Dijital bağımlılık, ortaokul öğrencileri, güvenirlik, geçerlilik

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 495 - 506, 29.12.2023

Cihangir Kaçmaz , Birgül Cumurcu , Osman Tayyar Çelik

https://doi.org/10.51982/bagimli.1261063

Cited By: 1

Öz

Objective: The aim of this study is to adapt the Digital Addiction Scale for Children into Turkish and to conduct a reliability and validity study with psychometric analyses.
Method: The study was conducted with 326 secondary school students, 165 girls and 161 boys, using convenience sampling method. After the language validity study, the structure of the scale was examined with confirmatory factor analysis, and similar scale validity and item discrimination power were tested. In addition, Cronbach Alpha reliability coefficient was calculated.
Results: As a result of the analyses, the two-factor structure of the scale was confirmed as interpersonal relationships and introverted factors. It was determined that the item discrimination power and item-total test correlations were high for the lower and upper 27% groups, and the correlation with the scores of the "Digital Game Addiction" scale applied within the scope of similar scale validity was high. Finally, Cronbach Alpha reliability coefficient was calculated as ,84 for interpersonal relationships, ,85 for introverted factors and ,90 for the overall scale.
Conclusion: Digital Addiction Scale for Children is a valid and reliable scale to measure the digital addictions of secondary school students in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Digital addiction, secondary school students, reliability, validity

Çocuklar için Dijital Bağımlılık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlilik Analizi

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı Çocuklar için Dijital Bağımlılık Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanmasını, psikometrik analizlerle güvenirlik ve geçerlik çalışmasının yapılmasıdır.
Yöntem: Araştırma, uygun örnekleme yöntemi kullanılarak 165’i kız, 161’i erkek olmak üzere 326 ortaokul öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Dil geçerliği çalışmasından sonra doğrulayıcı faktör analizi ile ölçeğin yapısı incelenmiş, benzer ölçek geçerliği ve madde ayırt edicilik gücü test edilmiştir. Ayrıca Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır.
Bulgular: Analizler sonucunda kişiler arası ilişkiler ve içe dönük faktörler olmak üzere ölçeğin iki faktörlü yapısı doğrulanmıştır. %27’lik alt ve üst guruplar için madde ayırt edicilik gücünün ve madde toplam test korelasyonlarının yüksek olduğu, benzer ölçek geçerliği kapsamında uygulanana “Dijital Oyun Bağımlılığı” ölçeği puanları ile korelasyonun yüksek olduğu tespit edilmiştir. Son olarak Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı kişiler arası ilişkiler için ,84 içe dönük faktörler için ,85 ve ölçeğin geneli için ,90 olarak hesaplanmıştır.
Sonuç: Çocuklar için Dijital Bağımlılık Ölçeğinin Türkiye’de ortaokul öğrencilerinin dijital bağımlılıklarını ölçmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçektir.

