GÜNEY-DOĞU VE GÜNEY-BATI (OĞUZ) GRUBU TÜRK LEHÇELERİNDE “ŞARTLI BİRLEŞİK CÜMLE” BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 141 - 160, 31.12.2019

Hacı Dağlı

https://doi.org/10.46452/baksoder.610409

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Güney-Doğu (Özbek
Türkçesi, Uygur Türkçesi) ile Güney-Batı (Oğuz) (Türkiye Türkçesi, Azerbaycan
Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Gagauz Türkçesi) Grubu Türk Lehçelerinin şartlı
birleşik cümle yapıları açısından karşılaştırılması yapılmış, ortak ve farklı
yönleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Ayrıca, bu çalışmada Güney-doğu ve Güney-batı (Oğuz) grubu Türk
lehçelerindeki “şartlı birleşik cümle” yapıları hakkında yapılan
çalışmalar taranmıştır, yapılan bu taramada, konuyla ilgili açıklamalar ve
tanımlar esas alınarak gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cümle, Şartlı Birleşik Cümle, Güney-Doğu ve Güney-Batı Türk Lehçeleri

COMPARISON OF SOUTH-EAST AND SOUTH-WEST (OGHUZ) GROUP IN TERMS OF CONDITIONAL COMPOUND SETENCE IN TURKISH DIALECTS

Öz

In this study, conditional compound sentence
structures of South-East (Uzbek Turkish, Uyghur Turkish) and South-West (Turkey
Turkish, Azerbaıjan Turkish, Turkmen Turkish and Gagauz Turkish) Group Turkish
Dialects were compared and different and common aspects were tried to be
determined. Furthermore, in this study, the about studies “conditional compound
sentence"  structures in the Turkic
dialects of South-east and South-west (Oghuz) group were searched, In this
research conducted, the explanations and definitions on the subject were taken
into consideration.

