Nâfî‘ Kıraati İle Âsım Kıraati Arasındaki Nahiv Farklılıklarının Tahlil Edilmesi

Yıl 2022, Sayı: 16, 181 - 206, 30.12.2022

Taleh Abbas , Ali Sevdi

Öz

Bu makalede kıraat imamlarının birincisi kabul edilen Nâfî‘ kıraati ile İslâm dünyasında en yaygın kıraat olarak bilinen Âsım kıraatinin Hafs rivayeti arasındaki naḥiv farklılığının analiz edilmesi konusu ele alınmaktadır. Âsım’ın Hafs rivayeti Arab ülkeleri, İran, Türkiye ve orta Asya ülkeleri başta olmak üzere Müslümanların büyük çoğunluğunun okuduğu kıraat şeklidir. Âsım kıraatinden sonra Müslümanlar arasında en yaygın bir biçimde okunan kıraat Nâfî‘ kıraatidir. Nâfi‘ kıraati, Kuzey ve Batı Afrika ülkelerinde okunmakta, Nâfî‘ ve ravileri olan Kâlûn ve Verş kıraati ile mushaflar basılmaktadır. Araştırmamızda Âsım ve Nâfî‘ kıraatleri arasında bir takım nahiv farklılığının olduğu anlaşılmış, bu farklılığın isim, fiil ve harflerde olmak üzere i‘râb, izafet, hazf, takdir vd. şekillerde ortaya çıktığı görülmüştür. Bu bağlamda Nâfî‘ kıraati ve Âsım’ın Hafs rivayeti nahv bilimi açısından tahlile tabi tutularak öne çıkan bazı ayetlerin analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıraat, Nâfî‘ Kıraati, Âsım Kıraati, Gramer, Nahiv

Teşekkür

ŞİMDİDEN HER ŞEY İÇİN TEŞEKKÜRLER...

Analyzing The Sentax Differences Between Nâfî' Recitation And Asim Recitation’s Hafs Rivayah

Öz

Bu makalede kıraat imamlarının birincisi kabul edilen Nâfî‘ kıraati ile İslâm dünyasında en yaygın kıraat olarak bilinen Âsım kıraatinin Hafs rivayeti arasındaki naḥiv farklılığının analiz edilmesi konusu ele alınmaktadır. Âsım’ın Hafs rivayeti Arab ülkeleri, İran, Türkiye ve orta Asya ülkeleri başta olmak üzere Müslümanların büyük çoğunluğunun okuduğu kıraat şeklidir. Âsım kıraatinden sonra Müslümanlar arasında en yaygın bir biçimde okunan kıraat Nâfî‘ kıraatidir. Nâfi‘ kıraati, Kuzey ve Batı Afrika ülkelerinde okunmakta, Nâfî‘ ve ravileri olan Kâlûn ve Verş kıraati ile mushaflar basılmaktadır. Araştırmamızda Âsım ve Nâfî‘ kıraatleri arasında bir takım nahiv farklılığının olduğu anlaşılmış, bu farklılığın isim, fiil ve harflerde olmak üzere i‘râb, izafet, hazf, takdir vd. şekillerde ortaya çıktığı görülmüştür. Bu bağlamda Nâfî‘ kıraati ve Âsım’ın Hafs rivayeti nahv bilimi açısından tahlile tabi tutularak öne çıkan bazı ayetlerin analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Recitation, Nâfî, Asim Qiraati, Grammar, Nahiv

Kaynakça

• Abdulgaffâr Fârisî, Ebû Alî Hasen b. Ahmed. Hüccetu’l Kurrâʾi’s-Sebʿa. thk. Bedreddin Kahveci. Beyrut: Dari’l-Me‘mun li’t-Turas, 1993.
• Abdülgafûr, Radıyyüddîn Lârî. Hâşiyetu Abdulğafûr alâ’l-Câmî. İstanbul: Matbaa-i Osmaniye, 1309.
• Beydâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman Maraşlı. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418.
• Birgivî, Takıyyüddîn Mehmed. İẓhârü’l-esrâr- İẓhâr dersleri. çev. Eşref Yılmaz vd. İstanbul: Yasin Yayınevi, 2013.
• Çörtü, Mustafa Meral. Arapça dilbilgisi nahiv. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2016.
• Çörtü, Mustafa Meral. Cümle Kuruluşu. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2018.
• Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd. et-Teysîr fi’l-Kırââti’s-Seb’a. nşr. Otto Pretzl. İstanbul: Devlet Matbaası, 1930.
• Hasan, Abbas. Naḥvu’l-Vâfî. Kâhire: Dâru’l-Maârif, 1975.
• Hatib, Abdullatif Muhammed. Mu‘cemu’l-Kıra‘ât. Dımaşk: Dâru Sa‘deddîn, 2000.
• Hişâm el-Ensârî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn. Katru’n-nedâ ve bellu’s-sadâ, thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. Kahire: Dâru’l Maarif, 1383.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemseddîn. Müncidü’l-muḳriʾîn ve mürşidü’ṭ-ṭâlibîn. Beyrut: y.y. 1980.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed. el-Câmiʿ li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Beyrut, Muessesetu’r-Risâle, 2006.
• Meylânî, Muhammed b. Abdürrahim el-Ömerî. Şerḥu’l-Muğnî. İstanbul: Salah Bilici Kitap Evi, ts.
• Mücâhid et-Temîmî, Ebû Bekr Ahmed b. Mûsâ b. el-Abbâs. Kitâbü’s-sebʿa fi’l-ḳırâʾât. thk. Şevki Dayf. Kahire: Dâru’l Maarif, 1981.
• Nesefi, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn. Medârikü’t-tenzîl ve hakaʾiku’t-teʾvîl, thk. Yusuf Alî Bedîvî. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1998. Pâlevî, Abdulfettah Hamid. Zübdetü’l-irfân. İstanbul: Arif Efendi Matbaâsı, 1312.
• Radıyyüddîn el-Esterâbâdî, Muhammed b. el-Hasan. Şerhu’l-Kâfiye. Beyrut: Dâru’l-Kutub’il-İlmî, 1997.
• Râzî et-Taberîstânî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn. Mefâtîḥu’l-ġayb. Beyrut: Dâru İhyâu’t-t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr Amr b. Osmân. el-Kitâb, thk. Abdusselâm Muhammed Hârun. Kahire: Mektebetu’l-Hânicî, 1988.
• Zeccâcî, Ebü’l-Kâsım. el-Îżâḥ fî ʿileli’n-naḥv. thk. Mâzîn el-Mubârek. Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 1979.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmûd b. Ömer. Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. Beyrut: Darul Kutubi’l Arabî, 1407.