Din Hizmetleri Uzmanlığı Görev Alanlarında Teori-Uygulama Birlikteliği

Yıl 2021, Sayı: 14, 275 - 303, 31.12.2021

Safinaz Asri

Öz

Diyanet İşleri Başkanlığı din hizmetleri, ihtiyaçlar çerçevesinde gerçekleştirilen yeni açılımlar sonrası, farklı ve geniş kesimlere hitap etmeye başlamıştır. Zaman içinde hedef kitlesi yanında sorumluluk ve vasıtaları değişen alanda, pek çok meslek grubu görev almıştır. 1997 yılında ihdas edilen din hizmetleri uzmanlığı da bunlardan biri olmuştur. Başkanlık tüm kadroları gibi din hizmetleri uzmanlığı görev alanlarını, yasal süreçlere uygun belirlemiştir. Fakat yapılan teorik belirlemelerin uygulamaya ne kadar etkin ve verimli aktarıldığının tespiti, gereklilik kabul edilerek çalışmaya konu edilmiştir. Nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla verilerin toplandığı araştırmada, hizmetin planlanması ve uygulanmasına katkı sağlayacak önemli bulgulara ulaşılmıştır. Sonuçlar, ilgili yönergedeki maddelerin tamamının farklı din hizmetleri uzmanları tarafından uygulamaya aktarıldığını ortaya koymuştur. Ancak her maddenin ayrı uzmanlık ve eğitim gerektirmesi, bir kişinin bunların hepsinde görevlendirilebilmesi gibi hususlar, teori-uygulama birlikteliği için çözülmesi gereken problemler olduğunu düşündürmüştür. Buradan hareketle din hizmetlerinde büyük bir alanı kapsayan görevlerin yeniden ele alınarak eğitim çalışmalarıyla desteklenmesinin başarı attıracağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din hizmetleri uzmanları görev alanları, din hizmetleri uzmanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, din hizmetleri, yaygın din eğitimi.

Religious Services Specialty in Work Areas Theory-Practice Unison

Öz

ABSTRACT
Presidency of Religious Affairs religious services has begun to appeal to different and broad segments after new expansions realized within the framework of needs. Many professional groups have been involved in the area whose responsibilities and means change over time, besides the target audience. One of those was the religious services specialty which was established in 1997. Like all presidential staff, the Presidency of Religious Affairs has determined work areas of religious services specialists by legal processes. However, the determination of how effectively and efficiently the theoretical determinations are transferred into practice has been the subject of study by accepting the requirement. In the research in which data were collected through semi-structured interview, one of the qualitative research techniques, have been reached important findings that will contribute to the planning and implementation of the service. The results revealed that all of the items in the relevant directive were put into practice by different religious services experts. But, issues such as an officer can be assigned to all of these and each item requires separate expertise and training suggested that there are problems that need to be solved for theory-practice unison. From this point of view, it has been concluded that reconsidering the work areas covering a large area in religious services and supporting them with educational studies will increase success.

Anahtar Kelimeler

Work areas of religious services experts, religious services specialists, Presidency of Religious Affairs, religious services, non-formal religious education.

