Nonpareil Badem Çeşidinde Bazı Özelliklerin İlişkilendirilmesi: Demirci İlçesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 1, 21 - 27, 20.05.2022

Nihal Acarsoy Bilgin , Adalet Mısırlı

https://doi.org/10.53471/bahce.971155

Öz

Badem, ülkemizin birçok bölgesinde uzun yıllardan beri yetiştiriciliği yapılan sert kabuklu meyve türlerinden biridir. Demirci/Manisa ekolojisinde yoğun üretimi yapılan bu türde yürütülen çalışmada ‘Nonpareil’ badem çeşidinin bazı önemli parametrelerinin birlikte değerlendirilip yorumlanması amaçlanmıştır. Buna göre, 2020 yılı, incelenen özellikler bakımından ilk sırada yer almaktadır. Bu yılda, meyve ağırlığı 2.44 g ve iç ağırlığı 1.39 g olarak ölçülürken, meyve ve iç badem eni de yüksek bulunmuştur. Buna karşılık, 2018 yılında, daha açık, doygun ve parlak badem rengi ön plana çıkmıştır. Meyve ağırlığı arttıkça iç badem ağırlığı ve eninin arttığı saptanmıştır. Diğer yandan, verim artarken kabuk kalınlığı azalmış ve renk değerleri olumsuz etkilenmiştir. Meyve renk parametreleri arasında belirlenen korelasyonda, b* ve C* arasında pozitif yönde kuvvetli bir ilişki ortaya çıkmıştır. Temel bileşen (TB) analizinde, incelenen 16 özellik bakımından ortaya çıkan 4 temel bileşen toplam varyasyonun %90’nını açıklamaktadır. Bu bağlamda, ‘Nonpareil’ badem çeşidinde, yıllar bakımından ayırt edici en önemli özelliklerin meyve eni ve verim olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Amygdalus communis, Nonpareil, pomolojik özellikleri, verim, korelasyon

Teşekkür

Denemenin yürütülmesine olanak sağlayan bahçe sahibi Sayın Mehmet Seyman’na sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Relating Some Properties of Nonpareil Almond Variety: the Case of Demirci District

Öz

Almond is one of the nuts that have been cultivated in many regions of our country for many years. It is cultivated extensively in Demirci/Manisa ecology. In this study, it is aimed to evaluate and interpret some important parameters of "Nonpareil" almond variety. Accordingly, the year 2020 ranks the first row in terms of the characteristics examined. In this year, while the fruit weight was 2.44 g and the kernel weight was 1.39 g, the width of the fruit and kernel almond was also found high. On the other hand, in 2018, lighter, saturated and bright almond color came to the fore. It was determined that as the fruit weight increased, the weight and width of the kernel almond increased. On the other hand, as the yield increased, the shell thickness decreased and the color values were negatively affected. In the correlation determined between fruit color parameters, a strong positive correlation occurred between b* and C*. In the principal component (PC) analysis, 4 main components emerging in terms of 16 traits examined explain 90% of the total variation.

