Rehberlik Öğretmenlerinin Bakış Açısıyla Okul Rehberlik Hizmetlerinde Yaşanan Sorunlar

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 1, 577 - 605, 30.06.2020

Uğur Gürgan

https://doi.org/10.17522/balikesirnef.704061

Cited By: 3

Öz

Duygusal-davranışsal sorun yaşayan çocukların erken ve zamanında belirlenmesi ve çocuklara gereksinim duydukları hizmetlerin sunulması oldukça önemlidir. Okullar, çocuklara ulaşma, hizmetleri sağlama ya da yönlendirmenin yapılabilmesine olanak sağlayan kurumlardır. Okul psikolojik danışmanları, okul ruh sağlığı hizmetleri olarak tanımlanan hizmetlerin sunulmasında önemli bir role sahiptir. Bu araştırmanın amacı okul psikolojik danışmanlarının okul ruh sağlığı hizmeti uygulamalarında karşılaştıkları sorunları ortaya koymaktır. Araştırma betimsel nitelikli durum tespitine yönelik tasarlanmıştır. Araştırmaya Türkiye çapında 47 ilde resmi ve özel kurumlarda görev yapan 1147’si kadın, 542’si erkek olmak üzere toplam 1689 psikolojik danışman katılmıştır. Verilerin analizinde frekans yüzdeler elde edilmiş ve detaylı bilgi toplanması amacıyla rehberlik öğretmenleriyle birebir görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizi sonucunda karşılaşılan sorunlar beş başlık altında toplanmıştır: 1. Yönetmelik ve sorumluluklarla ilgili sorunlar, 2.ailelerle ilgili sorunlar, 3. rehberlik anlayışının yerleşememesi ile ilgili sorunlar, 4.psikolojik danışman eğitimi ile ilgili sorunlar, 5. Motivasyon eksikliği sorunları.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik sorunları, psikolojik danışman, rehberlik öğretmeni, psikolojik danışma

Destekleyen Kurum

Balıkesir Üniversitesi BAP Birimi

Proje Numarası

2018/075

Teşekkür

Balıkesir Üniversitesi Rektörlüğüne, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne ve projeye katılan psikolojik danışmanlara katkılarından dolayı teşekkürü bir borç bilirim.

Problems in School Guidance Services in Balıkesir Province: Opinions of School Counselors*

Öz

Early and timely identification of children having emotional-behavioral disorders and providing mental health services that they are in need of is very important. Schools are establishments through which it is most probable to reach children and provide services or refer them to appropriate services. School psychological counselors have a key role to provide services known as school mental health services. The present study aimed to identify the problems encountered in relation to school mental health services. The research is designed for descriptive situation determination. Research in 47 provinces across Turkey 1147's women who work in public and private institutions, including 542 cases of male, participated in a total of 1689 counselors. Frequency percentages were obtained in the analysis of the data and one-on-one interviews were made with the psychological consultants to collect detailed information. The services provided to teachers were determined as seminar, individual interview, information and consultation services, respectively. The problems encountered as a result of the analysis of the data are gathered under five headings: 1. Problems with regulations and responsibilities, 2. Problems with families, 3. Problems with the lack of guidance, 4. Problems with psychological counselor training, 5. Problems with motivation.

