Üniversite Öğrencileri ve Personelinin Kan ve Organ Bağışı Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 55 - 60, 31.08.2019

Emre Adıgüzel , Berivan Kınış Mehmet Fatih Aydın

Öz

GİRİŞ
ve AMAÇ: Organ-doku nakli vücutta görevini yapamayan bir
organ-dokunun yerine başka bir canlıdan veya kadavradan alınan ve işlevsel olan
bir organ veya dokunun nakledilmesi işlevidir. Kan ve organ bağışı hakkında toplum nezdinde farkındalık oluşturulması
ve bu sağlık davranışının yaygın bir eylem haline gelmesi toplumların ortalama
yaşam süresini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada Karamanoğlu Mehmetbey
Üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler ile görev yapan akademik ve idari
personelin kan ve organ bağışı hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının
değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmaya 143 personel ve 303 öğrenci toplam
446 birey dahil edilmiştir. Katılımcıların sosyodemografik özelliklerini ve
organ-doku nakline ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirmeye
yönelik sorular içeren genel bir anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler sayı
(S) ve yüzde (%) olarak değerlendirilmiştir.

BULGULAR: Katılımcıların %39.9’u en az bir defa kan bağışladığını bildirmiş
olup; erkeklerin kan bağışlama oranı (%55.0) kadınlardan (%25.4) anlamlı
düzeyde yüksek bulunmuştur. İlik nakli ve organ bağışı hakkında bilgi sahibi
olduğunu bildiren katılımcıların oranları sırasıyla %43.7 ve %72.4 olarak
saptanmıştır. Katılımcıların %5.6’sı organ bağışı talebinde bulunduğunu
bildirmiştir. Diyanet İşler Başkanlığı’nın organ bağışına ilişkin fetvasından
haberdar olduğunu belirten bireylerin oranı %41.3’dir. Ayrıca 152 katılımcı
organ bağışı için henüz erken olduğunu bildirmiş, 173 katılımcı ise organ
bağışına ilişkin toplum nezdinde eğitimler verilmesi gerektiğini belirtmiştir.

TARTIŞMA ve SONUÇ: Bir yüksek öğretim
kurumu mensubu olan öğrenci ve personel için bu oranının yeterli olmadığı
düşünülmektedir. Organ bağışı ile ilgili farkındalık oluşturmaya yönelik
eylemlerin (eğitimler, kamu spotları, devlet teşviki vs.) yetkili kurum ve
kuruluşlar tarafından desteklenmesi ve eğitim müfredatlarında organ bağışının
önemi ile ilgili konulara yer verilmesi organ bağışına ilişkin hassasiyetin
arttırılması bakımından önemli ve gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Organ bağışı, kan bağışı, üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Kavurmacı M, Karabulut N, Koç A. Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı Hakkındaki Bilgi ve Görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2014;11(2):15-21.
• Vicdan AK, Peker S, Üçer B. Akşehir Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Organ Bağışı ile İlgili Tutumlarının Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2011;10(2);175-80.
• Çelebi F, Balık AA, Yılmaz İ, Polat KY. Doğu Anadolu Bölgesi İnsanı Organ Bağışına Nasıl Bakıyor? Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Lawand History. 2002;10(1):34-8.
• Okka B, Demireli O. Konya ilinde halkın organ bağışı konusuna bakış açılarının değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Lawand History, 2008;16(3);148-58.
• Yaşar M, Oğur R, Uçar M, Göçgeldi E, Yaren H, Tekbaş ÖF, Korkmaz A. Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi. 2008;18(1):33-7.
• Özpulat F. Üniversite Öğrencilerinin Kan ve Organ Bağışına İlişkin Düşünceleri Opinions of University Students Regarding Blood and Organ Donation. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2017;4(2):71-9.
• Örüç NE, Yenicesu İ: Ulusal Kan ve Kan Bileşenleri Hazırlama, Kullanım ve Kalite Güvencesi Rehberi, s.1-293, T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara (2016).
• Daştan NB, Daştan M, Kıranşal N. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin kan bağışına yönelik bilgi ve tutumları. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2013;(1):27-32.
• Yıldız Ç, Emekdaş G, Kanık A, Tiftik N, Solaz N, Aslan G, et al. Why don’t we donate blood. A general view of blood donation by people living Mersin: A public survey. Turkish Journal of Infection. 2006;20(1):41-5.
• Erdem Ö, Erten-Bucaktepe G, Kara IH. Aile hekimliği polikliniğine başvuran kadınlarda demir eksikliği anemisi ve gestasyon öyküsü ilişkisi. Dicle Medical Journal/Dicle Tip Dergisi. 2009;36(2):123-6.
• Karabıçak M, Türk H, Oruç İ, Özdoğan S, Cinkaya A, Karaca C, et al. Knowledge Attitude and Behavior in the Domain of Organ Transplantation Among Healthcare Professionals Working in a Tertiary Care Hospital and Patients Admitted to the Urology Clinic. Journal of Urological Surgery. 2017;4(1):13-7.
• Bostancıoğlu D, Saraçoğlu GV, Öztürk M. Yüksekokul öğrencilerinin organ bağışı konusundaki bilgi düzeylerinin ve tutumlarının araştırılması. Genel Tıp Dergisi. 2017;27(4):140-51.
• Baykan Z, Naçar M, Yamanel R, Uzun AÖ, Dağlıtuncezdi Ş, Davran H, et al. Tıp Fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin organ-doku nakli konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Turkish Journal of Surgery/Ulusal Cerrahi Dergisi. 2009;25(4):137-41.
• Kara S, Salman Z, Öngel K. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık personelinin organ bağışına bakışı. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2012;11(1):33-40.
• Yılmaz SG, Yücel BO, Çuhadar D. Knowledge and attitudes of the faculty of theology students on organ transplantation. Journal of religion and health. 2017;56(3):1042-51.