Anahtar Kelimeler

Amygdalus communis, Nonpareil, pomological properties, yield, correlation

Kaynakça

• Acarsoy Bilgin, N. 2020a. Manisa İli Demirci İlçesinde Yetiştirilen Badem Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 23 (1): 74-78.
• Acarsoy Bilgin, N. 2020b. Demirci/Manisa Ekolojisinde Organik Badem Yetiştiriciliğinin Uygulanabilirliği. Ziraat Mühendisliği. (369):84-93. DOI:10.33724/zm.728393
• Acarsoy Bilgin, N. 2020c. Evaluatıon of Some Fruıt Characterıstıcs of Jujube (Ziziphus Jujuba Mill) Genotypes in Manisa, Turkey. Applied Ecology And Environmental Research 18(1):1649-1660. doi.org/10.15666/aeer/1801_16491660
• Acarsoy Bilgin, N., Evrenosoğlu, Y., Mısırlı, A., Kokargül, R. 2020. Analysis of Fruit Properties of ’Hacıhaliloğlu’ x ’Boccucia’ Hybrid Population. Erwerbs-Obstbau. 62:231–239. doi.org/10.1007/s10341-020-00476-z
• Anonim, 2021a. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. Erişim tarihi: 26.01.2021.
• Anonim, 2021b. Türkiye istatistik kurumu. Bitkisel üretim istatistikleri. https:// tuikweb. tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id = 001. Erişim tarihi: 26.01.2021.
• Aslan, R. 2015. Bazı Yabancı Kökenli Badem Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 71 s.
• Atlı, H.S. 2019. Bazı Badem Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 6(2):222-229. doi: 10.19159/tutad.564014.
• Ayar, A. 2018. Tescile Esas Sarılop İncir Klonlarının Verim Ve Meyve Kalitesi Yönünden İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora tezi. 128 sayfa.
• Beyhan, Ö., Şimşek, M. 2007. Kahramanmaraş merkez ilçe bademlerinin (Amygdalus communis L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Bahçe. 36(1-2), 11-18.
• Erdal, E. 2013. Kestanelerde (Castanea sativa Mill.) Hasat Öncesi ve Sonrası Dönemlerde Meyve Kalite Özelliklerinin Değişimi Üzerine Bir Araştırma. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 67 s.
• Gouta, H., Ksia, E., Ayachi, M.M., Martínez-Gómez, P. 2019. Agronomical evaluation of local Tunisian almond cultivars and their breeding prospects. Eur. J. Hortic. Sci. 84(2), 73–84. doi.org/10.17660/eJHS.2019/84.2.3
• Gülsoy, E., Simsek, M., Kara, M.K., Balta, F. 2018. Assessment of relationship between fruit characteristics of almond selections from Aydın region using canonical correlation analysis method. Fresenius Environmental Bulletin. 27(7): 4668- 4673.
• Imani, A., Shamili, M. 2018. Phenology and pomology of almond’s cultivars and genotypes using multivariate analysis. Adv. Hort. Sci., 32(1): 27-32
• Kalaycı, S. 2016. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın 426:320–369
• Kester, D.E., Assay, R. 1975. Almonds. Advances in Fruit Breeding (Ed. J. Janick, J.N. Moore). Purdue University Press; Westlafayette, İndiana. 628.
• Khadivi, A., Safdari, L., Hajian, M.H., Safari, F. 2019. Selection of the promising almond (Prunus amygdalus L.) genotypes among seedling origin trees. Scientia Horticulturae 256 (2019) 108587.
• Küden, A.B. 1998. Crop situation and production of almonds r&d production and economics of nut crops. Advanced Course. Adana.
• Küden, A.B., Küden, A., 2000. Badem Yetiştiriciliği. TÜBİTAK, TARP yayınları. 18 s.
• Küden, A.B., Küden, A., Bayazit, S., Çömlekçioğlu, S., İmrak, B., Rehber Dikkaya, Y. 2014. Badem Yetiştiriciliği. TAGEP Proje No:5.2.3.1. Şeftali, Nektarin, Badem ve Elma Çeşit Adaptasyonu Projesi (KKTC– Güzelyurt ve Türkmenköy Ekolojik Koşullarında Bazı Şeftali, Nektarin, Badem ve Elma Çeşitlerinin Meyve Verim ve Kalitesinin Saptanması). Okman Matbaası. Adana. 17s.
• Karadeniz, T., Çatmadım, G., Şahiner Öylek, H. 2019. Türkiye’de Yerli ve Yabancı Badem Çeşitleri ile Yapılan Adaptasyon Çalışmaları Üzerine Araştırmalar. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi. 2019 (Özel Sayı 1): 45-51.
• Lopes, A., Matos, A., Guine, R. 2016. Evaluation of Morphological and Physical Characteristics of Hazelnut Varieties. Millenium. Journal of Education, Technologies, and Health 2(1): 13-24.
• Mandalari, G., Tomaino, A., Arcoraci, T., Martorana, M., LoTurco, V., Cacciola, F., Rich, G.T., Bisignano, C., Saija, A., Dugo, P., Cross, M.L., Parker, K., Waldron W. Wickham, M.S.J. 2010. Characterization of polyphenols, lipids and dietary fibre from almond skins (Amygdalus communis L.). Journal of Food Composition and Analysis. 23, 166–174.
• Mohammadi, S.A., Prassana, B.M., 2003. Analysis of genetic diversity in crop plants—salient statistical tools and considerations. CropSci., 43:1235–1248.
• Oğuz, H.İ., Erdoğan Bayram, S., Eroğul, D. 2011. Gap Üst Bölgesinde Kurak Koşullarda Yetiştirilen Standart Badem (Prunus amygdalus Batsch.) Çeşitlerinde Biyokimyasal ve Yağ Asitleri Kompozisyonlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. GAP VI. Tarım Kongresi, 09–12 Mayıs.
• Sakar, E., Ünver, H., Keskin, S., Sakar, Z.M. 2016. The investigation of relationships between some fruit and kernel traits with canonical correlation analysis in Ankara regionwalnuts. Erwerbs-Obstbau. 58(1), 19-23. 71.
• Şimsek, M. 2016. Chemical, Mineral and Fatty Acid Compositions of Various Types of Walnut (Juglans regia L.) in Turkey. Bulgarian Chemical Communication, 48: 66-70.
• Valverde, M., Madrid, R., Garcia, A.L. 2006. Effect of the Irrigation Regime, Type of Fertilization, and Culture Year on the Physical Properties of Almond (cv. Guara). Journal of Food Engineering 76: 584– 593.
• Yıldız, E., Erol Perdahcı, Ç. 2019. Uşak Ekolojik Koşullarında Bazı Badem Çeşitlerinin Adaptasyonu. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi. C.2, S.1, s.11-19.
• Yılmaz, A. 2020. Ülkemizdeki Badem Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri. Antep Fıstığı Araştırma Dergisi. Sayı 8: 41-43.
• Yurtkulu, V. 2020. Badem Bahçe Tesisi Projesi Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı İvedik Caddesi Bankacılar Sokak No:10 Yenimahalle /Ankara