Covid-19 Döneminde Algılanan Sosyal Destek ile Pozitif Duygu Arasındaki İlişkide Kendini Toparlama Gücünün Aracılık Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 141 - 158, 28.06.2022

Aykut Günlü

https://doi.org/10.51460/baebd.986427

Cited By: 1

Öz

Mevcut araştırmanın amacı algılanan sosyal destek ile pozitif duygu arasında kendini toparlama gücünün aracılık etkisinin belirlenmesine yönelik bir model geliştirmektir. Araştırma nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma desen modeline göre yürütülmüştür. Nicel ve nitel verilerin elde edildiği katılımcı grubu, kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Nicel veriler Türkiye’nin farklı illerinden 314 kişiden, nitel veriler ise 9 kişiden elde edilmiştir. Araştırmada kişisel bilgi formu, yarı yapılandırılmış görüşme formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Kendini Toparlama Gücü Ölçeği ve Pozitif Negatif Duygu Ölçeği kullanılmıştır. Nicel veriler SPSS 26 ve AMOS 24 programları kullanılarak, nitel veriler ise içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda pozitif duygu ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkide kendini toparlama gücünün tam aracılık rolünün olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca nitel verilerin analizinde ise katılımcıların aile yaşantısı, özel yaşantı, iş yaşantısı, duygular ve baş etme stratejileri temalarının elde edildiği görülmüştür. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda araştırmacılara bireylerin pozitif duygu düzeyinin artmasında etkili olabilecek müdahale programlarının geliştirilerek etkililiğinin sınanmasına yönelik çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

“Covid-19”, “Kendini Toparlama Gücü”, “Pozitif Duygu”, Algılanan Sosyal Destek”.

Teşekkür

Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü'ne düzenlediği bilgi yarışması sonucunda dereceye girdiğimden ötürü, çalışmam doğrudan hakem değerlendirmesine alınacağı için teşekkür ederim.

The Mediating Effect of Resilience in the Relationship Between Perceived Social Support and Positive Emotion in the Covid-19 Era

Öz

The aim of this study is to determine the mediating effect of self-recovery power between perceived social support and positive emotion variable. This research was conducted according to the mixed metod design. The sample of the study was determined with the appropriate sampling method. Quantitative data from 314 individuals from different provinces of Turkey and the qualitative data were obtained from nine persons. The data in the study were obtained by personal information form, semi-structured interview form, Multidimensional Perceived Social Support Scale, Short Version of Resilience Scale and Positive Negative Emotion Scale. Quantitative data were analyzed using SPSS 26 and AMOS 24 programs, and qualitative data were analyzed by content analysis method. As a result of the analysis, it was determined that the relationship between positive emotion and perceived social support had a full mediating role in the self-recovery power. In addition, in the analysis of qualitative data, it was observed that the themes of the participants' family life, private life, work life, emotions and coping strategies were obtained. In line with the results of the study, researchers may be recommended to develop intervention programs that may be effective in increasing individuals' positive emotion levels and to conduct studies to test their effectiveness.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, “Resilience”, “Positive Emotion”, “Perceived Social Support”.

