Birlikte Ebeveynlik Ölçeği - Doğum Öncesi Versiyonu (BEÖ-DÖV): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 277 - 294, 28.04.2024

Yalçın Özdemir , Ali Serdar Sağkal , Ayşe Gül Seyhan , Aylin Yılmaz Hiğde

https://doi.org/10.51460/baebd.1376834

Öz

Bu çalışmanın amacı, bebek bekleyen çiftler için geliştirilen Birlikte Ebeveynlik Ölçeği’nin Doğum Öncesi Versiyonu’nun (BEÖ-DÖV) psikometrik özelliklerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, evli ve birlikte yaşayan, ilk çocuklarının doğumunu bekleyen toplam 172 anne baba adayından veri toplanmıştır. Araştırmada, BEÖ-DÖV ‘ün faktör yapısını belirlemek amacıyla temel bileşenler analizi uygulanmış ve orijinal ölçekte olduğu gibi altı faktörlü, 21 maddelik yapı toplam varyansın %71’ini açıklamıştır. Ardından, yapı geçerliği çalışması kapsamında BEÖ-DÖV ‘ün altı faktörlü yapısının veri setine uyumu, Doğrulayıcı Faktör Analiziyle test edilmiş ve altı faktörlü hipotez modelin veri setine uyum sağladığı görülmüştür (χ2 (183) = 352.531, p <.001, χ2/sd = 1.93, CFI = .90, TLI = .89, RMSEA = .07 CI [.06, .09]). Ölçüt-dayanaklı geçerliği test etmek amacıyla BEÖ-DÖV puanları ile Aile Bütünlüğü Ölçeği, Algılanan Romantik İlişki Kalitesi Ölçeği ve Aile Çatışması Ölçeği arasındaki korelasyonlar hesaplanmıştır. Analiz sonucunda, BEÖ-DÖV toplam puanı ve alt boyut puanlarının, aile birlikteliği algılanan romantik ilişki kalitesi ölçeği ve aile çatışması puanları ile beklendik yönde anlamlı ilişkiler gösterdiği tespit edilmiştir. BEÖ-DÖV ’ün altı faktörlü yapısı ve toplam puanı için Cronbach alfa katsayıları kabul edilebilir değerlerin üzerinde bulunmuştur. Bu çalışma, BEÖ-DÖV ‘ün, hamilelik sırasında birlikte ebeveynliği değerlendirmek için çok boyutlu geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğuna yönelik ilk kanıtları sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Birlikte ebeveynlik, doğum öncesi, psikometrik özellikler

