Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Popüler Kültür Kavramına İlişkin Bilişsel Yapıları

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 196 - 223, 28.06.2023

Murat Bayram Yılar , Pınar Tağrikulu , Orhan Ünal

https://doi.org/10.51460/baebd.1197459

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “popüler kültür” kavramına yönelik bilişsel yapılarını kelime ilişkilendirme testi (KİT) aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının tercih edildiği araştırmanın çalışma grubunu, sosyal bilgiler öğretmen adayları oluşturmaktadır. Uygun örnekleme yöntemine göre belirlenen araştırma grubu toplam 180 öğretmen adayından oluşmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan KİT aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya katılan sosyal bilgiler öğretmen adayları “popüler kültür” kavramı ile 280 farklı kelimeyi ilişkilendirmişler ve bu kelimeleri toplamda 1137 kez tekrar etmişlerdir. Araştırmada, katılımcıların popüler kültür kavramı ile en çok sosyal medya, moda, Tik-tok, Instagram, müzik ve tüketim çılgınlığı kelimelerini ilişkilendirdikleri tespit edilmiştir. İlişkilendirilen kelimelerin analizi sonucunda on beş farklı tema ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların “popüler kültür” kavramının çok farklı yönlerine vurgu yaptıkları ve bu kavramı günlük yaşamla sıkça ilişkilendirdikleri belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların popüler kültüre yönelik bilişsel yapılarının daha çok olumsuz yönde olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelime İlişkilendirme Testi, Popüler Kültür, Sosyal Bilgiler, Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Akkaya, S. (2008). Üniversite öğrencilerinin popüler kültür etkinlikleri ve boş zaman alışkanlıkları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Algül, A. (2019). Popüler kültür ve popüler edebiyat. European Journal of Educational and Social Sciences, 4(2), 142-153.
• Aydar, D. (2014). Popüler kültür ve müzik üzerine. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(33). 800-807.
• Aydın, D. (2019). Ortaokul görsel sanatlar öğretmenlerinin 7. Sınıf kazanımlarını edindirmede popüler kültür ögelerine derslerinde yer verme durumları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Bahar, M., Johnstone, A. H., & Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141.
• Baş, K., & Diktaş, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal medya bağımlılığı. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 21(1), 193-207. Baydar, V. (2013). Popüler kültürde mizojini. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(12). 151-165.
• Bayhan, V. (2011). Tüketim toplumunda bireyin ontolojik mottosu: “Tüketiyorum öyleyse varim”. Istanbul Journal of Sociological Studies, (43), 221-248.
• Beşevli Solmaz, P. (23–25 Eylül, 2009). Popüler kültürün “müzik eğitimi”ne etkisi üzerine bir değerlendirme. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri.
• Bilgin, A., & Güner, F. (2017). Popüler kültür ve ilkokul çağındaki çocuklar (öğretmen görüşlerine göre durum tespiti). Millî Eğitim Dergisi, 46(216), 117-133.
• Birekul, M. (2015). Popüler kültür ve müzikte anlamın kaybı. Akademik İncelemeler Dergisi. 10(1), 155-180.
• Brochocka, K. Baynes, K. and Smith, J. (2001). Pupils’ views of schools and popular culture, their opinions of design and technology at KS3 and their perception of its relevance for their futures. In E.W.L. Norman and P.H. Roberts (eds) IDATER 2001, Department of Design and Technology (pp.23-29), Loughborough University. Bulut, M., & Kırbaş, A. (2021). Sosyal medya kullanımı bağlamında popüler kültürün Türkçeye etkilerine ilişkin Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, 25(88), 311-348.
• Burç, P. E. (2015). Popüler kültür ve annelik: anneliğin farklı görünümleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-15.
• Cheung, C. K. (2001). The use of popular culture as a stimulus to motivate secondary students' English learning in Hong Kong. ELT journal, 55(1), 55-61.
• Childs, D. J. (2014) “Let's Talk About Race”: Exploring Racial Stereotypes Using Popular Culture in Social Studies Classrooms. The Social Studies, 105(6), 291-300. https://doi.org/10.1080/00377996.2014.948607
• Coşgun, M. (2012). Popüler kültür ve tüketim toplumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi 1(1). 837-850.
• Demir, Ö., & Çencen, N. (2015). Tarih sinema etkileşiminin popüler kültürdeki yeri. Kafkas Üniversitesi, e–Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1). 13-18.
• Demirkaya, H., Köç, A., & Ünal, O. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Osmanlı ve fetih kavramlarına ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi yoluyla analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-63.
• Dickie, J., & Shuker, M. J. (2014). Ben 10, superheroes and princesses: primary teachers' views of popular culture and school literacy. Literacy, 48(1), 32-38.
• Draper, R. C. (2005). At-risk students’ perceptions of the impact of popular culture and the media on their lives. Unpublished Doctoral Dissertation. East Tennessee State University. Erdoğan, İ. (2004). Popüler kültürün ne olduğu üzerine. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 57. 1-18.
• Erdoğan, İ., & Alemdar, K. (2005). Popüler Kültür ve İletişim (2. Baskı), Ankara: ERK Yayınları.
• Erim, G., & Aydın, D. (2020). Students’ approaches toward the visual arts course using elements of popular culture. European Journal of Educational Research, 9(3), 1201-1210. https://doi.org/10.12973/eu-jer.9.3.1201
• Erişti, S. D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin resimsel anlatımlarında popüler kültür algısı (Norveç çok kültürlü Fjell ilköğretim okulu örneği). İlköğretim Online, 9(3), 884-897.
• Faiz, M. & Karasu-Avcı, E. (2020). Popüler kültür unsuru olarak tarihi dizilere ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 744-763.
• Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak. (Çev.Süleyman İrvan), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Gökalp, M., & Gökalp, Ö. (2018). Öğretmen adaylarında yaşam tarzı ile popüler kültür ilişkisi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 43-58.
• Gries, P., Sanders, M. A., Stroup, D. R., & Cai, H. (2015). Hollywood in China: how American popular culture shapes Chinese views of the “beautiful imperialist”–An experimental analysis. The China Quarterly, 224, 1070-1082. Güllüoğlu, Ö. (2012). Bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun popüler kültür ürünlerini benimsetme ve yayma işlevi üzerine bir değerlendirme. Global Media Journal: Turkish Edition, 2(4), 64-86.
• Günindi Ersöz, A. (2002). Popüler kültür ürünlerinden müzik videolarının gençler üzerindeki olumsuz etkileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 5(2). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/198049
• İçen, M. (2020). Popüler kültürün sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yansımaları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 550-572.
• Kanburoğlu, B. Ü. (2011). Popüler kültür-din eğitimi ilişkisi: İmam Hatip Liseleri örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karadağ, R., Kolaç, E., & Ulaş, A. H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının “Kültür” kavramına yükledikleri anlamlar ve popüler kültüre bakışları. İlköğretim Online, 11(2), 381-394.
• Karaduman, N. (2017). Popüler kültürün oluşmasında ve aktarılmasında sosyal medyanın rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(43), 7-27.
• Karakoç, E. (2014). Medya aracılığıyla popüler kültürün aktarılmasında toplumsal değişkenlerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(3), 245-269.
• Karaman, K. (2010). Çizgi/ dizi karakterlerinin çocukların tüketim alışkanlıkları üzerine etkisi (giresun örneği), Karadeniz (Black Sea- Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 66-84.
• Kaya, K., & Tuna, M. (2010). Popüler kültürün ilköğretim çağındaki çocukların aile içi ilişkileri üzerindeki etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21. 237-256.
• Keskin, A. (2022). Gündelik Hayat ve Popüler Kültür Yaklaşımları Çerçevesinden “K-Pop”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 783-794.
• Keskin, E., & Örgün, E. (2015). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla sürdürülebilir turizm olgusunun kavramsal analizi: Ürgüp örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3(1), 30-40.
• Kirby, D. (1976). Popular culture in the English classroom. The English Journal, 65(3), 32-34.
• Köse, A. (2014). Değişimin gölgesindeki gelenek: popüler diziler ve farklılaşan ad verme kültürü. Millî Folklor, 26(101). 291-306.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan Çev.). Nobel Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (second edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı.
• Özden, Ö., & Barışeri, N. (2010). Üniversite öğrencilerinin popüler kültür ve popüler müzikle ilgili görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy Fine Arts. 5(44), 276- 294.
• Özgan, H., Arslan, M. C., & Kara, M. (2014). Popüler kültürün öğrenci davranışları üzerinde algılanan etkileri. EKEV Akademi Dergisi, 18(58), 469-484.
• Özkan, H. H. (2006). Popüler kültür ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 29-38.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. CA: Sage Publications, inc.
• Peacock, J., Covino, R., Auchter, J., Boyd, J., Klug, H., Laing, C., & Irvin, L. (2018) University faculty perceptions and utilization of popular culture in the classroom, Studies in Higher Education, 43(4), 601-613.
• Rets, I. (2016). Teachers’ perceptions on using popular culture when teaching and learning english. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 232, 154-160.
• Rowe, D. (1996). Popüler Kültürler. (Çev. M. Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sarıtunç, B. (2018). Popüler kültürün gençlerdeki değer algısına etkisi ile ilgili bir durum tespiti. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 213-230.
• Schudson, M. (1999). Popüler kültürün yeni gerçekliği, akademik bilinç ve duyarlılık. N. Güngör (Der.), Popüler Kültür ve İktidar, (168-200. ss.). Ankara: Vadi Yayınları.
• Sevim, O., & Güleryüz, Ş. (2012). Öğretmen adaylarının popüler müziğe ilişkin görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 199-210.
• Solmaz, B., & Aydın, B. O. (2012). Popüler kültür ve spor merkezlerine yönelik bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 1(4). 67-82.
• Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ilkokul ve Ortaokul 4, 5, 6, ve 7. Sınıflar (2018).
• Strauss, A., & Corbin, J. (1997). Grounded theory in practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Şahin, B., Poyraz, T., Öktem, P., & Şimşek, A. (2003). Bir popüler kültür ürünü olarak Asmalı Konak dizisinin yöre turizmine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 13. Takeda, A. (2020) Transnational mobility to South Korea among Japanese students: when popular culture meets international education, Asian Anthropology, 19(4), 273-290. Turner, T. N. (1979). Using Popular Culture in the Social Studies. How to Do It Series, Series 2, No. 9, 1-7.
• Türe, H., Deveci, H., & Gezer, U. (2020). Akıllı telefonların sosyal bilgiler öğretiminde kullanımı: Öğretmen adaylarının görüşleri ve deneyimleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 293-325. https://doi.org/10.19171/uefad.631820 Türk Dil Kurumu (2022a). Moda kelimesinin tanımı. https://sozluk.gov.tr/ 11.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu (2022b). Popüler kültür kelimesinin tanımı. https://sozluk.gov.tr/ 11.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Zorlu, Y. (2016). Türkiye’de bir popüler kültür aracı olarak televizyon. Erciyes İletişim Dergisi. 4(3), 84-98.