Alkol/Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerde Aile Aidiyeti, Kişilerarası Problem Çözme ve Bilişsel Duygu Düzenleme Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 3, 306 - 315

Bilal Kalender , Erdi Bahadır

Öz

Amaç: Bu çalışmada İstanbul Büyükşehir Belediyesi SUDEM’e başvuran alkol/madde bağımlısı olan bireylerde aile aidiyeti, kişilerarası problem çözme ve bilişsel duygu düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Bu amaçla yürütülen çalışmada katılımcılara içerisinde demografik bilgi formu, Aile Aidiyeti Ölçeği, Kişilerarası Problem Çözme Envanteri ve Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği’nin bulunduğu anket uygulanmıştır. Yapılan çalışmaya 28 kadın ve 60 erkek olmak üzere toplam 88 kişi katılmıştır.
Bulgular: Korelasyon analizi sonucunda kavramlar arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. İlişkilerin dinamik yönlerinin incelenmesinde çoklu doğrusal regresyon analizleri kullanılmıştır. Regresyon analizleri sonucunda, aile aidiyeti ve olumlu problem çözme arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenlemenin kısmi aracılık rolünün anlamlı olduğu görülmüştür. Bunun yanında aile aidiyeti ve olumsuz problem çözme arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenlemenin kısmi aracılık rolünün anlamlı olduğu görülmüştür.
Tartışma: Bireylerin problem çözme becerilerindeki sorunların ve duygu düzenleme becerilerindeki eksiklerin aile aidiyetine olumsuz etkileri olabileceği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

bağımlılık, aile aidiyeti, kişiler arası problem, duygu düzenleme

Teşekkür

Bilimsel araştırmalara verdiği önem ve öncelik için İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne teşekkürlerimizi sunarız.

Examining the Relationships Between Family Belonging, Interpersonal Problem Solving and Cognitive Emotion Regulation in Individuals with Alcohol/Substance Use Disorder

Öz

Objective: This study aims to examine the relationships between family belonging, interpersonal problem solving and cognitive emotion regulation in alcohol/substance addicted individuals who applied to Istanbul Metropolitan Municipality SUDEM.
Method: In the study conducted for this purpose, a questionnaire including demographic information form, Family Belonging Scale, Interpersonal Problem Solving Inventory and Cognitive Emotion Regulation Scale was applied to the participants. A total of 88 people, 28 women and 60 men, participated in the study. As a result of the correlation analysis, significant relationships were found between the concepts.
Results: Multiple linear regression analyses were used to examine the dynamic aspects of the relationships. As a result of the regression analyses, it was seen that the partial mediating role of cognitive emotion regulation was significant in the relationship between family belonging and positive problem solving. In addition, it was seen that the partial mediating role of cognitive emotion regulation was significant in the relationship between family belonging and negative problem solving.
Conclusion: Deficiencies in individuals' problem solving skills and emotion regulation skills may have negative effects on family belonging.

