Kadınlarda Alkol ve Madde Bağımlılığında Toplumsal ve Kendini Damgalama

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 3, 311 - 319, 30.09.2024

Demet Atlam , Ayça Çınaroğlu Asar , Derya Sasman Kaylı , Umut Kırlı

https://doi.org/10.51982/bagimli.1378697

Öz

Bağımlılık, biyolojik, psikososyal ve çevresel faktörlerin rol oynadığı kronik ruhsal bir hastalıktır. Bağımlılıkta cinsiyet faktörü önemli bir etkendir ve kadınlar bağımlılık süreçlerini erkeklerden farklı yaşarlar. Bu derleme ile kadınlardaki bağımlılık sürecinin farklılıklarına, toplumsal damgalamaya ve kadınların kendilerini damgalamalarında rol oynayabilen psikososyal unsurlara dikkat çekmek amaçlanmıştır. Toplumun kadın ve erkeğe yönelik değerlendirmeleri bağımlılık açısından farklılık gösterir. Toplumun kadın hastalara daha önyargılı yaklaşımı kadınların kendini damgalamalarını da şiddetlendirir. Artan kendini damgalama şiddeti, bağımlılıktan dolayı daha fazla utanç duyma, suçluluk hissetme, yalnızlaşma, benlik saygısında azalma, depresyon, sosyal olarak izole olma ve tedaviden kaçınma gibi sonuçlara neden olur. Kadının annelik rolüne atıf yapılması ve çocukların bakımı ile ilgili süreçler de tedaviden kaçınmada rol oynar. Kendini damgalayan bireyler bağımlı olduğu maddeyi kullanarak bu süreçle farkında olmadan baş etmeye çalışır. Bu durum da bağımlılık döngüsünden çıkmayı güçleştirebilir. Sonuç olarak kendini damgalamanın azaltılması için bağımlılık konusunda toplumsal farkındalığın arttırılması, toplumsal damgalamanın azaltılması, kadınların tedaviye erişiminin sağlanması, tedavi sürecinin psikoterapiler ve sosyal terapiler ile desteklenmesi, kadınlar için iş bulma fırsatlarının ve çocuk bakımı süreçlerinin oluşturulması ve kadınların sosyal destek ağlarının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, alkol bağımlılığı, madde bağımlılığı, toplumsal damgalama, kendini damgalama

Etik Beyan

Etik kurul izni gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

yoktur

Teşekkür

-

Social and Self-Stigma in Alcohol and Drug Addiction among Women

Öz

Addiction is a chronic mental illness in which biological, psychosocial and environmental factors play a role. Gender is an important factor in addiction, and women experience the process of addiction differently compared to men. By this review, it is aimed to draw attention to the difference in the addiction process of women, the social stigma towards women and the psychosocial elements that may play a role in self-stigma of the women. Society's evaluation of men and women also differs in addiction. Society's more prejudiced approach to female patients also exacerbate women's self-stigma. The increased severity of self-stigma leads to greater shame, guilt, loneliness, decreased self-esteem, depression, social isolation, and treatment avoidance. Referring to the woman's mother role and the process of caregiving to children also play a role on treatment avoidance. Individuals who stigmatize themselves try to cope with this process unconsciously by using the substance they are addicted to. This situation may hamper to get out of the addiction cycle. In conclusion, in order to reduce self stigma, it is necessary to increase social awareness on addiction, reduce social stigmatization, ensure women's access to treatment, support the treatment process with psychotherapies and social therapies, create employment opportunities and childcare processes for the women, strengthen social support networks of the women.

