Bilişsel Çarpıtma Düzeyi ile Depresyon ve Anksiyete Düzeyi Arasındaki İlişki: Sistematik Derleme

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 215 - 226, 23.12.2020

Melisa Bulut , Neşe Mercan , Çiğdem Yüksel

Öz

ÖZET
Amaç: Bilişsel çarpıtmaların depresyon ve anksiyete düzeyleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi depresyon ve anksiyetenin tanı, tedavi ve bakımı için önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, bilişsel çarpıtmalar ile depresyon ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin sistematik olarak incelenmesidir.
Yöntem: Bu sistematik derlemede Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA) kriterleri kullanılmıştır. Scopus ile Elsevier/ClinicalKey/ScienceDirect ve PubMed, Cochrane, Web of Science veri tabanlarında, “cognitive distortion, cognitive error, cognitive biases, depression, anxiety, bilişsel çarpıtma, bilişsel hata, bilişsel yanlılık, depresyon, anksiyete” anahtar kelimeleri kullanılarak 15 Şubat -5 Nisan 2019 tarihleri arasında literatür taraması yapılmıştır.
Bulgular: Değerlendirmeye 14 çalışma dâhil edilmiştir. Bu çalışmalardan altısının örneklemini sağlıklı bireyler; sekizinin örneklemini vaka grubunu depresyon ya da anksiyete tanısı alan bireyler ile kontrol grubunu sağlıklı bireyler oluşturmaktadır. Bu çalışmaların dördü kesitsel, ikisi Randomize Kontrollü, biri Prospektif Tanımlayıcı Vaka Serisi tasarımı, beşi Prospektif Vaka-Kontrol, ikisi Prospektif Karşılaştırmalı Vaka Serisi tasarımı ile yürütülmüştür.
Sonuç: Çalışmaların sonuçları; sağlıklı veya depresyon ve/veya anksiyete tanısı almış bireylerin bilişsel çarpıtma düzeyi ile anksiyete veya depresyon düzeyleri arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Çalışmalar bilişsel çarpıtma düzeyinin; depresif semptomlar, anksiyete semptomları, yetişkin ayrılma anksiyetesi, sosyal anksiyete, olumsuz kendini ifade etme, sosyo-duygusal işleyişte azalma, umutsuzluk, ruminasyon, agresiflik, disfori ve intihar girişimi ile pozitif ilişkili olduğunu belirlemişlerdir. Ayrıca, bilişsel çarpıtmaları azaltmayı amaçlayan iki müdahele çalışmasında, bilişsel çarpıtmaların azalması ile depresif ve anksiyete semptomlarının azaldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel çarpıtmalar, bilişsel hatalar, depresyon, anksiyete