Anahtar Kelimeler

addiction, family belonging, interpersonal problems, emotion regulation

Kaynakça

• Ateş K, Tuncay T. Madde bağımlılığı merkezine başvuranların aile ve sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi Bursa GADEM örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi 2020; 16: 62-81.
• Ögel K. Sigara, Alkol Ve Madde Kullanım Bozuklukları: Tanı, Tedavi Ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları. 2010; 3-4.
• Kardaş Ö, Kardaş B. Çocuk ve ergen madde bağımlılığı tedavi merkezine başvuran olguların sosyodemografik ve madde kullanım özelliklerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2023; 24(2): 174-185.
• Kaya E. Madde kullanım bozuklukları. Okmeydanı Tıp Dergisi 2014; 30(2): 79-83.
• Uzbay İT. Madde bağımlılığının tarihçesi, tanımı, genel bilgiler ve bağımlılık yapan maddeler. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi 2009; 21(22): 5-15.
• Saladino V, Mosca O, Petruccelli F, et al. The vicious cycle: problematic family relations, substance abuse, and crime in adolescence: a narrative review. Front Psychol 2021; 12: 673-681.
• Ersöğütçü F, Karataş SA. Social functioning and self-esteem of substance abuse patients. Arch Psychiatr Nurs 2016; 30(5): 587-592.
• Sevin Ç, Erbay E. Madde bağımlılarının tedavi sonrası sosyal yaşamdaki sorunları ve sosyal hizmet uygulamalar. Bağımlılık Dergisi 2008; 9(1): 1-13.
• United Nations Office on Drugs and Crime 2020. World Drug Report 2020. New York: United Nations, 2020.
• World Health Organization. Global Status Report On Alcohol And Health 2018. Geneva: World Health Organization, 2018.
• European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. European Drug Report 2022: Trends and Developments. Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2022.
• European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. European Drug Report 2023: Trends and Developments. Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2023.
• World Health Organization. Alcohol. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/alcohol. 2023. Home/Newsroom/Fact sheets/Detail/Alcohol.
• Ögel K, Bilici R, Bahadır, GG, et al. Denetimli serbestlikte, Sigara, Alkol Madde Bağımlılığı Tedavi Programı (SAMBA) uygulamasının etkinliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17(4): 270-279.
• İçişleri Bakanlığı. Türkiye’de Genel Nüfusta Tütün, Alkol ve Madde Kullanımına Yönelik Tutum ve Davranış Araştırması Raporu. Ankara: İçişleri Bakanlığı, 2018.
• EMCDDA, Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Türkiye Uyuşturucu Raporu. Lüksemburg: Avrupa Toplulukları Resmi Yayınlar Bürosu, 2019.
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). EMCDDA 2019 Ulusal Raporu (2019 Verileri). Ankara: TUBİM, 2019.
• Kantaş Yılmaz F, Ergelen M, Bilici R, et al. Alkol ve madde kullanım bozukluğu olan ebeveynlerin çocuklarında karşılaşılan davranış sorunları. Bağımlılık Dergisi 2021; 22(4): 455-464.
• Gıynaş FF, Kızılkurt ÖK, Taştekin N, et al. Alkol-madde kullanım bozukluğu olan hastalarda tedaviye yarım bırakmanın yordayıcıları olarak mizaç ve karakter profilleri ve dürtüsellik. Cukurova Medical Journal 2019; 44(1): 59-65.
• Can G, Tanrıverdi D. Social functioning and internalized stigma in individuals diagnosed with substance use disorder. Arch Psychiatr Nurs 2015; 29(6): 441-446.
• Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (28. basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Mavili A, Kesen N, Daşbaş S. Aile aidiyeti ölçeği: Bir ölçek geliştirme Çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2015; 14(33): 29-45.
• Çam S, Tümkaya S. Kişilerarası Problem Çözme Envanteri'nin (KPÇE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2007; 3(28): 95-111.
• Garnefski N, Koopman H, Kraaij, V, et al. Brief report: Cognitive emotion regulation strategies and psychological adjustment in adolescents with a chronic disease. J Adolesc 2009; 32(2): 449-454.
• Çakmak AF, Çevik EI. Cognitive Emotion Regulation Questionnaire: Development of Turkish version of 18-item short form. African Journal of Business Management 2010; 4(10): 2097-2102.
• Polat G. Madde bağımlılığı tedavisinde sosyal hizmet mesleği. Okmeydanı Tıp Dergisi 2014; 30(2): 143-148.
• Karataşoğlu S. Sosyal politika boyutuyla madde bağımlılığı. Türk İdare Dergisi 2013; 7(2): 476-486.
• Evren C, Evren B, Saatçioğlu Ö, et al. Erken ve geç başlangıçlı alkol bağımlılarında mizaç ve karakter boyutları. Türkiye’de Psikiyatri 2004; 6(1): 19-25.
• Deane FP, Wootton DJ, Hsu C-I, et al. Predicting dropout in the first 3 months of 12-step residential drug and alcohol treatment in an Australian sample. J Stud Alcohol Drugs 2012; 73: 216-230.
• Sevin MD, Erbay E. AMATEM’de ikinci kez tedavi gören madde bağımlılarının madde kullanımına ilişkin yaşam deneyimleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2019; 6: 691-716
• Yılmaz M., Cüceler S. Alkol bağımlığı ve damgalanma. Bağımlılık Dergisi 2019; 20(3): 167-174.
• Erbay E, Oğuz N, Yıldırım, B, et al. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016; 20(3): 597-609.
• Ralevski E, Shanabrough M, Newcomb, J, et al. Ghrelin is related to personality differences in reward sensitivity and impulsivity. Alcohol Alcohol 2018; 53(1): 52-56.
• Berking M, Margraf M, Ebert D, et al. Deficits in emotionregulation skills predict alcohol use during and after cognitive–behavioral therapy for alcohol dependence. J Consult Clin Psychol 2011; 79(3): 307–318.
• Karatay G, Kubilay G. Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemșirelikte Araștırma Geliștirme Dergisi 2004; 1(2): 12-23.
• Karadavut T. Bağımsız korelasyon katsayıları için hipotez testleri: SPSS ve microsoft Excel uygulamaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2021; 21(2): 375-389.
• Karataş Z. Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 2017; 1(1): 68-86.