nature of mathematıcs and pedagogıcal practıces, Proceedings of the Tenth International 3 Mathematics Education and Society Conference Hyderabad, February , India
• Markovits, Z., & Forgasz, H. (2017). Mathematics is like a lion: Elementary students’ beliefs about mathematics. Educational Studies in Mathematics, 96(1), 49-64.
• Marshman, M., & Goos, M. (2018). The Beliefs about Mathematics, Its Teaching and Learning of Those Involved in Secondary Mathematics Pre-service Teacher Education, Proceedings of the 41st Annual Conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia, In J. Hunter, P. Perger, & L. Darragh (Eds.), pp. 519–526, Auckland: MERGA.
• Matheron, Y. (2003). Some examples of the relationship between the use of ımages and metaphors and the production of memory in the teaching and learning of mathematics. Proceedings of the Third Conference of the European Society for Research in Mathematics Education, 28 February-3 March, Bellaria, Italia
• Misfeldt, M. Jankvist, U. T., & Aguilar, M. S. (2016). Teachers’ beliefs about the discipline of mathematics and the use of technology in the classroom, International Electronic Journal of Mathematics Education, 11(2), 395-419.
• Mura R. (1995). Images of mathematics held by university teachers of mathematics education, Educational Studies in Mathematics, 28, 385-399
• Noyes, A. (2006). Using metaphor in mathematics teacher preparation, Teaching and Teacher Education. 22, 898-909.
• Olsen, J. Lew, K., & Weber W., (2020). Metaphors for learning and doing mathematics in advanced mathematics lectures, Educational Studies in Mathematics, 105, 1–17
• Özturan-Sağırlı, M. Çakmak, Z., Baş, F., Okur, M. & Bekdemir, M. (2015). Bilgiler eğitimi öğretmen adaylarının matematiğe ilişkin bakış açıları. Ege Eğitim Dergisi. 16(1), 199-223.
• Pesci, A., (2005). Mediation of metaphorical discourse in the reflection on one’s own ındividual relationship with the taught discipline: An experience wıth mathematics teachers, Working Group 1 CERME (4), 122-131. Erişim adresi: cerme4_wg1-with-cover-page-v2.pdf (d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net)
• Presmeg, N. C. (1992). Prototypes, metaphors, metonymies and imaginative rationality in high school mathematics, Educational Studies in Mathematics, 23(6),595-610.
• Presmeg, N.C. (1998). Metaphoric and metonymic signification in mathematics, Journal of Mathematical Behaviour, 17(1), 25–32. Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler, İlköğretim Online. 7(2), 421-455.
• Şahin, B. (2013). Öğretmen adaylarının “Matematik Öğretmeni”, “Matematik” ve “Matematik Dersi” kavramlarına ilişkin sahip oldukları metaforik algılar, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1),313-321.
• Sam, L.C., & Ernest, P. (2000). A survey of public ımages of mathematics, Research in Mathematics Education. 2(1), 193- 206.
• Sanalan, V. A., Bekdemir, M., Okur, M., Kanbolat, O., Baş, F., ve Özturan-Sağırlı, M. (2015). Öğretmen adaylarının matematiğin doğasına ilişkin felsefi düşünceleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 155-168. DOI: 10.9779/PUJE464
• Savaş, E., Taş, S., ve Duru, A. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113–132.
• Schinck, A. G., Neale Jr, H. W., Pugalee, D. K., & Cifarelli, V. V. (2008). Using metaphors to unpack student beliefs about mathematics. School Science and Mathematics, 108(7), 326-333.
• Schoch, K., (2019). Case Study Research. In Burkholder, G.J., Cox, K.A., Crawford, L.M., Hitchcock, J.H. (Ed.) Research Design and Methods: An Applied Guide for the Scholar-Practitioner. Sage Publishing.
• Şengül, S. ve Kaba, Y. (2017). Zihin haritaları ve metaforlar aracılığı ile okul öncesi öğretmeni adaylarının matematik hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, 59, 71-87.
• Şenol, A., Dündar, S., Kaya, İ., Gündüz, N. & Temel, H. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik korkusu ile ilgili görüşlerinin incelenmesi, Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 653-672.
• Sezgin-Memnun, D. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik problemine ilişkin sahip oldukları metaforlar ve bu metaforların sınıf düzeylerine göre değişimi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 351-374.
• Sfard, A. (1994). Reification as the birth of metaphor, For the Learning of Mathematics, 14(1), 44-55.
• Shilling, L. N. (2010). An exploration of pre-service elementary teachers' mathematical beliefs, (Unpublished Doctoral Dissertation), University of Pittsburg, Pennsylvania. ProQuest Dissertations ve Theses Global veri tabanından erişildi.
• Soto-Andrade, J. (2007). Metaphors and cognitive modes in the teaching-learning of mathematics, Proceedings of CERME 5, January 2007, Erişim adresi: https://repositorio.uchile.cl/bitstream/handle/2250/119022/Soto-Andrade_Cerme5_version7june2007. pdf?sequence =1&isAllowed=y
• Strenberg G., (2008). Investigating teachers' images of mathematics, Journal of Mathematics Teacher Education, 11(2), 89-105. TDK, 2010. http://tdkterim.gov.tr/?kelime=matematik&kategori=terim&hng=md
• Uğurlu, Z. (2018). Öğretmen adaylarının üniversite kavramına ilişkin algılarının metafor analizi, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 82-97.
• Ünal, A. ve Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 919-945.
• Uygun T. Gökkurt B. ve Usta N. (2016). Üniversite öğrencilerinin matematik problemine ilişkin algılarının metafor yoluyla analiz edilmesi, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 536-556.
• Yıldırım C., (2000). Matematiksel Düşünme III. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz F. Göçen S. ve Yılmaz F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: Bir metaforik çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1):151-164.
• Young-Loveridge, J. Taylor, M., Sharma, S. & Hawera, N.(2006). Students' perspectives on the nature of mathematics. P. Grootenboer, R. Zevenbergen & M. Chinnappan (Eds.), Identities, Cultures and Learning Spaces. Volume 2, (pp.583-590), 29th Annual Conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia. Adelaide, SA., MERGA Inc, Canberra, Australia: 1-5 July, 2006
• Yushau, B.; Bokhari, M. A., Mji, A., & Wessels, D. C. J. (2004). Mathematics: Conceptions, Learning and Teaching. King Fahd University of Petroleum & Minerals, Department of Mathematical Sciences: Technical Report Series: TR, 322. Erişim adresi: https://mathfiles.kfupm.edu.sa/data/files/mathonly/TechnicalReportsData/322.pdf