Kaynakça

• Ahmed, M. Z., Ahmed, O., Aibao, Z., Hanbin, S., Siyu, L., & Ahmad, A. (2020). Epidemic of COVID-19 in China and associated psychological problems. Asian Journal of Psychiatry, 51, 102092. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102092
• Amakiri, P. C., Ezeoke, A., Chude, C. F., & Anoka, K. (2020). Psychological effect of pandemic COVID-19 on families of health care professionals. British Journal of Psychology Research, 8(2), 1-7.
• Arbuckle, J. L. (2007). AMOS 16.0 user’s guide. Spring House, PA: Amos Development Corporation.
• Arslan, Ü. & Asıcı, E. (2021). The mediating role of solution focused thinking in relation between mindfulness and psychological well-being in university students. Current Psychology, 1-10. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01251-9.
• Asıcı, E. (2020). Salgının ruh sağlığı üzerindeki etkisi. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 30(30), 123-142.
• Asıcı, E. (2021). Social entrepreneurship and psychological well-being in teaching candidates: Mediator role of hope. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 7(2), 505-524. https://doi.org/10.46328/ijres.1186
• Asıcı, E. & Günlü, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin gözünden COVID-19 salgını: Nitel bir araştırma. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(Özel Sayı), 1-25. doi: 10.52528/genclikarastirmalari.770078.
• Asıcı, E., Sarı, H. İ., & Güngör, A. (2021). Koronavirüs anksiyete envanteri (KAE): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Studies in Psychology, 41(2), 711–734. https://doi.org/10.26650/SP2021-860079
• Bahar, A., Çuhadar, D., & Bahar, G. (2020). COVID-19 pandemisi: karantina ve izolasyon sürecinde ruh sağlığı. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 42-48.
• Baltacı, N. N. & Coşar, B. (2020). COVID-19 pandemisi ve ruh beden ilişkisi. B. Coşar, (Ed.). Psikiyatri ve COVID-19. (1. Bs). Ankara: Türkiye Klinikleri, p.1-6.
• Bandalos, D. L. (2008). Is parceling really necessary? A comparison of results from item parceling and categorical variable methodology. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 15(2), 211-240.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality & Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Brogden, L. & Gregory, E. (2019). Resilience in community college students with adverse childhood experiences. Community College Journal of Research & Practice, 43(2), 94–108. https://doi.org/10.1080/10668926.2017.1418685.
• Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet, (395), 912-920.
• Cohen, S. & Pressman, S. D. (2006). Positive affect and health. Current Directions in Psychological Science, 15(3), 122-1225.
• Creswell, J. W. (2013). Research Design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. New York: Sage Publications.
• Çakır, Y. & Palabıyık, R. (1997). Gençlerde sosyal destek, çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi, 5(1), 15-24.
• Dalton, L., Rapa, E., & Stein, A. (2020). Protecting the psychological health of children through effective communication about COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(5), 346-347.
• Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (2005). Introduction: The discipline and practice of qualitative research (3. Bs.).
• Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (Eds.), Introduction: The discipline and practice of qualitative research içinde (s. 1-32). California: The Sage Handbook of Qualitative Research.
• Duan, L. & Zhu, G. (2020).Psychological interventions for people affected by the COVID-19 epidemic. Psychiatry, 7, 300-302. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30073-0.
• Eker, D. & Arkar, H.(1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı, geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikologlar Dergisi, 10(34), 45-55.
• Ettman, C. K., Abdalla, S. M., Cohen, G. H., Sampson, L., Vivier, P. M., & Galea, S. (2020). Prevalence of depression symptoms in US adults before and during the COVID-19 pandemic. JAMA Netw Open, 3(9): e2019686.
• Ganguly, R. & Perera, H. N. (2018). Profiles of psychological resilience in college students with disabilities. Journal of Psychoeducational Assessment, 1-17. https://doi.org/10.1177/0734282918783604
• Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46), 19-26
• Ghosh, R., Dubey, M. J., Chatterjee, S., & Dubey, S. (2020). Impact of COVID-19 on children: Special focus on psychosocial aspect. Minerva Pediatr 72(3), 236-235. doi: 10.23736/S0026-4946.20.05887-9.
• Gunlu, A. (2021). Development of social distancing phobia scale and its association with anxiety and perceived stress. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-21. https://doi.org/10.1007/s11469-021-00664-2
