Bilgi ve İletişim Teknolojilerine Yaklaşımları Farklı Olan Öğretmenlerin Pandemi Sürecinde Hayat Bilgisi Öğretim Deneyimleri

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 118 - 140, 28.06.2022

Özge Gök Emrullah Akcan

https://doi.org/10.51460/baebd.972510

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerine karşı farklı yaklaşımları olan öğretmenlerin hayat bilgisi dersi deneyimlerin temel yapısını betimlemenin ve bu deneyimlerin özüne ulaşmanın amaçlandığı bu çalışmada araştırma desenlerinden olgu bilim (Fenomoloji) tercih edilmiştir. Bu çalışmada katılımcıların belirlenmesinde araştırmacının gözlemleri ön planda tutularak amaçlı örneklem seçme yöntemlerinden aykırı durum örneklemesi tercih edilmiştir. 6 öğretmen ile çalışma sürdürülmüştür. Öğretmenler belirlenirken sosyal platformlarındaki aktiviteleri incelenmiştir. 3 öğretmenin paylaşımlarının eğitim içerikli olması ve diğer bireyler tarafından takip edilmesi dikkate alınmış, diğer 3 öğretmenin ise sosyal platformu kullanmayan ya da kullansa bile eğitim amacı ile paylaşım yapmayan öğretmenler arasından belirlenmiştir. Araştırmanın yapıldığı dönemde pandemi sürecinin zorunlu kıldığı sosyal mesafe kuralları gereği görüşmeler Zoom sistemi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bireysel görüşmelerin tercih edildiği bu çalışmada öğretmen deneyimlerinin özüne ulaşmak için yarı yapılandırılmış görüşme formu tercih edilmiştir. Elde edilen verilen analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Sonuç olarak öğretmenler pandemi sürecinde BİT kullanmak zorunda kalmışlardır. Bu zorunlu kullanım BİT’i sınıflarında kullanmayı tercih etmeyen öğretmenler yaklaşımları üzerinde olumlu bir etki yaratmamıştır. Aksine BİT kullanımına yönelik olumsuz yaklaşımlarını pekiştirmiştir. BİT’e yaklaşımları olumlu olan öğretmenler ise süreçteki kazanımlarının ileriki öğretim süreçlerine de yansıtacaklarını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT), Hayat Bilgisi Dersi, Sınıf Öğretmenleri, Olgubilim

Experiences of Teachers with Different Approaches to Information and Communication Technologies Teaching Life Sciences during the Pandemic Process

Öz

Aiming to describe the basic structure of the experiences of teachers who had different approaches to information and communication technologies in Life Sciences and reach the essence of these experiences, the study employed the phenomenology design, one of the qualitative research designs. Putting the researcher’s observations first, the deviant case sampling method, one of the purposive sampling methods, while selecting the participants for the study. The study was conducted with six teachers. While determining the teachers, their activities on their social platforms were examined. Three of the teachers were selected because their posts were educational and followed by other individuals, and the other three teachers were selected because they did not use any social platforms or post for educational purposes even if they used it. The interviews were carried out using Zoom in accordance with the social distancing rules imposed during the pandemic. In this study, in which individual interviews were conducted, a semi-structured interview form was used in order to reach the essence of teacher experiences. Content analysis technique was employed in the analysis of the study data. As a result, teachers had to use ICT during the pandemic process. This compulsory use did not have a positive effect on the approaches of teachers who did not prefer to use ICT in their classrooms. On the contrary, it reinforced their negative approach towards the use of ICT. Teachers who had a positive approach to ICT stated that they will reflect positive outcomes of this process to their future teaching.

Anahtar Kelimeler

Information and communication technologies (ICT), Life Science Studies, Classroom Teachers, Phenomenology Design