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

118K047

Kaynakça

• Altenburger, L. E., Schoppe-Sullivan, S. J., Lang, S. N., Bower, D. J., ve Kamp Dush, C. M. (2014). Associations between prenatal coparenting behavior and observed coparenting behavior at 9-months postpartum. Journal of Family Psychology, 28(4), 495.
• Bronfenbrenner, U. (1979). Contexts of child rearing: Problems and prospects. American Psychologist, 34(10), 844-850. doi: 10.1037/0003-066X.34.10.844
• Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human development: Research perspectives. Developmental Psychology, 22(6), 723-742.
• Cattell, R. B. (1966). The scree test for the number of factors. Multivariate Behavioral Research, 1(2), 245-276.
• Choi, J. K., Parra, G., ve Jiang, Q. (2019). The longitudinal and bidirectional relationships between cooperative coparenting and child behavioral problems in low-income, unmarried families. Journal of Family Psychology, 33(2), 203-214.
• Cowan, C. P. ve Cowan, P. A. (2000). When partners become parents: The big life change for couples. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Davies, P. T. ve Cummings, E. M. (1994). Marital conflict and child adjustment: An emotional security hypothesis. Psychological Bulletin, 116(3), 387-411.
• Dew, J., ve Wilcox, W. B. (2011). If momma ain't happy: Explaining declines in marital satisfaction among new mothers. Journal of Marriage and Family, 73(1), 1-12.
• Favez, N., Frascarolo, F., Lavanchy Scaiola, C., ve Corboz‐Warnery, A. (2013). Prenatal representations of family in parents and coparental interactions as predictors of triadic interactions during infancy. Infant Mental Health Journal, 34(1), 25-36.
• Feinberg, M. E. (2002). Coparenting and the transition to parenthood: A framework for prevention. Clinical Child & Family Psychology Review, 5(3), 173-195.
• Feinberg, M. E. (2003). The internal structure and ecological context of coparenting: A framework for research and intervention. Parenting: Science and Practice, 3(2), 95–131. doi: 10.1207/S15327922PAR0302_01
• Fincham, F. D. (1998). Child development and marital relations. Child Development, 69(2), 543-574.doi: 10.1111/j.1467-8624.1998.tb06207.x
• Fletcher, G. J., Simpson, J. A. ve Thomas, G. (2000). The measurement of perceived relationship quality components: A confirmatory factor analytic approach. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(3), 340-354. doi: 10.1177/0146167200265007
• Gable, S., Belsky, J. ve Crnic, K. (1992). Marriage, parenting, and child development: Progress and prospects. Journal of Family Psychology, 5(3-4), 276-294. doi: 10.1037/0893-3200.5.3-4.276
• Gable, S., Belsky, J. ve Crnic, K. (1995). Coparenting during the child's 2nd year: A descriptive account. Journal of Marriage and the Family, 57(3), 609-616. doi: 10.2307/353916
• Goldberg, W. A., ve Michaels, G. Y. (1988). Conclusion: The transition to parenthood: Synthesis and future directions. In G. Y. Michaels ve W. A. Goldberg (Eds.), The transition to parenthood: Current theory and research (pp. 342–360). Cambridge University Press.
• Kaiser, H. F. (1970). A second generation Little Jiffy. Psychometrika, 35(4), 401-415.
• Kelly, A. B., Mason, W. A., Chmelka, M. B., Herrenkohl, T. I., Kim, M. J., Patton, G. C., ... ve Catalano, R. F. (2016). Depressed mood during early to middle adolescence: A bi-national longitudinal study of the unique impact of family conflict. Journal of Youth and Adolescence, 45(8), 1604-1613. doi: 10.1007/ s10964-016-0433-2
• Kluwer, E. S. (2010). From partnership to parenthood: A review of marital change across the transition to parenthood. Journal of Family Theory & Review, 2(2), 105-125. Kuersten-Hogan, R. (2017). Bridging the gap across the transition to coparenthood: Triadic interactions and coparenting representations from pregnancy through 12 months postpartum. Frontiers in Psychology, 8, 475.
• Maccoby, E. E. ve Martin, J. A. (1983). Socialization in the contex of the family: Parent-child interaction. E. M. Hetherington (Ed.), Handbook of child psychology: Vol 4. socialization, personality, and social development (s. 1-10) içinde. NewYork, NY: Wiley.
• McHale, J. P. (1995). Coparenting and triadic interactions during infancy: The roles of marital distress and child gender. Developmental Psychology, 31(6), 985-996.
• McHale, J. P., Kuersten-Hogan, R. ve Rao, N. (2004). Growing points for coparenting theory and research. Journal of Adult Development, 11(3), 221-234.
• McHale, J. P., ve Rotman, T. (2007). Is seeing believing?: Expectant parents’ outlooks on coparenting and later coparenting solidarity. Infant Behavior and Development, 30(1), 63-81.
• Minuchin, S. (1974). Families and family therapy. Boston, MA: Harvard University Press.
• Minuchin, P. (1985). Families and individual development: Provocations from the field of family therapy. Child Development, 56(2), 289-302. doi: 10.2307/1129720
• Özdemir, Y., ve Sağkal, A. S. (2020). Ebeveynlik dansı: Birlikte ebeveynliğe ilişkin kuramsal ve ampirik bir derleme. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 428-444.
• Özdemir, Y., Sağkal, A. S., Salman-Engin, S., Çakıroğlu Çevik, A. ve Gür, G. (2020). Türkiye’de birlikte ebeveynlik deneyimleri: Nitel bir çalışma. Nesne, 8(16), 43-68. doi: 10.7816/nesne-08-16-04
• Özdemir, Y., Sağkal, A. S., Salman-Engin, S., Şakiroğlu, M., & Çevik, A. Ç. (2021). Birlikte ebeveynlik ölçeği: ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 24(47), 40-58.
• Park, M., Unützer, J. ve Grembowski, D. (2014). Ethnic and gender variations in the associations between family cohesion, family conflict, and depression in older Asian and Latino adults. Journal of Immigrant and Minority Health, 16(6), 1103-1110. doi: 10.1007/s10903-013-9926-1
• Ren, L., ve Xu, W. (2019). Coparenting and Chinese preschoolers’ social-emotional development: Child routines as a mediator. Children and Youth Services Review, 107, 104549.
• Riggs, D. W., Worth, A., ve Bartholomaeus, C. (2018). The transition to parenthood for Australian heterosexual couples: expectations, experiences and the partner relationship. BMC Pregnancy and Childbirth, 18(1), 1-9.
• Sağkal, A. S. ve Özdemir, Y. (2018). Algılanan Romantik İlişki Kalitesi Ölçeği’nin (ARİKÖ) Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 22-40. doi: 10.21764/ maeuefd.329888
• Sağkal, A. S. ve Özdemir, Y. (2019). Need satisfaction, partner attachment, and romantic relationship quality: A multiple mediation model. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(1), 163- 180. doi: 10.18039/ajesi.520839
• Schoppe-Sullivan, S. J., Settle, T., Lee, J. K., ve Kamp Dush, C. M. (2016). Supportive coparenting relationships as a haven of psychological safety at the transition to parenthood. Research in human development, 13(1), 32-48.
• Stright, A. D. ve Bales, S. S. (2003). Coparenting quality: Contributions of child and parent characteristics. Family Relations, 52(3), 232-240. doi: 10.1111/j.1741-3729.2003.00232.x
• Teubert, D. ve Pinquart, M. (2010). The association between coparenting and child adjustment: A meta-analysis. Parenting: Science and Practice, 10(4), 286-307.
• Van Egeren, L. A., ve Hawkins, D. P. (2004). Coming to terms with coparenting: Implications of definition and measurement. Journal of Adult Development, 11(3), 165-178.
• Van Egeren, L. A. (2004). The development of the coparenting relationship over the transition to parenthood. Infant Mental Health Journal, 25(5), 453-477. doi: 10.1002/imhj.20019
• Von Klitzing, K., Simoni, H., Amsler, F., ve Bürgin, D. (1999). The role of the father in early family interactions. Infant Mental Health Journal: Official Publication of The World Association for Infant Mental Health, 20(3), 222-237.
• Young, C., Roberts, R., ve Ward, L. (2020). Enhancing resilience in the transition to parenthood: a thematic analysis of parents’ perspectives. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 39(4), 358-370.
• Zemp, M., Johnson, M. D., ve Bodenmann, G. (2018). Within-family processes: Interparental and coparenting conflict and child adjustment. Journal of Family Psychology, 32(3), 299.