• Günlü, A. (2021). Üç kuşakta koronavirüs ve somesfobi, Journal of Health Sciences, 30(2), 131-141.
• Günlü, A., Asıcı, E., & Çetkinkaya, M. (2021). Türkiye’de COVID-19 salgınının ikinci evresinde ebeveynlerde depresyon, anksiyete, stres ve travma sonrası stres bozukluğunun incelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 94-124. https://dergipark.org.tr/en/pub/apdad/issue/63126/900570
• Henry, A., Tourbah, A., Camus, G., Deschamps, R., Mailhan, L., Castex, C., Gout, O., & Montreuil, M. (2019). Anxiety and depression in patients with multiple sclerosis: The mediating effects of perceived social support. Multiple Sclerosis and Related Disorders, 27, 46-51. Doi: 10.1016/j.msard.2018.09.039
• Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., Zhang, L., Fan, G., Xu, J., Gu, X, Cheng, Z., Yu, T., Xia, J., Wei, Y., Wu, W., Xie, X., Yin, X., Li, H., Liu, M., Xiao, Y., … Cao, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The Lancet, 395(10223), 497–506. http://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30183-5
• Huang, Y. & Zhao, N. (2020). Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID -19 epidemic in China: a web web-basedcross-sectionalsurvey. MedRxiv, https://doi.org/10.1101/2020.02.19.20025395.
• Hynes, W., Trump, B. D., Love, P., & Linkov, I. (2020). A resilience approach to dealing with COVID-19 and future systemic shocks. Environment Systems and Decisions 40, 174–184. https://doi.org/10.1007/s10669-020-09776-x
• Işık, Ş., Özünlü, M. B. , & Üzbe Atalay, N., (2019). Kendini toparlama gücü ölçeği–kısa formu (KTGÖ-KF): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(1), 103-119.
• İkiz, F. E., Asıcı, E., & Kaya, Z. (2018). Yaşam amaçları ve psikolojik iyi oluşun öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu yordayıcı rolü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 7-26. https://dergipark.org.tr/en/pub/befdergi/issue/38072/337606
• Johnson, R. B. & Onwuegbuzie, A. J. (2004). "Mixed methods research: A research paradigm whose time has come". Educational Researcher, 33(7): 14-26.
• Jowkar, B. (2007). The mediating role of resilience in the relationship between general and emotional intelligence and life satisfaction. Contemporary Psychology, 2(4), 3-12.
• Kakodkar, P., Kaka, N., & Baig, M. N. (2020). A comprehensive literature review on the clinical presentation, and management of the pandemic coronavirus disease 2019 (COVID-19). Cureus. 12(4), e7560. doi:10.7759/cureus.7560
• Karababa, A., Oral, T. & Dilmaç, B. (2018). The role of perceived social support and value in prediction of school attachment among secondary school students. Hacettepe University Journal of Education, 33(2), 269-279.
• Karabudak, M. F. (2021). Pandemi sürecinde eergenelre verilen sosyal destek eğitim programının ergenlerin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Karaırmak, Ö. & Çetinkaya, R. S. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 35(4), 30-41.
• Kemper, E., Stringfield. S., & Teddlie, C. (2003). Mixed methods sampling strategies in social science research. In A. Tashakkori & C. Teddlie (Eds.), Handbook of mixed methods in social & behavioral research (s. 273-296). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Killgore, W. D. S., Taylor, E. C., Cloonan, S. A., & Dailey, N. S., (2020). Psychological resilience during the COVID-19 lockdown. Psychiatry Research, 291, 1-2. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113216
• Kundu, B. & Bhowmik, D. (2020). Societal impact of novel corona virus (COVID-19 pandemic) in India. SocArXiv, 1-16. https://www.researchgate.net/ publication/340950164 doi: 10.31235/osf.io/vm5rz.
• Lebow, J. L. (2020). Family in the Age of COVID-19. Family process, 59(2), 309–312. https://doi.org/10.1111/famp.12543
• Li, Y., Sun, W., Sun, X., Sun, J., Yang, D., Jia, B., & Yuan, B. (2020). Effects of mindfulness meditation on anxiety, depression, stress, and mindfulness in nursing students: A meta-analysis and trial sequential analysis of randomized controlled trials. Frontiers of Nursing, 7(1), 59-69. https://doi.org/10.2478/fon-2020-0001
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation, (4th Ed.), New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Masten, A. S. (2014). Ordinary magic: Resilience in development. New York: Guilford Press.
• Mazza, M., Marano, G., Lai, C., Janiri, L., & Sani, G. (2020). Danger in danger: Interpersonal violence during COVID-19 quarantine. Psychiatry research, 289-292.
