BÜROKRATİK VESAYET ANLAYIŞINA CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ’NİN ETKİSİ

Yıl 2018, , 131 - 149, 31.12.2018

Şehriban Mercimek

https://doi.org/10.46452/baksoder.497976

Cited By: 4

Öz

Bürokratik
elitlerin, ülke iç siyasi çekişmelerini öne sürerek seçilmiş siyasi iktidarı
vesayet altına alma girişimleri, 1960’lı yıllardan itibaren artan ve
tekrarlanan bir kısır döngü sürecine dönüşmüştür. Türk siyasal hayatının
darbelerle anılmasına sebep olan bu vesayetçi yaklaşım kendini korumaya alarak
kökleşmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nde 16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleştirilen
referandum ile mevcut hükümet sistemi değişmiş ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet
Sistemi ortaya çıkmıştır. Türk tipi Başkanlık Sistemi 24 Haziran 2018 seçimleri
ile uygulanmaya başlanmıştır ve mevcut birçok yapıda değişiklik öngörmektedir.
Bu değişimlerden birisi ve belki de en önemlisi Türk siyasal hayatı üzerinde
bir baskı aracı olarak yoğun bir şekilde kullanılan ve etkili de olan
bürokratik vesayet anlayışıdır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin,
bürokratik vesayet kurumlarının vesayetçi tutumlarını zayıflatacağı ve bu
yapıların vesayetçi uygulamalarını ortadan kaldıracağı beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bürokratik Vesayet, Darbe Anayasaları, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

THE IMPACT OF THE PRESIDENTIAL GOVERNMENT SYSTEM ON THE BUREAUCRATIC TUTELAGE CONCEPT

Öz

The efforts by bureaucratic elites to bring the elected political power under tutelage by using the
domestic political conflicts within the country as an excuse has turned into an increasing & repetitive vicious
circle since the 1960's. This tutelage approach, which caused the Turkish political life to be remembered with
coup d'états, has brought itself under protection and become deeply rooted. With the referendum held on 16
April 2017 in the Republic of Turkey, the existing governmental system has changed and the Presidential
Government System has emerged. The implementation of the Turkish type Presidential System began after the
elections of 24 June 2018 and it envisages many changes in the existing structure. One of such changes and
maybe the most important one is the bureaucratic tutelage concept, which has intensely been used as a tool of
pressure on the Turkish political life and which has indeed been effective. It is expected that the Presidential
Government System will weaken the tutelage attitudes of bureaucratic tutelage institutions and remove the
tutelage applications of such institutions. 

Anahtar Kelimeler

Bureaucratic Tutelage, Coup D’état Constitutions, Presidential Government System

Kaynakça

• Alkan, H., Seçkin, Y., Hakyemez, Y. Ş. (2015). Türkiye’de Hükümet Sistemi ve Başkanlık Modeli. (Rapor no: ?). Ankara: ASEM.
• Altunok, H. (2016). Atama Yetkisi ve Bürokrasi Siyaset İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, (14), 166-180.
• Aslan, A. (2018). 24 Haziran Seçimlerinin Siyasi Anlamı Yerli-Milli Siyaset Ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi. (Rapor no: 240). Ankara: SETA.
• Belge, M. (2008). Türkiye’de Sosyalizm Tarihinin Ana Çizgileri. Murat Gültekingil (ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol Cilt-8, (19-48). İstanbul: İletişim.
• Coşkun, V., (2011). Yeni Anayasada Sivil-Asker İlişkilerinin Demokratik Modeli. Stratejik Düşünce Enstitüsü: Analiz.
• Çelik, Ö., Aksan, G., (2011). Demokrasi ve Bürokrasi Arasındaki Gerilim Temelinde Türk Hukukundaki Bazı Düzenlemelere Genel Bir Bakış. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (2) 189-214.
• Demirci, F., Önder, Ö. (2012). Bürokrasi. Halis Çetin (ed.), Siyaset Bilimi, (435-480). Ankara: Orion.
• Dursun, D., Yurttaş, F. (2006). Türkiye’de Demokrasiye Geçişlerde Askerin Elde Ettiği Çıkış Garantisi Olarak MGK. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 3 (9-10), 223-246.
• Eryılmaz, B., (2013). Bürokrasi ve Siyaset. İstanbul: Alfa.
• Eryılmaz, B., (2014). Kamu Yönetimi. Kocaeli: Umuttepe.
• Eser, H. B., Baltacı, C., Arslan, M. (2012). Türk Siyasal Sisteminde 1960 Müdahalesi ve Vesayetin Kurumsallaşması Üzerine Bir Analiz Denemesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 69-97.
• Elmalı, Y. T. (2014). 1982 Anayasası’nda Vesayetin Yapısı ve Oluşumu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Gaziantep. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gözler, K. (2013). Anayasa Hukukunun Genel Esaslarına Giriş. (6. Baskı). Bursa: Ekin.
• Gözübüyük, Ş. (2008). Yönetim Hukuku. Ankara: Turhan.
• Gülener, S., Miş, N. (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi, (Rapor no: 190). İstanbul, SETA.
• Haklı, S. Z. (2016). 15 Temmuz Darbe Girişimini Bürokratik Cemaatçilik Üzerinden Anlamak. Liberal Düşünce Dergisi, 21, (84), 19-33.
• Karatepe, Ş., Alkan, H., Atar, Y., Bingöl, Y. Ve Durgun, G. B. (2017). Sorularla Cumhurbaşkanlığı Sistemi. Ankara: MEMUR-SEN Semih.
• Kaya, M. O. (2013) Vesayet Demokrasisi ve Türkiye Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15, (2), 491-538.
• Koven, S. G. (2009). Bureaucracy, Democracy and the New Public Management. Bureaucracy and Administration, Edited By Ali Farazmand, CRC Press, Taylor and Francis Group, Boca Raton, London New York.
• Kızılkaya, m. (2018, 11 Aralık). Abdullah Gül 367 şartı ve 27 Nisan engelini aşa aşa Çankaya Köşkü’ne çıktı. www.haberturk.com/gundem/haber/977543-abdullah-gul-367-sarti-ve-27-nisan-engelini-asa-asa-cankaya-koskune-cikti
• Odyakmaz, Z., Kaymak, Ü. (2018). İdare Hukuku. İzmit-Kocaeli: Kuram.
• Okutan, Ç., (2012). Siyasal Sistemler. Halis Çetin (ed.), Siyaset Bilimi, (189-219). Ankara: Orion.
• Önder, Ö. (2009). Türkiye’de Sivil Bürokratik Elitlerin Dönüşümü (1960-1980). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özbudun, E. (2014). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin.
• Sabah, (2018, 11 Aralık). Eski Liderler Başkanlık Sistemi İçin Bakın Ne Demişti. https://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/eski-liderlerin-baskanlik-sistemi-icin-bakin-ne-demisti
• Söğütlü, İ. (2010). Cumhuriyet Türkiye’sinde Modernleşme ve Bürokratik Vesayet. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19 (1), 49- 68.
• Tosun, T., Tepeciklioğlu, A. O. (2012). Siyasi Partiler Siyasi Katılım ve Propaganda. Halis Çetin (ed.), Siyaset Bilimi, (361-390). Ankara: Orion.
• Vergin, N. (2013). Siyasetin Sosyolojisi Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar. İstanbul: Doğan.
• Yıldırım, M. (2017). Türkiye’nin Demokratikleşme Sürecinde Çıkış Güvencelerinin Rolü ve Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.