Proje Numarası

2018/075

Kaynakça

• Acosta-Price, O. & Graham-Lier, J. (2008). School mental health services for the 21th century: Lessons from the district of Columbia school mental health program. Retrived from www.healthinschools.org
• Adelman, H. S., & Taylor, L. (1993). School-based mental health: Toward a comprehensive approach. Journal of Mental Health Administration, 20(1), 32–45. https://doi.org/10.1007/BF02521401
• Adelman, H.S. & Taylor, L. (2003). Creating school and community partnerships for substance abuse prevention programs. The Journal of Primary Prevention, 23, 329-369. https://doi.org/10.1023/A:1021345808902
• Aluede, O., & Imonikhe, J. S. (2002). Secondary school students' and teachers' perceptions of the role of the school counsellor. Guidance & Counseling, 17(2), 46-50.
• Akkoyun, F. (1995). PDR’de ünvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(6), 1-21.
• Amatea, E. S., & Clark, M. A. (2005). Changing schools, changing counselors: A qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counselor role. Professional School Counseling, 9(1), 16-27.
• Anderson, E. & Bronstein, L. R. (2012). Examining interdisciplinary collaboration within an expanded school mental health framework: A community-university initiative. Advances in School Mental Health Promotion, 4(1), 1-15. doi:10.1080/1754730X.2012.664860.
• Armbruster, P., Gerstein, S.H. & Fallon, T. (1997). Bridging the gap between service need and service utilization: A school based mental health program. Community Mental Health Journal, 33, 199-211. https://doi.org/10.1023/A:1025033326743
• Bains, R.M. & Diallo, A.F. (2016). Mental health services in school-based health centers: systematic review. The Journal of School Nursing, 32(1), 8-19. doi: 10.1177/1059840515590607
• Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (2003). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods (4th Ed.). New York: Pearson.
• Bohanon, H. & Wu, M. (2011). Can prevention programs work together? An example of school-based mental health with prevention initiatives. Advances in School Mental Health Promotion, 4(4), 35-46. doi:10.1080/1754730X.2011.9715641
• Burke, R. W. & Stephan, S. H. (2008). Contextual features of public schools in the United States as settings for mental health promotion. Advances in School Mental Health Promotion, 1(1), 52-60. doi:10.1080/1754730X.2008.9715722
• Camadan, F., & Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Clark, M. A., & Amatea, E. (2004). Teacher perceptions and expectations of school counselor contributions: Implications for program planning and training. Professional School Counseling, 8(2), 132-140.
• Coll, K. M., & Freeman, B. (1997). Role conflict among elementary school counselors: A national comparison with middle and secondary school counselors. Elementary School Guidance & Counseling, 31(4), 251-261.
• Comer, J.P. (1986). Parent participation in the schools. The Phi Delta Kappan, 67(6),442-446. Creswell, J.W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (2nd Ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. İlköğretim Online, 2(2), 28-34.
• Çiftçi, M. & Nedim-Bal, P. (2015). The investigation of the relationship between parents’ involvement level and academic achievement on secondary school students. Journal of Human Sciences. 12(1). 363-384. doi: 10.14687/ijhs.v12i1.2974
• Çokamay, G., Kapçı, E.G. & Sever M. (2017). Problems encountered on school mental health services: school psychological counselors’ opinions. Elementary Education Online, 16(4), 1395-1406. doi: 10.17051/ilkonline.2017.342962
• Doğan, S. (2000). Psikolojik danışman eğitiminde akreditasyonun gereği ve bir model önerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(14), 31-38.
• Duman, E. (1985). Lise öğrencilerinin rehberlik uzmanlarından görev beklentileri ve görev beklentilerine etki eden faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Eccles, J.S. & Harold, R.D. (2013). Family involvement in children's and adolescent's schooling. In A. Blooth & J.F. Dunn (Eds.), Family school links: How do they affect educational outcomes? New Jersey, Routledge.
• Ekstrom, R. B., Elmore, P. B., Schafer, W. D., Trotter, T. V., & Webster, B. (2004). A survey of assessment and evaluation activities of school counselors. Professional School Counseling, 8(1), 24-30.
• Erdoğan, Ç. & Demirkasımoğlu, N. (2010). Teachers’ and school administrators’ views of parent ınvolvement in education process. Educational Administration: Theory and Practice, 16(3), 399-431.
• Eryılmaz, A. & Mutlu, T. (2018). Gelişimsel kapsamlı süpervizyon modeline ilişkin psikolojik danışman adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 17(65), 123-141
• Esmer, A. (1985). Orta dereceli okullarımızda rehberlik programlarının uygulanmasına ilişkin problemler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Flaherty, L. T., & Weist, M. D. (1999). School-based mental health services: The Baltimore models. Psychology in the Schools, 36(5), 379-389.
• Ford, T., Goodman, R., ve Meltzer, H. (2003). The British child and adolescent mental health survey 1999: The prevalence of DSM-IV disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 42(10),1203-1211. doi:10.1097/00004583-200310000-00011