Anahtar Kelimeler

Dijital bağımlılık, ortaokul öğrencileri, güvenirlik, geçerlilik

Kaynakça

• Kaymal B. Okul Öncesi Öğretmenlerinin Dijital Bağımlılıklarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı, 2020.
• Arslan A, Kırık A, Karaman M, et al. Lise ve üniversite öğrencilerinde dijital bağımlılık. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 2015; 8(8): 34-58.
• Horzum MB. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2011; 36(159): 56-68.
• Alrobai A, Algashami A, Dogan H, et al. COPE.er method: combating digital addiction via online peer support groups. Int J Environ Res Public Health 2019; 16(7): 1162.
• Griffiths M. A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. J Subst Use 2005; 10(4): 191-197.
• Hawi NS, Samaha M, Griffiths MD. The digital addiction scale for children: Development and validation. Cyberpsychol Behav Soc Netw 2019; 22(12): 771-778.
• TUIK. Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132 (Accessed 17.04.2023).
• Zou Z, Wang H, d’Oleire Uquillas F, et al. Definition of substance and non-substance addiction. Zhang X, Shi J, Tao R, (editors). Singapore: Springer Singapore, 2017; 21-41.
• Kuss DJ, Griffiths MD. Online social networking and addiction—a review of the psychological literature. Int J Environ Res Public Health 2011; 8(9): 3528-3552.
• Divan HA, Kheifets L, Obel C, et al. Cell phone use and behavioural problems in young children. J Epidemiol Community Health 2012; 66(6): 524-529.
• Lissak G. Adverse physiological and psychological effects of screen time on children and adolescents: Literature review and case study. Environ Res 2018; 164: 149-157.
• Aboujaoude E, Gega L. Editorial perspective: Missing the forest for the trees–how the focus on digital addiction and gaming diverted attention away from wider online risks. Child Adolesc Ment Health 2021; 26(4): 369-371.
• Ko C-H, Yen J-Y, Liu S-C, et al. The associations between aggressive behaviors and Internet addiction and online activities in adolescents. J Adolesc Health 2009; 44(6): 598-605.
• Boniel-Nissim M, Tabak I, Mazur J, et al. Supportive communication with parents moderates the negative effects of electronic media use on life satisfaction during adolescence. Int J Public Health 2015; 60(2): 189-98.
• Yılmazsoy B, Kahraman M. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile sosyal medyayı eğitsel amaçlı kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Facebook örneği. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education 2017; 6(1): 9-20.
• Babacan ME. Sosyal medya kullanım alanları ve bağımlılık ilişkisi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2016; 3(1): 7-28.
• Kırık A, Arslan A, Çetinkaya A, et al. International Journal of Sport Culture and Science 2015; 3(3): 108-122.
• Şahin C, Yağcı M. Sosyal medya bağimliliği ölçeği-yetişkin formu: geçerlilik ve güvenirlik çalişmasi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 18(1): 523-538.
• Balta ÖÇ. Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2008; 41(1): 187-205
• Balcı Ş, Gülnar B. Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim 2009; 6(1): 5-22.
• Horzum MB. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2011; 36(159): 56-66.
• Kaya AB. Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı, 2013.
• Dilci T, Arslan A, Ersoy M. 0-12 yaş araliğindaki çocuklarin dijital bağimlilik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesi (Sivas ili örneklemi). Tarih Okulu Dergisi 2019; 12(38): 122- 142
• Altınok M. Lise öğrencilerinin dijital bağımlılık ve yaşam doyumunun incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2021; 19(1): 262-291.
• Bayraktar F. İnternet Kullanımının Ergen Gelişimindeki Rolü. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, 2001.
• Yalçın Irmak A, Erdoğan S. Dijital oyun bağımlılığı ölçeği Türkçe formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16(Suppl 1): 10-18.
• Demirci K, Orhan H, Demirdas A, et al. Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin Türkçe formunun gençlerde geçerlilik ve güvenilirliği. Klin Psikofarmakol Bulteni 2014; 24(3): 226-234.
• Sar AH, Işıklar A. Adaptation of problem mobile phone use scale to Turkish. Journal of Human Sciences 2012; 9(2): 264-275.
• Taş İ. Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (SMBÖ-KF) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying 2017; 4(1): 27-40.
• Kılıç S. Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders 2013; 3(1): 44-46.
• Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Emek Ofset, 2005, 441.
• Goulet-Pelletier JC, Cousineau D. A review of effect sizes and their confidence intervals, Part I: The Cohen’sd family. Quant Method Psychol 2018 ;14(4): 242-65.
• Andiç S, Batigün AD. DSM-5 tanı ölçütleri temelinde İnternet Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: İnternet oyun oynama bozukluğu açısından bir değerlendirme. Türk Psikiyatri Derg 2019; 32(1): 33-42.
• Hazar Z, Hazar M. Children Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği. J Hum Sci 2017; 14(1): 203-216.
• Seçer İ. Psikolojik Test Geliştirme Ve Uyarlama Süreci: SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2. Baskı, Ankara: Anı yayıncılık; 2015.
• Jondeau E, Rockinger M. Conditional volatility, skewness, and kurtosis: existence, persistence, and comovements. J Econ Dyn Control 2003; 27(10): 1699-1737.
• Coombs WN, Schroeder HE. Generalized locus of control: An analysis of factor analytic data. Pers Individ Dif 1988; 9(1): 79-85.
• Şimşek Ö. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. 1. Baskı, Ankara: Ekinoks Yayınları, 2007.
• Bentler PM. Comparative fit indexes in structural models. Psychol Bull 1990; 107(2): 238-246.
• Schermelleh-Engel K, Moosbrugger H, Müller H. Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research 2003; 8(2): 23-74.
• Kline RB. Software review: Software programs for structural equation modeling: Amos, EQS, and LISREL. J Psychoeduc Assess 1998; 16(4): 343-364.
• Hair JF, Anderson RE, Babin BJ, et al. Multivariate Data Analysis: A Global Perspective 7th ed, New Jersey: Pearson, 2010.
• Schulz van Endert T. Addictive use of digital devices in young children: Associations with delay discounting, self-control and academic performance. PloS One 2021; 16(6): e0253058