Bağlama Eğitiminde Bilgi Aktarım Süreçleri: Geleneksel ve Modern Yöntemlerin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 3548 - 3562, 28.12.2024

Ümit Baykara , Ceylan Ünal Akbulut

https://doi.org/10.51460/baebd.1594672

Öz

. Bu çalışma, bağlama eğitiminde karşılaşılan geleneksel ve modern yöntemleri inceleyen bir araştırmadır. Bağlama, Türk halk müziğinin önemli çalgılarından biri olarak, Türk kültürünün derin köklerini ve zengin çeşitliliğini yansıtmaktadır. Köklü bir geçmişe sahip olan bu çalgı, Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan tarih boyunca hem müzik hem de kültürel bir ifade aracı olarak kullanılmıştır. Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler, bu çalgıyı farklı kültürlerin etkisiyle şekillendirmiş ve bağlama bugünkü formuna kavuşmuştur. Bağlamanın tarihsel ve kültürel önemi göz önüne alındığında, bu mirası yeni nesillere aktarmak ve kültürel değerini yaşatmak büyük bir önem taşımaktadır. Bu araştırma, nitel analiz yöntemlerinden betimsel analiz kullanılarak, bağlama eğitiminde uygulanan teknikleri detaylı bir şekilde sınıflandırmayı ve değerlendirmeyi amaçlamakta ve bağlama eğitiminde kullanılan geleneksel ve modern yöntemlerin analizini yaparak, bu yöntemlerin etkilerini ve sürdürülebilir bir eğitim modeli geliştirme potansiyelini incelemektedir. Bulgular, özellikle usta-çırak ilişkisinde bağlamanın kültürel ve melodik özelliklerinin otantik bir biçimde aktarılmasında kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Ancak, bu yöntemin sınırlı nota kullanımı ve birebir aktarım temelli yapısı, eğitimin geniş kitlelere ulaşmasını zorlaştırabilmektedir. Kurumsal eğitim, metot kitapları ve teknolojik araçlar aracılığıyla uygulanan yöntem, daha sistematik ve erişilebilir bir yapı sunmaktadır. Bu yaklaşımlar, farklı yaş ve yetenek düzeylerine hitap ederek, öğrenme sürecini daha kapsayıcı hale getirmektedir. Araştırma, geleneksel yöntemlerin özgün yapısının korunarak modern yaklaşımlarla desteklenmesinin hem bağlama icrasındaki kültürel mirasın sürdürülebilirliğine hem de pedagojik etkinliğin artırılmasına olanak tanıdığını vurgulamaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma her iki yöntemin dengeli bir şekilde bir araya getirilmesiyle bağlama eğitiminde yenilikçi ve sürdürülebilir bir model oluşturulabileceğini savunmakta ve kültürel mirasın nesilden nesle aktarımıyla müzik eğitimine önemli bir katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Usta-çırak, eğitim, bağlama

Knowledge Transfer Processes in Bağlama Education: Examination of Traditional and Modern Methods

