Alışveriş süreci internetin hayatımıza girmesiyle yeni bir boyut kazanmış ve karşımıza çevrimiçi alışveriş olgusu çıkmıştır. Çevrimiçi alışveriş, ortaya çıktığı tarihten itibaren giderek artarak geleneksel alışverişe nazaran daha çok tercih edilmeye başlanmıştır.. Bu durum bireyleri yeni bir bağımlılık riski ile karşı karşıya bırakmaktadır. Bu derlemenin amacı, çevrimiçi alışveriş bağımlılığını incelemiş araştırma makalelerinin incelenmesidir.. 2017-2023 yılları arasında çevrimiçi alışveriş bağımlılığı ile ilgili gerçekleştirilmiş çalışmalar Scopus, Pubmed, Ekual ve TRDizin veri tabanları aracılığıyla taranmıştır. Taramanın sonucunda 84 makaleye ulaşılmıştır. PRISMA adımları izlendikten sonra derlemeye dahil edilecek 12 çalışma belirlenmiştir. Makalelerin incelenme sürecinde çevrimiçi alışveriş bağımlılığı kavramının, farklı araştırmacılar tarafından değişik işevuruk tanımlarının yapıldığı görülmüştür. Bu bağlamda çalışmalar işevuruk tanımlarına göre çevrimiçi kompulsif satın alma, sorunlu / problemli internet alışverişi ve çevrimiçi alışveriş bağımlılığı olmak üzere 3 gruba ayrılarak incelenmiştir. Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı için koruyucu faktör olarak en çok incelenen değişkenin sosyal destek olduğu görülmüştür. Sosyal medya kullanımı, uyum bozukluğu, dissosiyasyon, dürtüsellik ve aleksitimi belirtilerinin varlığı, kaygılı bağlanma ve düşük benlik saygısının çevrimiçi alışveriş bağımlılığı için risk faktörleri olduğu belirlenmiştir. Mevcut bulgular problemli internet alışverişi davranışının önlenmesi ve gerektiğinde uygun müdahalelerin belirlenmesinde yol gösterici olabilir.
Çevrimiçi alışveriş bağımlılık kompulsif çevrimiçi satın alma problemli internet alışverişi
The shopping process has gained a new dimension with introduction of the internet into our lives and the phenomenon of online shopping has emerged. Online shopping has become a more preferred channel than traditional shopping. This situation exposes us to a new risk of addiction. The aim of the current study is to review research articles examining online shopping behavior. Studies on online shopping behavior conducted between 2017-2023 were scanned from Scopus, Pubmed, Ekual and TRDizin databases. 84 articles were reached as a result of the search. After following the PRISMA steps, 12 studies were identified to be included in the review. During viewing process, it was found that the concept of online shopping behavior was defined differently by different researchers. In this context, the studies were divided into 3 categories according to their definitions: online compulsive shopping, problematic internet shopping and online shopping addiction. Social support was found to be the most commonly considered variable as a protective factor for online shopping behavior. Adjustment disorder, social media use, dissociation, impulsivity and alexithymia symptoms, anxious attachment and low self-esteem were found to be risk factors for online shopping bahevior. In the light of the current findings, the prevention and intervention of problematic internet shopping behavior can be developed.
Online shopping addiction addiction compulsive online buying problematic online shopping
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Psikolojide Davranış-Kişilik Değerlendirmesi |
Bölüm | Derleme |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 28 Ocak 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2024 |
Gönderilme Tarihi | 14 Kasım 2023 |
Kabul Tarihi | 28 Ocak 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 25 Sayı: 3 |
Bağımlılık Dergisi - Journal of Dependence