• Garmy, P., Berg, A. & Clausson, E.K. (2015). A qualitative study exploring adolescents' experiences with a school-based mental health program. BMC Public Health, 15(1074), 1-9. https://doi.org/10.1186/s12889-015-2368-z
• Gökçakan, Z., & Özer, R. (1999). Rehber öğretmenlerde tükenmişlik. Rize Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müd. Yy, (9).
• Görkem, N. (1985). Öğrencilerin rehberlik uzmanlarından gördükleri hizmetlerle bekledikleri hizmetler arasındaki fark (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniv., Ankara.
• Gültekin, İ. (1984). Orta dereceli okullarda sınıf öğretmenlerinin görev algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Güven, M. (2009). Millî Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179.
• Güvendi, M. (1980). Rehberlik saatlerinde öğrenci yaşantıları ve beklentilerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hatunoğlu, A., & Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338.
• Hoagwood, K., Burns, B.J., Kiser, L., Ringeisen, H. ve Schoenwald, S.K. (2001). Evidence based practice in child and adolescent mental health services. Psychiatric Services, 52(9), 1179-1189. doi:10.1176/appi.ps.52.9.1179
• Hoglund, W.L.G., Jones, S.M., Brown, J.L. & Aber, J.L. (2015). The evocative influence child academic and social-emotional adjustment on parent involvement in inner-city schools. Journal of Educational Psychology, 107(2), 517-532. doi: https://doi.org/10.1037/a0037266
• Karataş, Z., & Şahin-Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460.
• Kaya, F. & Kaya, S. (2017). Ortaöğretim kurumlarındaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin denetiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin bakanlık denetçilerinin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), 56-75.
• Kepçeoğlu, M. (1978). Orta dereceli okullarda rehberlik uzmanlarının görevleri: algılar ve beklentiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kepçeoğlu, M. (1986). Okullardaki psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarının temel sorunları. Journal of Human Sciences, 1, 403 406.
• Kessler, R.C., Angermeyer, M., Anthony J.C., Graff, R., Demyttenaere, K., Gasquet, I. et.al. (2007). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of mental disorders in the World Health Organization's World Mental Health Survey Initiative. World Psychiatry, 6(3), 168-176.
• Korkut-Owen, F. & Owen, D.W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 207-221. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000199
• Kulaksızoğlu, A. (1990). Rehber ve psikolojik danışmanların algıladıkları mesleki sorunlar. I. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, 1, 307-313.
• Kutlu, M. (2002). Expectations from psychological counselling and guidance services of university students. Education and Science, 27(123), 22-30.
• Kuzgun, Y. (1981). Okul danışmanlarının rol algıları ve rol beklentileri. I. Ulusal Psikoloji Kongresi, İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları, 29.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage
• Moracco, J. C., Butcke, P. G., & McEwen, M. K. (1984). Measuring stress in school counselors: Some research findings and implications. School Counselor, 32(2), 110–118
• Öztoprak, S. (1991). Rehberlik hizmetlerinin tanıtılmasının veli beklentilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Parmaksız, İ. & Gök, A. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları güçlükler. M.A.E. Üniv. Eğt. Fak. Dergisi, (47), 247-265. doi:10.21764/maeuefd.359595
• Pişkin, M. (1989). Orta dereceli okullarda görevli yönetici, öğretmen ve danışmanların ideal ve gerçek danışmanlık görev algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Tagay, Ö. & Savi-Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186. doi:10.29299/kefad.2017.18.3.059
• Tan, H. & Baloğlu, M. (2013). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Tuzgöl Dost, M., & Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 389-407
• VanZandt, C. E., & Perry, N. S. (1992). Helping the rookie school counselor: A mentoring project. The School Counselor, 39(3), 158-163.
• Wiggins, J. D., Evans, G., & Martin, F. (1990). Counselor self-esteem related to personal and demographic values. The School Counselor, 37(3), 213-218.
• Wilgus, E., & Shelley, V. (1988). The role of the elementary-school counselor: Teacher perceptions, expectations, and actual functions. The School Counselor, 35(4), 259-266.
• Yalçın, S., Yılmaz, M. & Karakaya, Y. (2018). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik servislerine ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 662-675. doi:10.17556/erziefd.405142
• Yeşilyaprak, B. (2009). The development of the field of psychological counseling and guidance in Turkey: Recent advances and future prospects. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-214.
• Yüksel-Şahin, F. (2002). Bazı değişkenlerin yönetici adaylarının, okul psikolojik danışmanlarından görev beklentileri düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 27(123), 13-21.