Anahtar Kelimeler

Sentence, Conditional compound Sentence

Kaynakça

• Aça, M., Altınkaynak, E. & Demir, H. (2011). Türk Dili ve Kompozisyon. Ankara: Karadeniz Dergi Yayınları.
• Aktan, B. (2009). Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aktan, B. (2011). Cümle Yapısı Bakımından Özbek Atasözleri. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 6/2 Spring 2011, P. 163-176, Turkey
• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Tdk. Yay. Baskakov, N. A. (2014). Türk Lehçelerinde –Sa/-Se Şart Şeklinin Kökeni Sorununa Dair. (Çev. Mehman Musaoğlu ve Cemile Kınacı). Dil Araştırmaları Sayı: 14, 201-232.
• Benli, N. (2013). Eski Uygur Türkçesinde Tasarlama Kiplerinin Yapı ve İşlev Bakımından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). T.C. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Ankara.
• Bilgegil, M. K. (963). Eğitim Enstitüleri İçin Türk Dilbilgisi Edebiyat Bilgi ve Teorilerine Giriş. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası.
• Boz, E. (2008). Türkiye Türkçesinde + (A) Durum Biçimbirimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çelebi, Ş. (2013). Tahir Malik’in “Suçun Uzun Yolu” Adlı Hikâyesi Üzerinden Özbek ve Türkiye Türkçesi Cümle Tiplerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). T.C. İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı (Yeni Türk Dili Bilim Dalı), İstanbul.
• Dağlı, H. (2018). Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesinin Cümle Öğeleri Bakımından Karşılaştırılması. Avrasya Sosyal ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, 5/11, 69-88. Http://Dergipark.Org.Tr/Asead/İssue/41390/499597
• Demir, T. (2006). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Kurmay Yayınevi.
• Dinç, S. (2014). Türkmen Türkçesinin Söz Dizimi. (Doktora Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Türk Dili Bilim Dalı, Sivas.
• Dizdaroğlu, H. (1976). Tümce Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Ediskun, H. (2004). Türk Dilbilgisi. 9. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ediskun, H. (2007). Sesbilgisi – Biçimbilgisi – Cümle Bilgisi Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erenoğlu, N. (2013). Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin Söz Dizimi Açısından Karşılaştırılması. (Doktora Tezi). T.C. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Erenoğlu, N. (2014). Türkiye Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinin Söz Dizimi Açısından Karşılaştırılması. The Journal Of Academic Social Science Studies, International Journal Of Social Science Doi Number: Http://Dx.Doi.Org/10.9761/Jasss2286 24 ,545-570.
• Erenoğlu, N. (2013). Türkiye Türkçesindeki –Sa Eki ile Yeni Uygur Türkçesindeki –Sa Ekinin Karşılaştırılması. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-14. (Xelqara Uyğur Tetqiqati Jornali, San: 1/2 2013, Sehipe: 1-14. International Journal Of Uyghur Studies, Volume: 1/2 2013, Page: 1-14.)
• Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
• Ergin, M. (2000). Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri İçin Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yay.
• Gencan, N. T. (1971). Dilbigisi. Gözden Geçirilmiş 2. Baskı. İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Göknel, Y. (2014). Türkçe Dilbilgisinin Yeni Tertibi. ?
• Gülensoy, T. (2010). Türkçe El Kitabı. 6. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güneş, Sezai (2003). Türk Dil Bilgisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası.
• Halil, Emine – Hasanova, Nazmiye ve Salim, Meryem (2003). Biçim Bilgisi ve Tümce Bilgisi. Емине Халил, Назмие Хасанова, Мерйем Салим - Автори, 2003 Г. © Университетско Издателство “Епископ Константин Преславски”
• Hacıyeva T., Cefərov N. & Xudiyev Nizami (2009). Azərbaycan Dili. Bakı: Aspoliqraf Nəşriyyatı.
• Hengirmen, M. (2006). Türkçe Temel Dilbilgisi. V. Baskı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Oğuzkan, A. (2001). Örneklerle Türkçe ve Kompozisyon Bilgileri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Özakdağ, N. (2013). Gagauzcanın Söz Diziminde Komşu Dillerin Etkisi. Tdd/Jofel Winter 2013 • Tehlikedeki Dillerin Dergisi / Journal Of Endagered Languages. Www.Tehlikedekidiller.Com
• Özkan, M. (2013). Türkçe Cümle Bilgisi. 1. Baskı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesiweb-Ofset Tesisleri.
• Özkan, M. & Sevinçli, V. (2008). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi. İstanbul: 3f Yayınevi.
• Özkan, N. (1996). Gagavuz Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İlhan, N. (2007). Birleşik Cümle Kuruluşunda Şart Cümlesi Ya Da Zarf Grubu. Hayati Develi (Ed.). Türkçenin Söz Dizimi ve Türk Edebiyatında Üslûp Arayışları (2009). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Kara, M. (2005). Türkmen Türkçesi Grameri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karaağaç, G. (2009). Türkçenin Söz Dizimi. İstanbul: Kesit Yay.
• Karahan, L. (2016). Türkçede Söz Dizimi. 23. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karaörs, M. (2005). Türk Lehçelerinde Karşılaştırmalı Şekil ve Cümle Bilgisi (Cümle Tahlilleri). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kazımov, Q. Ş. (2004). Müassir Azərbaycan Dili. Sintaksis. İkinci Nəşri. Bakı: “Aspoliqrafltd” Mmc, 2004, 496 Səh.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
• Kükey, M. (1975). Uygulamalı Örneklerle Türkçenin Sözdizimi. Ankara: Kardeş Matbaası.
• Şimşek, R. (1987). Örneklerle Türkçe Sözdizimi Tümceler • Belirtme Öbekleri • Çözümleme. Trabzon: Kuzey Gazetecilik Matbaacılık ve Ambalaj San. A.Ş.
• Tarikdaroğlu, A (1994). 1928 Sonrası Türk Dil Bilgisi Kitaplarında Terimler Sorunu ve Çözüm Yolları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi).
• Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yay.
• Yaman, E. (2000). Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.