Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Çocuk ve Ergenlerde Madde Kullanımı, Suça Yönelme, Ruhsal Bozukluklar ve Hemşirelik Bakımı

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 4, 135 - 144, 31.12.2017

Öz

Çocuk hakları evrensel
bildirgesine göre 0-18 yaş aralığında olan her birey çocuk sayılır ve bu
dönemde görülen riskli davranışların, aksaklıkların ya da yaşanılan
travmaların, çocuk-ergende psikiyatrik bozuklukların gelişmesinde rolü vardır.
Riskli davranışlar ile karşılaşan çocuk ve ergenler, birçok faktörün etkisi ile
suç davranışına sürüklenebilmektedir. Yapılan çalışmalar, suça sürüklenme ile
madde kullanma davranışının bir arada görüldüğünü ve sıklığının giderek artış
göstermekte olduğunu açıkça göstermektedir. Madde kullanma ve  suça sürüklenme öyküsü ile ruh sağlığı ve
hastalıkları kliniklerine başvuruda bulunan çocuk-ergenlerde ruhsal
hastalıkların görülme sıklığı da yüksektir. Bu noktada kliniğe yatışı gerçekleşen
çocuk-ergenlere bakım veren psikiyatri hemşireleri çocuğun bu özellikli
durumunu göz önünde bulundurmalıdır. Bu özden hareketle bu derlemenin amacı,
madde kullanımı olan ve suça sürüklenmiş çocuk-ergenlerde görülebilen olası
ruhsal sorunlar ile bu sorunlara yönelik olası hemşirelik bakımı konusunda
bilgi vermektir.  