Anahtar Kelimeler

Women, alcohol addiction, substance addiction, social stigma, self-stigma

Kaynakça

• Uğurlu TT, Şengül CB, Şengül C. Bağımlılık psikofarmakolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(1): 37-50.
• Ünübol B, Ünübol H, Bilici R. Kadın bağımlılarda içselleştirilmiş damgalanmanın bağımlılık özelliklerine ve algılanan sosyal desteğe olan etkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Derg. 2019; 20(4): 377-384.
• Bingöl O. Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye'de kadınlık. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2014; (3): 108-114.
• Belek U. Toplumsal cinsiyet algısının statik duruşu. Gültekin L (editor) Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları, 2013: 17
• Corrigan PW, Bink AB, Schmidt A, et al. What is the impact of self-stigma? loss of self-respect and the “why try” effect. J Ment Health 2016; 25(1): 10-15.
• Çam O, Çuhadar D. Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2(3): 136–40.
• Özbaş D, Küçük L, Buzlu S. Ruhsal bozukluğu olan bireye sahip ailelerin hastalığa karşı tutumları. Dusunen Adam 2008; 21(1–4): 14–23.
• Goffman E. Damga: Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. Dağıstanlı SN (Çeviren) Ankara: Heretik Yayınları, 2014.
• Corrigan PW, Watson AC. Understanding the impact of stigma on people with mental illness. World Psychiatry 2002; 1(1): 16-20.
• Crapanzano KA, Hammarlund R, Ahmad B, et al. The association between perceived stigma and substance use disorder treatment outcomes: A review. Subst Abuse Rehabil 2019; 10: 1-12.
• Livingston JD, Milne T, Fang ML, Amari E. The effectiveness of interventions for reducing stigma related to Substance Use Disorders: A systematic review. Addiction 2012; 107(1): 39-50.
• Corrigan PW, Watson AC. The paradox of self-stigma and mental illness. Clin Psychol Sci Pract 2002; 9(1): 35-53.
• Corrigan PW, Rafacz J, Rüsch N. Examining a progressive model of self-stigma and its impact on people with serious mental illness. Psychiatry Res 2011; 189(3): 339-343.
• Schomerus G, Corrigan PW, Klauer T, et al. Self-stigma in alcohol dependence: Consequences for drinking-refusal self-efficacy. Drug Alcohol Depend 2011; 114(1): 12-17.
• Çam O, Ayakdaş D. Alkol bağımlılarında içselleştirilmiş damgalama, suçluluk ve utanç duyguları. Bağımlılık Dergisi 2017; 18(4): 145-151.
• Luoma JB, Twohig MP, Waltz T, et al. An investigation of stigma in individuals receiving treatment for substance abuse. Addict Behav 2007; 32(7): 1331-1346.
• Roche A, Kostadinov V, Pidd K. The stigma of addiction in the Workplace. Avery D, Avery J (editors) The Stigma of Addiction, an Essential Guide. New York: Springer, 2019: 167-199.
• Matthews S. Self-stigma and addiction. Editors Avery JD, Avery JJ The Stigma of Addiction: An Essential Guide. New York: Springer, 2019: 5-32.
• Hayes SC, Strosahl K, Wilson KG. Acceptance and Commitment Therapy. New York: Springer, 1999: 8-19.
• Corrigan PW, Watson AC, Barr L. The self–stigma of mental illness: Implications for self–esteem and self–efficacy. J Soc Clin Psychol 2006; 25(8): 875-884.
• Livingston JD, Boyd JE. Correlates and consequences of internalized stigma for people living with mental illness: A systematic review and meta-analysis. Soc Sci Med 2010; 71(12): 2150-2161.
• Ritsher JB, Phelan JC. Internalized stigma predicts erosion of morale among psychiatric outpatients. Psychiatry Res 2004; 129(3): 257-265.
• Corrigan PW, Larson JE, Rüsch N. Self-stigma and the “Why try” effect: Impact on life goals and evidence-based practices. World Psychiatry 2009; 8(2): 75-81.
• Rehm J, Mathers C, Popova S, et al. Global burden of disease and injury and economic cost attributable to alcohol use and alcohol-use disorders. Lancet 2009; 373(9682): 2223-2233.
• Barker JM, Taylor JR. Sex differences in incentive motivation and the relationship to the development and maintenance of alcohol use disorders. Physiol Behav 2019; 203: 91-99.
• Greenfield SF, Pettinati HM, O’Malley S, et al. Gender differences in alcohol treatment: an analysis of outcome from the combine study. Alcohol Clin Exp Res 2010; 34(10): 1803-1812.
• Guinle MIB, Sinha R. The role of stress, trauma, and negative affect in alcohol misuse and alcohol use disorder in women. Alcohol Res 2020; 40(2): 05.
• Altintoprak E, Annette Akgür S, Yüncü Z, et al. Kadınlarda alkol kullanımı ve buna bağlı sorunlar. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19(2): 197-208.
• Roerecke M, Rehm J. Alcohol use disorders and mortality: a systematic review and meta analysis. Addiction 2013; 108(9): 1562-1578.