Kaynakça

• Ağırakça, Ahmet. “28 Şubat Kıskacında Üniversitelerimiz”. 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi 127-131. İstanbul: Birey Yayıncılık, 2007.
• Akar, Hanife. “Durum Çalışması”, Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, ed. Ahmet Saban - Ali Ersoy 139-177. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
• ASPBHMY, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Hizmet Merkezleri Yönetmeliği. Resmi Gazete 28554 (9 Şubat 2013). Erişim 17 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130209-3.htm
• Aybey, Salih. “Dini Danışmanlık Bağlamında Aile ve Dini Rehberlik Büroları”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/2 (2015), 137-152.
• Aziz, Aysel. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım, 2008.
• BBİKAKD, Bakanlıkların Bazıları ile Bağlı ve İlgili Kuruluşlarına Ait Kadro Değişikliği Hakkında Karar (Bakanlar Kurulu Kararı. 97/10015). Resmi Gazete 23142 (Mükerrer) (16 Ekim 1997). Erişim 02 Temmuz 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23142_1.pdf
• Berg, Burce L. - Lune, Howard. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, çev. ed. Hasan Aydın. Konya: Eğitim Kitabevi, 2015.
• Birand, Mehmet Ali - Yıldız, Reyhan. Son Darbe 28 Şubat. İstanbul: Doğan Kitap Yayınevi, 2012.
• Deniz, İdris - Günindi Ersöz, Aysel – İldeş, Nihal – Türkarslan, Nesrin. “2000 Yılları Resmi Kayıtlarından Batman'da Gerçekleşen İntihar ve İntihar Girişimleri Üzerine Bir İnceleme.” Aile ve Toplum 1/4 (2001), 24-48.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü”. Erişim 27 Haziran 2021. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/53/tanitim
• DİBAYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. Resmi Gazete 25564 (25 Ağustos 2004). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/08/20040825.htm#11
• DİBAYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. Resmi Gazete 28095 (25 Ekim 2011). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/10/20111025M1-8.htm
• DİBAYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. Resmi Gazete 29327 (15 Nisan 2015). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150415-17.htm
• DİBGÇY, Diyanet İşleri Başkanlığı Gençlik Çalışmaları Yönergesi. Türkiye: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2018. Erişim 17 Haziran 2021. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Diyanet%20%C4%B0%C5%9Fleri%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Gen%C3%A7lik%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fmalar%C4%B1%20Y%C3%B6nergesi.pdf
• DİBGÇY, Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi. Türkiye: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2002. Erişim 15 Haziran 2021. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/G%C3%B6rev%20ve%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Y%C3%B6nergesi%20(2002).pdf
• DİBGYYD, Diyanet İşleri Başkanlığı Görevde Yükselme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete 26191 (7 Haziran 2006). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060607-6.htm
• DİBGYYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Görevde Yükselme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete 28533 (19 Ocak 2013). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/01/20130119.pdf
• DİBGYYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Görevde Yükselme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete 29033 (14 Haziran 2014). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140617-5.htm
• DİBGYYDY, Diyanet İşleri Başkanlığı Görevde Yükselme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete 30254 (28 Kasım 2017). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171128-1.htm
• DİBKGHK, Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun No. 6002). Resmi Gazete 27640 (13 Temmuz 2010). Erişim 14 Mayıs 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/07/20100713-2.htm
• DİBKGHK, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Kanun No. 633). Resmi Gazete 12038 (2 Temmuz 1965). Erişim 15 Mayıs 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.633.pdf
• DİBMTDBK, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Merkez Teşkilatında 1 Adet Daire Başkanlığı Kurulması ve Kadrolarında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Karar (Bakanlar Kurulu Kararı. 2016/9492). Resmi Gazete 29899 (25 Kasım 2016). Erişim 16 Aralık 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/11/20161125-4.pdf
• DİBPDB, Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı’nın 30.01.97 Tarih ve B.02.1.DİB.0.71.00.01/623-104 Sayılı Yazısı.
• DİBPDB, Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı’nın 10.12.97 Tarih ve B.02.1.DİB.0.71.00.08/012-2306 Sayılı Yazısı.
• DİBPDB, Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı’nın 23.02.2000 Tarih ve B.02.1.DİB.0.12.00.01/0/239-264 Sayılı Din Hizmetleri Uzmanlarının Görevleri ile İlgili Yazısı.
• DİBSGYY, Diyanet İşleri Başkanlığı Sınav, Atama, Nakil ve Görevde Yükselme Yönetmeliği. Resmi Gazete 23885 (23 Kasım 1999). Erişim 14 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23885.pdf
• Diyanet İşleri Başkanı Sayın Mehmet Nuri Yılmaz'ın Batman İlimizde Yoğunlaşan İntihar Olayları İle İlgili Yaptığı Basın Toplantısı, (5 Ekim 2000), Erişim 07 Şubat 2006. http://www.byegm.gov.tr/yayinlarimiz/TURKHABER/2000/ 4ekim/T6.htm
• Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: 2021.
• Doğan, Hıfzı. “Meslekî ve Teknik Eğitimin Yeniden Yapılandırılması”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 30/1 (1997), 1-26.
• Göle, Nilüfer. Melez Desenler: İslam ve Modernlik Üzerine. İstanbul: Metis Yayınları, 2011.
• GPBDİBAİP, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı Arasında İşbirliği Protokolü. Türkiye: Gençlik ve Spor Bakanlığı - Diyanet İşleri Başkanlığı, 2019. Erişim 19 Haziran 2021. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Gen%C3%A7lik%20ve%20Spor%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Protokol%C3%BC.pdf
• İBGÇY, Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi. Türkiye: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2017. Erişim 15 Haziran 2021. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/G%C3%B6rev%20ve%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Y%C3%B6nergesi.pdf
• Kuruluşundan Günümüze Diyanet İşleri Başkanlığı (Tarihçe-Teşkilat-Hizmet ve Faaliyetler). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Basım, 1999.
• MEBYEKY, Millî Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği. Resmi Gazete 27587 (21 Mayıs 2010), Erişim 21 Haziran 2021. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/936.pdf
• METK, Milli Eğitim Temel Kanunu. Resmi Gazete 14574 (26 Haziran 1973). Erişim 16 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
• ŞEEHUVİDK, Şeriye ve Evkaf ve Erkânı Harbiyei Umumiye Vekâletlerinin İlgasına Dair Kanun (Kanun No. 429, 26 Recep 1342 ve 3 Mart 1340). Erişim 18 Haziran 202. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc002/kanuntbmmc002/kanuntbmmc00200429.pdf
• UMS, Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2019/18). Resmi Gazete 30929 1.Mükerrer (25 Ekim 2019). 17 Haziran 2021. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191025M1-2.htm
• Yaparel, Recep - Ev, Halit. “Din Hizmetleri Uzmanlarının Yeterliklerini Belirleme,” (Yayımlanmamış Bildiri), Din Görevlilerinin Yeterlikleri Tartışmalı İlmi Toplantı 11-12 Mart 2004, Kayseri.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2006.