Kaynakça

  • 1. Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Derg. 2006;7(3):111–6. 2. Lindberg LD, Boggess S, Williams S. Multiple Threats : The Co-Occurrence of Teen Health Risk Behaviors Multiple Threats : The Co-Occurrence of Teen Health Risk Behaviors. Vol. January,21. 2000. 3. Crosby R, Salazar LF, DiClemente RJ, Yarber WL, Caliendo AM, Staples-Horne M. Health risk factors among detained adolescent females. Am J Prev Med. 2004;27(5):404–10. 4. White HR, Gorman DM. Dynamics of the Drug-Crime Relationship. Crim Justice. 2000;1:151–218. 5. Altuner D, Engin N, Gürer C, Akyay İ, Akgül A. Madde Kullanımı ve Suç İlişkisi: Kesitsel bir Araştırma. Tıp Araştırmaları Derg. 2009;7(2):87–94. 6. Karabekiroǧlu K. Anne-Babalar için Ergen Ruh Sağlığı Rehberi. 2nd ed. İstanbul: SAY yayınları; 2015. 326-338 p. 7. Ugurlu T, Sengul C, Sengul C. Psychopharmacology of Addiction. Psikiyatr Guncel Yaklasimlar. 2012;4(1):37–50. 8. İçişleri Bakanlığı Emniyet GenelMüdürlüğü. Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Bağımlılık ile Mücadele 2007 Yılı Ulusal Raporu [Internet]. Ankara; 2007. Available from: http://www.emcdda.europa.eu/system/files/publications/942/NR2007Tureky_tr.pdf9. Ögel K, Taner S, Eke CY. Onuncu Sinif Öğrencileri Arasinda Tütün, Alkol ve Madde Kullanim Yayginliği: İstanbul Örneklemı. = Tobacco, Alcohol and Substance Use Prevalence Among 10th Grade Students: Istanbul Sample. Bağimlik Derg. 2006;7(1):18–23. 10. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). EMCDDA 2013 ULUSAL RAPORU (2012 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası. 2013. 11. Yüncü Z, Aydın C, Coşkunal H, Altıntoprak E, Bayram AT. Çocuk ve Ergenlere Yönelik Bir Bağımlılık Merkezine İki Yıl Süresince Başvuran Olguların Sosyodemografik Değerlendirmesi. Bağımlılık Derg. 2006;7(1):31–7. 12. Çopur EÖ, Ulutaşdemir N, Balsak H. Çocuk ve Suç. Hacettepe Univ Fac Heal Sci J. 2015;1:120–4. 13. Estrada F. Juvenile crime trends in post-war europe. Eur J Crim Policy Res. 1999;(7):23–42. 14. World Youth Report. Juvenile Delinguency. Vol. 501. 2003. Available from: http://www.un.org/esa/socdev/unyin/documents/ch07.pdf15. Enzmann D, Marshall IH, Killias M, Junger-Tas J, Steketee M, Gruszczynska B. Self-reported youth delinquency in Europe and beyond: First results of the second international self-report delinquency study in the context of police and victimization data. Eur J Criminol. 2010;7(2):159–83. 16. NCJJ. Juvenile Offenders and Victims : 2014 National Report. 2014. 17. TÜİK. TÜİK. 2015 [cited 2016 May 22]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=1852518. TÜİK. Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuklar, 2015. 21544. 2016; Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=2154419. Goldstein PJ. The Drugs/Violence Nexus: A Tripartite Conceptual Framework. J Drug Issues. 1985 Oct;15(4):493–506. 20. Boles SM, Miotto K. Substance abuse and violence: A review of the literature. Aggress Violent Behav. 2003;8(2):155–74. 21. Haggård-Grann U, Hallqvist J, Långström N, Möller J. The role of alcohol and drugs in triggering criminal violence: A case-crossover study. Addiction. 2006;101(1):100–8. 22. Sutherland R, Sindicich N, Barrett E, Whittaker E, Peacock A, Hickey S, et al. Motivations, substance use and other correlates amongst property and violent offenders who regularly inject drugs. Addict Behav. 2015;45:207–13. 23. White HR, Hansell S. Acute and Long-Term Effects of Drug Use on Aggression from Adolescence into Adulthood. J Drug Issues. 1998 Oct;28(4):837–58. 24. Ford J. Substance Use, the Social Bond, and Delinquency. Soc Inq. 2005;75(1):109–28. 25. Simoes C, Matos MG, Batista-Foguet JM. Juvenile Delinquency: Analysis of Risk and Protective Factors Using Quantitative and Qualitative Methods. Cogn Brain, Behav An Interdiscip J. 2008;12(4):389–408. 26. Teplin LA, Abram KM, McClelland GM, Dulcan MK, Mericle AA. Psychiatric disorders in youth in juvenile detention. Arch Gen Psychiatry. 2002;59:1133–43. 27. Bennett T, Holloway K, Farrington D. The statistical association between drug misuse and crime: A meta-analysis. Aggress Violent Behav. 2008;13(2):107–18. 28. Ögel K, Aksoy A. Tutuklu ve Hükümlü Ergenlerde Madde Kullanimi. Bağımlılık Derg. 2007;8(1):11–7. 