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2010). İlköğretim Okullarında Öğretim Teknolojilerinin Durumu ve Sınıf Öğretmenlerinin Bu Teknolojileri Kullanma Düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 1-17.
• Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2004). Öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik inancı üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 11-20.
• Aşkar, P. ve Usluel Y. K. (2002). Teknolojinin yayılım sürecinde öğretmenlerin bilgisayarın özelliklerine ilişkin algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 14-20.
• Başaran, M. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177.
• Bozkurt, A. (2020). Coronavirüs (Covid-19) Pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6 (3), 112-142.
• Bozkuş, K. ve Karacabey, M. F. (2019). FATİH projesi ile eğitimde bilişim teknolojilerinin kullanımı: Ne kadar yol alındı? Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 17-32.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 11-53.
• Creswell, J. W. (2019). Nitel araştırmacılar için 30 beceri (Çev. Hasan Özcan). Anı Yayıncılık.
• Cüre, F. ve Özdener, N. (2008). Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları ve BİT’e yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 41-53.
• Çelik, Ö. (2020). Hayat Bilgisi dersi kapsamı ve içeriği. Aktepe, V ve Gündüz, M. (Ed.) Kuramdan uygulamaya Hayat Bilgisi öğretimi. (ss.2-19). Pegem Akademik Yayıncılık.
• Dedebali, N. C. (2020). Bilgi okuryazarlığı. Öğretir Özçelik, A. D. & Tuğluk M.N. (Ed.) Eğitimde ve endüstride 21. yüzyıl becerileri. (ss. 51-66). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Erdem, R. (2014). Hayat Bilgisi Öğretiminde Sınıf Yönetimi. Şimşek, S. (Ed.). Sınıf öğretmenleri ve adayları için Hayat Bilgisi öğretimi. (ss. 77-100). Anı Yayıncılık.
• Horzum, I. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde film ve animasyonların kullanımı. Şimşek, S. (Ed.). Sınıf öğretmenleri ve adayları için hayat bilgisi öğretimi (103-124). Anı Yayıncılık.
• Karasar, Ş. (2004). Eğitimde yeni iletişim teknolojileri-internet ve sanal yüksek eğitim. The Turkish Online Journal of Educational Technology. 3(4), 117-125.
• Katrancı, M., ve Uygun, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde teknoloji kullanımına yönelik görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 773-797.
• Kaya, E. (2020). Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi derslerinin temeli: toplu öğretim sistemi. Pegem Akademik Yayıncılık.
• Kayaduman, H., Sırakaya, M., ve Seferoğlu, S. S. (2011, Şubat). Eğitimde FATİH projesinin öğretmenlerin yeterlik durumları açısından incelenmesi. 13. Akademik Bilişim Konferansı, İnönü Üniversitesi, Malatya, 123-129.
• Kazu, İ., ve Yavuzalp, N. (2010). Öğretim yazılımlarının kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(150), 110-126.
• Kurtdede Fidan, N., Erbasan, Ö., ve Kolsuz, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin eğitim bilişim ağı'ndan (EBA) yararlanmaya ilişkin görüşleri. Journal Of International Social Research, 9(45,. 626-637.
• MEB (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar). Ankara. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018122171428547-HAYAT%20B%C4%B0LG%C4%B0S%C4%B0%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI.pdf
• MEB, (18,09,2020). TRT EBA kanallarında yeni yayın dönemi başlıyor. https://www.meb.gov.tr/trt-eba-kanallarinda-yeni-yayin-donemi-basliyor/haber/21660/tr
• MEB, 2023 Eğitim vizyonu. https://2023vizyonu.meb.gov.tr/
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Selahattin Turan). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdemir, M. (1998). Hayat Bilgisi öğrenme ve öğrenme etkinlikleri. Pegem Akademi.
• Pamuk, S., Çakır, R., Ergun, M., Yılmaz, H. B., ve Ayas, C. (2013). Öğretmen ve öğrenci bakış açısıyla tablet PC ve etkileşimli tahta kullanımı: FATİH projesi değerlendirmesi. Kuram ve Uygulama Eğitim Bilimleri, 13(3), 1799-1822.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma değerlendirme yöntemleri (Çev. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Pegem Akademi.
• Polat, S., ve Özcan, A. (2014). Akıllı tahta kullanımıyla ilgili sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 439-455.
• Ryan, T. & Bagley, G. (2015). Nurturing the integration of technology in education / Eğitimde teknoloji entegrasyonu. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11 (1), 33-50.
• Sönmez, V. (2016). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Anı Yayıncılık.
• Sözen, N. (2020). Covıd-19 sürecinde uzaktan eğitim uygulamaları üzerine bir inceleme Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (12), 302-319.
• Şahin, İ. (2006). Detaıled revıew of Rogers’ dıffusıon of ınnovatıons theory and educatıonal technology-related studıes based on Rogers’ theory. The Turkish Online Journal of Educational Technology. 5(2/3).
• Şanlı, Ö., Altun, M ve Tan Ç. (2015). Öğretmenlerin akıllı tahta ve öğrencilere dağıtılan tablet bilgisayarlar ile ilgili yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies (Elektronik), 10(3), 833- 850.
• Şimşek, S. (2014). Geçmişten günümüze hayat bilgisi. Şimşek, S. (Ed.). Sınıf öğretmenleri ve adayları için hayat bilgisi öğretimi. (ss.3-26). Anı Yayıncılık.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Usluel, Y. K., ve Demiraslan, Y. (2005). Bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonunu incelemede bir çerçeve: etkinlik kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 134-142.