• Hughes A, Bolar T, Kennison SM. Ageism, illegal drug use, and young adults' experiences with illness: dementia and death. Journal of Articles in Support of the Null Hypothesis 2016; 13(1): 15-23.
• Waterson J. Gender divisions and drinking problems. Harrison L (editor) Alcohol Problems in the Community. London: Routledge, 1996.
• Arıkan Z, Coşar B, Candansayar S, Işık E. Prevalence of alcoholism in a semi-urban area. Kriz Dergisi 1996; 4: 93-100.
• Kuntsche E, Kuntsche S, Knibbe R, et al. Cultural and gender convergence in adolescent drunkenness: evidence from 23 European and North American countries. Arch Pediatr Adolesc Med 2011; 165(2): 152-158.
• Ögel K. Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı, 5.baskı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2023: 282-339.
• Lale R, Sklar M, Wooldridge J, Sarkin A. Gender congruence moderates beliefs about the causes of alcohol dependence and major depression. Int J Ment Health Addict 2014; 12(4): 395-405.
• Yılmaz M, Cüceler S. Alkol bağımlığı ve damgalanma. Bağımlılık Dergisi 2019; 20(3): 167-174.
• Smith BA. The problem drinker’s lived experience of suffering: an exploration using hermeneutic phenomenology. J Adv Nur 1998; 27(21): 3-22.
• Lillie N. Women, alcohol, self-concept and self-esteem: A qualitative study of the experience of person-centred counselling. Couns Psychother Res 2002; 2(2): 99-107.
• McCrady BS, Epstein EE, Fokas KF. Treatment interventions for women with alcohol use disorder. Alcohol Res 2020; 40(2): 08.
• Baysak E. Kadınlarda madde ile ilişkili bozukluklar ve bağımlılık. Akvardar Y (editor). Kadın Ruh Sağlığı Ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği. Ankara: Türkiye Klinikleri, 2023:70-79.
• Aldemir E. Clinical features, comorbid mental disorders and treatment outcomes in female patients with alcohol and drug use disorder admitted to an outpatient treatment unit: A retrospective study. Turkish Journal of Clinical Psychiatry 2020; 23(3): 256-265.
• Saçaklı G, Odabaş D. Substance abuse in women. Advances in Women’s Studies 2023; doi:10.5152/atakad.2023.22012
• Zilberman ML, Blume SB. Domestic violence, alcohol and substance abuse. Braz J Psychiatry 2005; 27: 51-55.
• Otiashvili D, Kirtadze I, O’Grady KE, et al. Access to treatment for substance-using women in the Republic of Georgia: socio-cultural and structural barriers. Int J Drug Policy 2013; 24(6): 566-572.
• United Nations Office on Drugs and Crime. World Drug Report, 2021. Vienna, Austria: United Nations Office on Drugs and Crime, 2021.
• Ceylan MR, Çelik M, Esmer F, et al. Madde kullanım bozuklukları ve Hepatit C: bir halk sağlığı sorunu. Klimik Dergisi 2022; 35(4): 258-262.
• Evren E, Saatçioğlu Ö, Evren B, et al. Alkol kullanım bozukluğunda cinsiyet farklılığı: Yatan hasta verilerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2003; 4(3): 96-100.
• Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMSHA). 2020 National Survey on Drug Use and Health: Women Report. (July 2022). https://www.samhsa.gov/data/release/2020-national-survey-drug-use-and-health-nsduh-releases. (Access 08.08.2023).
• Goodyear K, Haass-Koffler CL, Chavanne D. Opioid use and stigma: The role of gender, language and precipitating events. Drug Alcohol Depend 2018; 185: 339-346.
• Atlam DH. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylere Yapılan Sosyal Damgalamayı Azaltmada Topluma Yönelik Müdahale Modelinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Madde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı, 2020.
• Yılmaz-Tuncel G, Şaşman-Kaylı D, Yararbaş G. Toplumun madde kullanım bozukluğu olan kadınlara yönelik tutum ve davranışları. Bağımlılık Dergisi 2023; 24(4): 428-437.
• Luoma JB, O'Hair AK, Kohlenberg BS, et al. The development and psychometric properties of a new measure of perceived stigma toward substance users. Subst Use Misuse 2010; 45(1-2): 47-57.
• Yangyuen S, Kanato M, Somdee T. Relationship between psychological factors and perceived stigma of addiction among women with substance use disorders, Thailand. Journal Educ Health Promot 2022; 11: 16.
• Sanders JM. Feminist perspectives on 12-step recovery: A comparative descriptive analysis of women in Alcoholics Anonymous and narcotics anonymous. Alcohol Treat Q 2011; 29(4): 357-378.
• Melchior H, Hüsing P, Grundmann J, et al. Substance abuse-related self-stigma in women with substance use disorder and comorbid posttraumatic stress disorder. Eur Addict Res 2019; 25(1): 20-29.