29. Ögel K, Tamar D, Evren C, Sır A. Madde Kullanımı ve Suç [Internet]. 1999 [cited 2018 Jan 2]. Available from: http://www.ogelk.net/makale/suc_madde_yayin.pdf30. Derzon JH, Lipsey MW. A Synthesis of the Relationship of Marijuana Use with Delinquent and Problem Behaviors. Sch Psychol Int. 1999;20(1):57–68. 31. Farrington DP, Jollıffe D, Loeber R, Stouthamer-Loeber M, Kalb LM. The concentration of offenders in families , and family criminality in the prediction of boys ’ delinquency. J Adolesc. 2001;579–96. 32. Gatti U, Tremblay RE, Vitaro F, Mcduff P. Youth gangs, delinquency and drug use a test of the selection, facilitation, and enhancement hypotheses. J Child Psychol Psychiatry. 2005;46(11):1178–90. 33. Phillips P. Substance misuse, offending and mental illness: a review. J Psychiatr Ment Health Nurs. 2000;7:483–9. 34. Ayaz M, Ayaz AB, Soylu N. Çocuk ve Ergen Adli Olgularda Ruhsal Degerlendirme. Klin Psikiyatr. 2012;(15):33–40. 35. Köse S, Aslan Z, Başgül ŞS, Şahin S, Yılmaz Ş, Çitak S, et al. Bir eğitim ve araştırma hastanesi çocuk psikiyatrisi polikliniğine yönlendirilen adli olgular. Anadolu Psikiyatr Derg. 2011;(12):221–5. 36. Baysan Arabacı L, Taş G. Dragging Factors in Juvenile Delinquency, Mental Health Problems and Nursing Care. J Psychiatr Nurs. 2017;8(2):110–7. 37. Arabacı LB, Büyükbayram A, Başoğul CY. Adli Psikiyatri Hastalarının İçselleştirilmiş Damgalanma ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri. Anadolu Psikiyatr Derg. 2015;16(3). 38. Kaya Y, Şahin N. Kadınlarda Madde Kullanımı ve Hemşirenin Rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2013;10(1):3–7. 39. Beşer NG, Arabacı LB, Uzunoğlu G. Türkiye ’ de bir bölge psikiyatri hastanesinde tedavi olan suça itilmiş çocuk profilleri. Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17(4):317–24. 40. Moore E, Gaskin C, Indig D. Childhood maltreatment and post-traumatic stress disorder among incarcerated young offenders. Child Abuse Negl. 2013;37(10):861–70. 41. Yoshinaga C, Kadomoto I, Otani T, Sasaki T, Kato N. Prevalence of post-traumatic stress disorder in incarcerated juvenile delinquents in Japan. Psychiatry Clin Neurosci. 2004;58:383–8. 42. Ariga M, Uehara T, Takeuchi K, Ishige Y, Nakano R, Mikuni M. Trauma exposure and posttraumatic stress disorder in delinquent female adolescents. J Child Psychol Psychiatry. 2008;49(1):79–87. 43. Falk D, Thompson SJ, Sanford J. Posttraumatic Stress among Youths in Juvenile Detention. J Evid Based Soc Work. 2014;11:383–91. 44. Neighbors B, Kempton T, Forehand R. Co-occurence of substance abuse with conduct, anxiety, and depression disorders in juvenile delinquents. Addict Behav. 1992 Jul;17(4):379–86. 45. Şimşek N. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Birey ve Ailesinin Hemşirelik Bakımı. Psikiyatr Hemşireliği Derg -. 2010;1(2):96–9. 46. Bukten A, Skurtveit S, Gossop M, Waal H, Stangeland P, Havnes I, et al. Engagement with opioid maintenance treatment and reductions in crime: A longitudinal national cohort study. Addiction. 2012;107(2):393–9. 47. Havnes I, Bukten A, Gossop M, Waal H, Stangeland P, Clausen T. Reductions in convictions for violent crime during opioid maintenance treatment: A longitudinal national cohort study. Drug Alcohol Depend. 2012;124(3):307–10. 48. Koehn JD, Bach P, Hayashi K, Nguyen P, Kerr T, Milloy MJ, et al. Impact of incarceration on rates of methadone use in a community recruited cohort of injection drug users. Addict Behav. 2015;46:1–4. 49. Carpenito-Moyet LJ. Hemşirelik Tanıları. 1st ed. Erdemir F, editor. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2012. 390 p. 50. Sikorski JB, Kuo AD. Forensic Psychiatry. In: Wiener JM, Dulcan MK, editors. Textbook of Child and Adolescent Psychiatry. 3th ed. Washington, London: The American Psychiatric Publishing; 2004. p. 903–27. 51. Beşer NG, Çam O. Suça yatkın ergenlerde olumlu kişilerarası ilişkiler geliştirme programmının etkinliğinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatr Derg. 2009;(10):226–32. 52. Ögel K, Koç C, Aksoy A, Başabak A, Evren C. Sigara Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı (SAMBA). İstanbul: Yeniden Yayınları; 2012. 10 p.