Öz

Kaynakça

• Akdoğu, O. (1996). Türk Müziğinde Türkler ve Biçimler. Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir, Bornova.
• Akın, B. (2020). Kopuzdan “Telli Kur’an”a Türklerde Sazın Kültürel Serüveni ve Kutsallığı. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 20(1), 135-162.
• Algı, S. (2017). Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda bağlama öğretim yöntemleri (Konya ili örneği). Fine Arts, 12(2), 64-82.
• Altuğ, N. (1996). Müzik Eğitiminde Metot ve Yöntem. 1. Türk Müziği Sempozyumu, Taner Ofset, Balıkesir.
• Aslan, F. (2007). Kars yöresi âşıklarının usta-çırak geleneği bakımından değerlendirilmesi. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 36(36), 41-77.
• Bilen, M. (1999). Plandan Uygulamaya Öğretim. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Bodur, M. (2020). Türk Halk Müziği ve Bağlama Eğitimi. İstanbul: Müzik Yayınları.
• Büyükkaragöz, S., ve Çivi, C. (1999). Genel Öğretim Metotları. Beta Yayınları, İstanbul.
• Çayır, K. (2011). Çankırı Yaran meclisinde bağlamanın rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 79-92.
• Çelik, H. (2020). Bağlama Eğitimi ve Öğretim Yöntemleri. Ankara: Müzik Kitabevi.
• Değirmenci, A., Doğru, M. (2017). Türkiye’de Sosyobilimsel Konularla İlgili Yapılan Çalışmaların incelenmesi: Bir Betimsel Analiz Çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 44. 123, 138.
• Demirel, Ö. (2003). Öğretme Sanatı. Pagem Yayıncılık, Ankara.
• Dursun, D., & Dursun, B. K. (2022). Türk Halk Müziği Bağlamında Değerler Eğitimi Boyutuyla Bağlamanın Sosyo-Kültürel, Ekonomik Ve Dinsel Bir Çalgı Olarak Kullanımı. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 8(1), 240-248.
• Eker, T., Ç. (2022). Uzaktan Eğitim Sürecinde Çalgı Eğitimi: Piyano Dersi Sistem İşlerliğine Yönelik öğrenci Görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 624-636.
• Ekici, S. (2006). Bağlama Eğitimi Yöntem ve Teknikleri. Denizyıldızı Matbaacılık, Ankara.
• Eravşar, R. (2012). Âşıklık Geleneği Bağlamında “Bağlama”nın Anadolu’daki Yayılma Alanları. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(1), 31-35.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Alkım Yayın Evi, İstanbul.
• Fidan, N., ve Erden, M. (1998). Eğitime Giriş. Aklım Yayın Evi, İstanbul.
• Gök, B. (2016). Usta-Çırak İlişkisi ve Bağlama Eğitimi. Türk Müzik Bilimleri Dergisi, 6(2), 45-56.
• Göksu, A. (2014). Geleneksel Türk çalgı müziği üst düzey icracılarının performans gelişim süreci ile devlet konservatuvarları çalgı eğitiminde kullanılan öğretim yöntemleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma.
• Göktaş, U. (2022). BAĞLAMADAKİ MEVCUT ÖĞRENME YOLLARINA YÖNELİK ÇEŞİTLİ TESPİTLER. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(11), 61-90.
• Gündoğdu, M. (2021). Modern Bağlama Eğitimi ve Eğitimde Yeni Yöntemler. İzmir: Eğitim Araştırmaları Yayıncılık.
• Güneş, D. (2014). Alevi-Bektaşi Kültürel Kimliğinin İfadesinde Müzik, Zâkir ve Bağlamanın Rolü. Hünkâr Alevilik Bektaşilik Akademik Araştırmalar Dergisi, 2, 55-67.
• Gürbüz, H. (2010). Meşk sistemi, Türk musikisine katkıları ve günümüze yansımaları. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi.
• Haşhaş, S. (2016). Bağlama Öğretimi/Öğreniminde Geçmişten Günümüze Usta-Çırak İlişkisi. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 2(2), 35-41.
• Hesapçıoğlu, M. (1998). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Beta Yayınları, İstanbul.
• İkiz, F. (2010). İstanbul’da Yaygın Eğitimde Görülen Bağlama Öğretim Problemleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Karaoğlu, H. (2019). Dijital Eğitimde Bağlama Öğretimi: Yeni Yaklaşımlar ve Uygulamalar. İstanbul: Dijital Eğitim Yayınları.
• Karkın, M., Pelikoğlu, M., & Haşhaş, S. (2014). Bağlama enstrümanının öğretim yöntemleri kapsamında yöresel tavırların değerlendirilmesi. Art-e Sanat Dergisi, 7(13), 129-148.
• Meydan Larousse. (1990). Meydan Yayın Evi, İstanbul.
• Oral, B., & Çoban, A. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Oral, M. (2010). Bağlamada Belli Başlı Yöresel Tavırların İcrasında Bozuk Düzen ile Bağlama Düzeni Arası Transpozisyonda Oluşan Duyum Farklılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi.
• Özbek, M, A. (2000). Türkiye’de Çalgı Eğitiminde Metot İhtiyacı ve Bağlama Metodu, Türk Halk Müziğinde Çeşitli Görüşler. Kültür Bakanlığı, Ankara.
• Öztuna, Y. (2000). Meşk. Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• Şahin, T. (2018). Türk Halk Müziği Eğitimi ve Bağlama. Ankara: Türk Müzik Derneği Yayınları.
• TOKSOY, A. C. (2024). Türk Makam Müziği’nde Güncel “Meşk” Uygulamaları: İtü Tmdk Çalgı Bölümü Örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 2(55), 181-194.
• Tunalı, E. (2017). Modern Müzik Eğitimi ve Geleneksel Yöntemler. Müzik Eğitimi Dergisi, 8(1), 112-127.
• Uçan, A. (1997). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar- İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’de Cumhuriyetin ilk Atılmış Yıllarındaki Durum. Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
• Üngör, E., R. (1999). Osmanlı’da Türk Musikîsi ve Çalgılar. Osmanlı Ansiklopedisi-Kültür ve Sanat. Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
• Yıldız, N. (1986). Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Ana Çalgı Keman Eğitiminin Programlar Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.