Kaynakça

• Başbuğ, S., Cesur, G., & Batigün, A. D. (2017). Perceived parental styles and adult separation anxiety: The mediating role of interpersonal cognitive distortions. Türk Psikiyatri Dergisi 28(4), doi:10.5080/u14889
• Beck, A.T. (1976). Cognitive Therapy and the Emotional Disorders. Oxford, UK, .International Universities Press.
• Beck, A.T. (2008). The Evolution of the Cognitive Model of Depression and Its Neurobiological Correlates. Am J Psychiatry 165, 969–977.
• Beck, A.T., Emery ,G., & Greenberg, R.L. (1985). Anxiety disorders and phobias: A cognitive perspective. New York: Basic Books.
• Beck, J.S. (2011). Cognitive behavior therapy: basics and beyond. 2nd ed. New York, The Guilford Press.
• Boden, M.T., John, O.P., Goldin, P.R., Werner, K., Heimberg, R.G., & Gross, J.J. (2012). The role of maladaptive beliefs in cognitive-behavioral therapy: Evidence from social anxiety disorder. Behav Res Ther 50(5), 287-91.
• Cannon, M. F., & Weems, C. F. (2010). Cognitive biases in childhood anxiety disorders: Do interpretive and judgment biases distinguish anxious youth from their non-anxious peers? Journal of Anxiety Disorders 24(7),751-758.
• Cartwright-Hatton, S., Roberts, C., Chitsabesan, P., Fothergill, C., & Harrington, R. (2004). Systematic review of the efficacy of cognitive behaviour therapies for childhood and adolescent anxiety disorders. Br J Clin Psychol 43(4), 421-36.
• Crawley, S.A., Podell, J.L., Beidas, R.S., Braswell, L., & Kendall, P.C. (2010). Chapter to appear in Keith Dobson, Ph.d. (Ed.), Handbook of Cognitive Behavioral Therapies(3rd Edition). New York, Guilford Press.
• Creswell, C., Murray, L., & Cooper, P. (2014). Interpretation and expectation in childhood anxiety disorders: Age effects and social specificity. Journal of Abnormal Child Psychology 42(3), 453-465.
• Dozois, D.J.A. (2002). Cognitive Organization of Self-Schematic Content in Nondysphoric, Mildly Dysphoric, and Moderately–Severely Dysphoric Individuals. Cognitive Therapy and Research 26(3), 417–429.
• Engel, R.A., & DeRubeis, R.J. (1993). The role of cognition in depression. In K. S. Dobson & P. C. Kendall (Eds.), Personality, psychopathology, and psychotherapy series. Psychopathology and cognition. San Diego, CA, US, Academic Press, pp. 83-119.
• Fair, S.E. (1986). Cognitive Content and Distortion Associated With Mood-Induced Depressive and Anxious States. Arizona, Arizona State University.
• Haaga, D.A.F., & Beck, A.T. (1995). Perspectives on depressive realism: Implications for cognitive theory of depression. Behaviour Research and Therapy 33(1), 41-48.
• Hofmann, S.G. (2007). Cognitive Factors that Maintain Social Anxiety Disorder: a Comprehensive Model and its Treatment Implications. Cogn Behav Ther 36(4), 193–209.
• Ishikawa, S. (2015). A cognitive-behavioral model of anxiety disorders in children and adolescents. Japanese Psychological Research 57(3), 180-193.
• Ishikawa, S.I., Okajima, I., Matsuoka, H., & Sakano, Y. (2007). Cognitive behavioural therapy for anxiety disorders in children and adolescents A meta-analysis. Child and Adolescent Mental Health 12(4), 164-172.
• Jager-Hyman, S., Cunningham, A., Wenzel, A., Mattei, S., Brown, G.K., & Beck, A.T. (2014). Cognitive Distortions and Suicide Attempts. Cognit Ther Res 38(4), 369-374.
• Kaplan, S.C., Morrison, A.S., Goldin, P.R., Olino, T.M., Heimberg, R.G., & Gross, J. J. (2017). The cognitive distortions questionnaire (CD-quest): Validation in a sample of adults with social anxiety disorder. Cognitive Therapy and Research 41(4), 576-587.
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 6(1): 26-33. Makale 17 Şubat 2019’da http://www.deuhyoedergi.org adresinden indirilmiştir.
• Kwon, S.M., & Oei, T.P.S. (1992). Differential causal roles of dysfunctional attitudes and automatic thoughts in depression. Cognitive Therapy and Research 16,309 – 328.
• Maric, M., Heyne, D.A., Van Widenfelt, B.M., Westenberg, P.M. (2011). Distorted cognitive processing in youth: The structure of negative cognitive errors and their associations with anxiety. Cognitive Therapy and Research 35(1), 11-20.
• Marton, P., Churchard M., & Kutcher, S. (1993). Cognitive Distortion in Depressed Adolescents. JPsychiatrNeurosci 18(3), 103- 107.
• Marton, P., & Kutcher, S. (1995). The Prevalence of Cognitive Distortion in Depressed Adolescents. JPsychiatr Neurosci 20(1), 33-38.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D.G., & The PRISMA Group (2009) Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses: The PRISMA Statement. PLoS Med 6(7): e1000097.
• Özdel, K., Taymur, I., Guriz, S.O., Tulaci, R.G., Kuru, E., & Turkcapar, M.H. (2014). Measuring cognitive errors using the cognitive distortions scale (CDS): Psychometric properties in clinical and non-clinical samples.PLoS ONE, 9(8) doi:10.1371/journal.pone.0105956
• Pereira, A.I.F., Barros, L., & Mendonça, D. (2012). Cognitive errors and anxiety in school aged children. Psicologia: Reflexao e Critica 25(4), 817-823.
• Pössel, P. (2010). Cognitive Triad Inventory (CTI): Psychometric properties and factor structure of the German translation. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry 40, 240 – 247.
• Pössel, P., & Thomas, S.D. (2011). Cognitive Triad as Mediator in the Hopelessness Model? A Three-wave Longitudinal Study. Journal of Clinical Psycholog 67(3), 224-240.
• Rnic, K., Dozois, D.J.A., & Martin, R.A. (2016). Cognitive distortions, humor styles, and depression. Europe's Journal of Psychology 12(3), 348-362.
• Sauter, F.M., Heyne, D., Westenberg, P.M. (2009). Cognitive Behavior Therapy for Anxious Adolescents:Developmental Influences on Treatment Design and Delivery. Clin Child Fam Psychol Rev 12, 310–335.
• Scott, B.G., Pina, A.A., & Parker, J.H. (2018). Reluctance to express emotion explains relation between cognitive distortions and social competence in anxious children. British Journal of Developmental Psychology 36(3), 402-417.
• The American Journal of Occupational Therapy (AJOT) .(2017). Guidelines for Systematic Reviews Revised. AOTA Press, s.1-10.
• Türkçapar, H. (2014). Bilişsel Terapi. Ankara, Hekimler Yayın Birliği Yayıncılık.
• Watkins, E.R., & Moberly, N.J. (2009). Concreteness training reduces dysphoria: A pilot proof-of-principle study. Behaviour Research and Therapy 47(1), 48-53.
• Weems, C.F., Berman, S.L., Silverman, W.K.., & Saavedra, L.M. (2001). Cognitive errors in youth with anxiety disorders: The linkages between negative cognitive errors and anxious symptoms. Cognitive Therapy and Research 25,559–575.
• Wright, J.H., Michael, E., Thase, M.T., Basco, M.R. (2006). Learning Cognitive-Behavior Therapy: An Illustrated Guide. Washington DC, American Psychiatric Publishing, Inc.