Substance Abuse, Dragging into Crime, Mental Health Disorders and Nursing Care in Child and Adolescent

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 4, 135 - 144, 31.12.2017

Öz

According
to the Universal Declaration of the Rights of the Child, every individual who
is between the ages of 0 and 18 is considered to be a child and in this period
risky behaviors, disruptions or traumas have a role in the development of psychiatric
disorders. Children and adolescents who are exposed to risky behaviors can be
dragged into criminal behavior by many factors. Studies show that delinquent and
substance abuse behaviors are seen together and that the frequency is
increasing steadily. The frequency of mental illness is also high in
child-adolescents who are admitted to the mental health clinics with substance
use and delinquent behavior story. At this point, psychiatric nurses who care
for the child-adolescents that admitted to the clinic should consider this specific
situation of the child. From this point of view, the aim of this review is to
give information about possible psychiatric problems seen in child-adolescents
who have drug use and delinquent behavior and possible nursing care for these
problems
.

Kaynakça

  • 1. Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Derg. 2006;7(3):111–6. 2. Lindberg LD, Boggess S, Williams S. Multiple Threats : The Co-Occurrence of Teen Health Risk Behaviors Multiple Threats : The Co-Occurrence of Teen Health Risk Behaviors. Vol. January,21. 2000. 3. Crosby R, Salazar LF, DiClemente RJ, Yarber WL, Caliendo AM, Staples-Horne M. Health risk factors among detained adolescent females. Am J Prev Med. 2004;27(5):404–10. 4. White HR, Gorman DM. Dynamics of the Drug-Crime Relationship. Crim Justice. 2000;1:151–218. 5. Altuner D, Engin N, Gürer C, Akyay İ, Akgül A. Madde Kullanımı ve Suç İlişkisi: Kesitsel bir Araştırma. Tıp Araştırmaları Derg. 2009;7(2):87–94. 6. Karabekiroǧlu K. Anne-Babalar için Ergen Ruh Sağlığı Rehberi. 2nd ed. İstanbul: SAY yayınları; 2015. 326-338 p. 7. Ugurlu T, Sengul C, Sengul C. Psychopharmacology of Addiction. Psikiyatr Guncel Yaklasimlar. 2012;4(1):37–50. 8. İçişleri Bakanlığı Emniyet GenelMüdürlüğü. Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Bağımlılık ile Mücadele 2007 Yılı Ulusal Raporu [Internet]. Ankara; 2007. Available from: http://www.emcdda.europa.eu/system/files/publications/942/NR2007Tureky_tr.pdf9. Ögel K, Taner S, Eke CY. Onuncu Sinif Öğrencileri Arasinda Tütün, Alkol ve Madde Kullanim Yayginliği: İstanbul Örneklemı. = Tobacco, Alcohol and Substance Use Prevalence Among 10th Grade Students: Istanbul Sample. Bağimlik Derg. 2006;7(1):18–23. 10. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). EMCDDA 2013 ULUSAL RAPORU (2012 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası. 2013. 11. Yüncü Z, Aydın C, Coşkunal H, Altıntoprak E, Bayram AT. Çocuk ve Ergenlere Yönelik Bir Bağımlılık Merkezine İki Yıl Süresince Başvuran Olguların Sosyodemografik Değerlendirmesi. Bağımlılık Derg. 2006;7(1):31–7. 12. Çopur EÖ, Ulutaşdemir N, Balsak H. Çocuk ve Suç. Hacettepe Univ Fac Heal Sci J. 2015;1:120–4. 13. Estrada F. Juvenile crime trends in post-war europe. Eur J Crim Policy Res. 1999;(7):23–42. 14. World Youth Report. Juvenile Delinguency. Vol. 501. 