• Meral, B. F. & Cavkaytar, A. (2012). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği'nin psikometrik özelliklerinin otizmli çocuk aileleri üzerinden incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 20-32.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2017). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (3th ed). Sage Publications.
• Naeem, F., Irfan, M., & Javed, A. (2020). Copingwith COVID-19: Urgent need for building resilience through cognitive behaviour therapy. Khyber MedUniv Journal; 12(1), 1-3. doi: 10.35845/ kmuj.2020.20194.
• Oliveira, A., Matos, A. P., do Rosário Pinheiro, M., & Oliveira, S. (2015). Confirmatory factor analysis of the resilience scale short form in a Portuguese adolescent sample. Procedia-Social, and Behavioral Sciences, 165, 260-266.
• Oral, T. (2016). Investigation of the perceptions of self efficacy of secondary school students with different levels of friend, family and teacher social support. The Turkish Online Journal of Tech, 15(Özel Konu.), 1349- 1355.
• Oral, T. & Gunlu, A. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on education and psychological health. H. Şahin, (ed.). In Educational sciences-Theory, current researches and ne trends, (s. 87-103). IVPE Press, Cetinje/Montenegro,
• Oral, T. & Gunlu, A. (2021). Adaptation of the social distancing scale in the COVID-19 era: Its association with depression, anxiety, stress, and resilience in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-18.
• Oshio, A., Kaneko, H., Nagamine, S., & Nakaya, M. (2003). Construct validity of the Adolescent Resilience Scale. Psychological Reports, 93(3), 1217–1222.
• Öztürk, M. S., Yılmaz, N., Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2020). COVID-19 pandemi döneminde hanehalkındaki çatışma ve birlik-beraberlik durumunun incelenmesi. Turkish Studies, 15(4), 295-314. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44424
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley & Sons, Ltd
• Polizzi, C., Lynn, S. J., & Perry, A. (2020). Stress and coping in the time of COVID-19: Pathways to resilience and recovery. Clinical Neuropsychiatry, 17(2), 59-62. https://doi.org/10.36131/CN20200204
• Rajkumar, R. P. (2020). COVID-19 and mental health: A review of the existing literatüre. Asian Journal of Psychiatry, 52: 102066.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Taylor S. (2019). The psychology of pandemics: Preparing for the next global outbreak of infectious disease. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 (SARS-CoV-2 enfeksiyonu) rehberi. Erişim tarihi: 03.03.2021. https://COVID19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf
• Tükel, R. (2020). COVID-19 Pandemi sürecinde ruh sağlığı. 2020. Erişim Tarihi: 02.03.2021 https://www.ttb.org.tr/kutuphane/COVID19-rapor_6/COVID19- rapor_6_Part71.pdf
• Uzun-Özer, B. & Tezer, E. (2008). Umut ve olumlu-olumsuz duygular arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-86. https://dergipark.org.tr/en/pub/deubefd/issue/25428/268280
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(5), 1729. doi:10.3390/ijerph17051729.
• Wang, C. & Zhao, H. (2020). The Impact of COVID-19 on anxiety in Chinese University students. Frontiers in psychology, 11, 1168. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01168
• Wagnild, G. & Young, H. (1993). Development and psychometric. Journal of nursing measurement, 1(2), 165-178.
• Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measure of positive and negative affect: The PANAS Scale. Journal of Personalty and Social Psychology, 54, 1063-1070.
• Xiao, H., Zhang, Y., Kong, D., Li, S., & Yang, N. (2020). The effects of social support on sleep quality of medical staff treating patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19) in January and February 2020 in China. medical science monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 2e, e923549-1-e923549-8. https://doi.org/10.12659/MSM.923549
• Yalçın, İ. (2020). COVID-19 Korkusu ile ruh sağlığı değişkenleri arasındaki ilişkide koruyucu ve risk faktörlerinin moderatör etkisi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Raporu. Erişim tarihi: 15.03.2021. http://hdl.handle.net/20.500.12575/72777
• Yıldırım A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara. Seçkin Yayıncılık.
• Yue, C., Liu, C., Wang, J., Zhang, M., Wu, H., Li, C. & Yang, X. (2020). Association between social support and anxiety among pregnant women in the third trimester during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) epidemic in Qingdao, China: The mediating effect of risk perception. International Journal of Social Psychiatry, 1–8. https://doi.org/10.1177/0020764020941567.
• Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessement, 52(1), 30-41.