2003. Available from: http://www.un.org/esa/socdev/unyin/documents/ch07.pdf15. Enzmann D, Marshall IH, Killias M, Junger-Tas J, Steketee M, Gruszczynska B. Self-reported youth delinquency in Europe and beyond: First results of the second international self-report delinquency study in the context of police and victimization data. Eur J Criminol. 2010;7(2):159–83. 16. NCJJ. Juvenile Offenders and Victims : 2014 National Report. 2014. 17. TÜİK. TÜİK. 2015 [cited 2016 May 22]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=1852518. TÜİK. Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuklar, 2015. 21544. 2016; Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=2154419. Goldstein PJ. The Drugs/Violence Nexus: A Tripartite Conceptual Framework. J Drug Issues. 1985 Oct;15(4):493–506. 20. Boles SM, Miotto K. Substance abuse and violence: A review of the literature. Aggress Violent Behav. 2003;8(2):155–74. 21. Haggård-Grann U, Hallqvist J, Långström N, Möller J. The role of alcohol and drugs in triggering criminal violence: A case-crossover study. Addiction. 2006;101(1):100–8. 22. Sutherland R, Sindicich N, Barrett E, Whittaker E, Peacock A, Hickey S, et al. Motivations, substance use and other correlates amongst property and violent offenders who regularly inject drugs. Addict Behav. 2015;45:207–13. 23. White HR, Hansell S. Acute and Long-Term Effects of Drug Use on Aggression from Adolescence into Adulthood. J Drug Issues. 1998 Oct;28(4):837–58. 24. Ford J. Substance Use, the Social Bond, and Delinquency. Soc Inq. 2005;75(1):109–28. 25. Simoes C, Matos MG, Batista-Foguet JM. Juvenile Delinquency: Analysis of Risk and Protective Factors Using Quantitative and Qualitative Methods. Cogn Brain, Behav An Interdiscip J. 2008;12(4):389–408. 26. Teplin LA, Abram KM, McClelland GM, Dulcan MK, Mericle AA. Psychiatric disorders in youth in juvenile detention. Arch Gen Psychiatry. 2002;59:1133–43. 27. Bennett T, Holloway K, Farrington D. The statistical association between drug misuse and crime: A meta-analysis. Aggress Violent Behav. 2008;13(2):107–18. 28. Ögel K, Aksoy A. Tutuklu ve Hükümlü Ergenlerde Madde Kullanimi. Bağımlılık Derg. 2007;8(1):11–7. 29. Ögel K, Tamar D, Evren C, Sır A. Madde Kullanımı ve Suç [Internet]. 1999 [cited 2018 Jan 2]. Available from: http://www.ogelk.net/makale/suc_madde_yayin.pdf30. Derzon JH, Lipsey MW. A Synthesis of the Relationship of Marijuana Use with Delinquent and Problem Behaviors. Sch Psychol Int. 1999;20(1):57–68. 31. Farrington DP, Jollıffe D, Loeber R, Stouthamer-Loeber M, Kalb LM. The concentration of offenders in families , and family criminality in the prediction of boys ’ delinquency. J Adolesc. 2001;579–96. 32. Gatti U, Tremblay RE, Vitaro F, Mcduff P. Youth gangs, delinquency and drug use a test of the selection, facilitation, and enhancement hypotheses. J Child Psychol Psychiatry. 2005;46(11):1178–90. 33. Phillips P. Substance misuse, offending and mental illness: a review. J Psychiatr Ment Health Nurs. 2000;7:483–9. 34. Ayaz M, Ayaz AB, Soylu N. Çocuk ve Ergen Adli Olgularda Ruhsal Degerlendirme. Klin Psikiyatr. 2012;(15):33–40. 35. Köse S, Aslan Z, Başgül ŞS, Şahin S, Yılmaz Ş, Çitak S, et al. Bir eğitim ve araştırma hastanesi çocuk psikiyatrisi polikliniğine yönlendirilen adli olgular. Anadolu Psikiyatr Derg. 2011;(12):221–5. 36. Baysan Arabacı L, Taş G. Dragging Factors in Juvenile Delinquency, Mental Health Problems and Nursing Care. J Psychiatr Nurs. 2017;8(2):110–7. 37. Arabacı LB, Büyükbayram A, Başoğul CY. Adli Psikiyatri Hastalarının İçselleştirilmiş Damgalanma ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri. Anadolu Psikiyatr Derg. 2015;16(3). 38. Kaya Y, Şahin N. Kadınlarda Madde Kullanımı ve Hemşirenin Rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2013;10(1):3–7. 39. Beşer NG, Arabacı LB, Uzunoğlu G. Türkiye ’ de bir bölge psikiyatri hastanesinde tedavi olan suça itilmiş çocuk profilleri. Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17(4):317–24. 40. Moore E, Gaskin C, Indig D. Childhood maltreatment and post-traumatic stress disorder among incarcerated young offenders. Child Abuse Negl. 2013;37(10):861–70. 41. Yoshinaga C, Kadomoto I, Otani T, Sasaki T, Kato N. Prevalence of post-traumatic stress disorder in incarcerated juvenile delinquents in Japan. Psychiatry Clin Neurosci. 2004;58:383–8. 42. Ariga M, Uehara T, Takeuchi K, Ishige Y, Nakano R, Mikuni M. Trauma exposure and posttraumatic stress disorder in delinquent female adolescents. J Child Psychol Psychiatry. 2008;49(1):79–87. 43. Falk D, Thompson SJ, Sanford J. Posttraumatic Stress among Youths in Juvenile Detention. J Evid Based Soc Work. 2014;11:383–91. 44. Neighbors B, Kempton T, Forehand R. Co-occurence of substance abuse with conduct, anxiety, and depression disorders in juvenile delinquents. Addict Behav. 1992 Jul;17(4):379–86. 45. Şimşek N. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Birey ve Ailesinin Hemşirelik Bakımı. Psikiyatr Hemşireliği Derg -. 2010;1(2):96–9. 46. Bukten A, Skurtveit S, Gossop M, Waal H, Stangeland P, Havnes I, et al. Engagement with opioid maintenance treatment and reductions in crime: A longitudinal national cohort study. Addiction. 2012;107(2):393–9. 47. Havnes I, Bukten A, Gossop M, Waal H, Stangeland P, Clausen T. Reductions in convictions for violent crime during opioid maintenance treatment: A longitudinal national cohort study. Drug Alcohol Depend. 2012;124(3):307–10. 48. Koehn JD, Bach P, Hayashi K, Nguyen P, Kerr T, Milloy MJ, et al. Impact of incarceration on rates of methadone use in a community recruited cohort of injection drug users. Addict Behav. 2015;46:1–4. 49. Carpenito-Moyet LJ. Hemşirelik Tanıları. 1st ed. Erdemir F, editor. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2012. 390 p. 50. Sikorski JB, Kuo AD. Forensic Psychiatry. In: Wiener JM, Dulcan MK, editors. Textbook of Child and Adolescent Psychiatry. 3th ed. Washington, London: The American Psychiatric Publishing; 2004. p. 903–27. 51. Beşer NG, Çam O. Suça yatkın ergenlerde olumlu kişilerarası ilişkiler geliştirme programmının etkinliğinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatr Derg. 2009;(10):226–32. 52. Ögel K, Koç C, Aksoy A, Başabak A, Evren C. Sigara Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı (SAMBA). İstanbul: Yeniden Yayınları; 2012. 10 p.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Klinik Tıp Bilimleri
Bölüm Derleme
Yazarlar

Leyla Baysan Arabacı

Gülsenay Taş

Gül Dikeç

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2017
Kabul Tarihi 12 Şubat 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 18 Sayı: 4

Kaynak Göster

AMA Baysan Arabacı L, Taş G, Dikeç G. Çocuk ve Ergenlerde Madde Kullanımı, Suça Yönelme, Ruhsal Bozukluklar ve Hemşirelik Bakımı. Bağımlılık Dergisi. Aralık 2017;18(4):135-144.

Bağımlılık Dergisi - Journal of Dependence