Investigation of Risky Health Behaviors, Parental Relationships and Factors Affecting of Adolescent Students

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 134 - 146, 31.08.2021

Ayla Hendekci , Hacer Gök Uğur

https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.842248

Cited By: 2

Öz

Aim: This study aims to investigate the risky health behaviors, parental relationships and factors affecting adolescent students. Material and Metods: The study is a descriptive type research. The study population was composed of secondary schools in the 2017/2018 year, located in a province in the Black Sea Region (n=350). The ‘Information Form, Risky Health Behavior Scale, and the Parent-Adolescent Relationships Scale’ were used to collect data. The data were evaluated using descriptive statistics, t test, analysis of variance and Spearman correlation test. Results: A significant correlation was found between the age and gender of the adolescents and the scores of the Risky Health Behaviors Scale and the Parent Adolescent Relationship Scale (p<0.05). There is a significant relationship between the place of residence of the adolescents and the education level of their mothers and the Parent Adolescent Relationship Scale scores, and between the income level and the 'substance use' dimension score of the Risky Health Behaviors Scale (p<0.05). Conclusion: A relationship was found between risky health behaviors of adolescents and parent-adolescent relationships. It is recommended that adolescents and their families be effectively informed about substance use, feeding and physical activity.

Anahtar Kelimeler

Parent Child Relationships, Adolescence, Risky Behavior, Health

Ergenlik Dönemi Öğrencilerinin Riskli Sağlık Davranışları, Anne Baba Ergen İlişkileri ve Etkileyen Etmenler

Öz

Amaç: Bu çalışma, ergenlik dönemi öğrencilerinin riskli sağlık davranışları, anne baba ilişkileri ve etkileyen etmenleri incelemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma tanımlayıcı türdedir. Çalışmanın evrenini Karadeniz bölgesindeki bir il merkezinde 2017/2018 yılında öğrenim gören ortaokul öğrencileri oluşturmuştur (n=350).Veriler, Bilgi Formu, Riskli Sağlık Davranışları Ölçeği ve Anne Baba Ergen İlişkileri Ölçeği ile toplanmıştır. Veriler, tanımlayıcı istatistikler, t testi, varyans analizi ve spearman korelasyon testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Ergenlerin yaşı ve cinsiyeti ile Riskli Sağlık Davranışları Ölçeği ve Anne Baba Ergen İlişkileri Ölçeği puan ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Ergenlerin yaşadığı yer ve annelerinin eğitim düzeyi ile Anne Baba Ergen İlişkileri Ölçeği puanları
arasında, gelir düzeyi ile Riskli Sağlık Davranışları Ölçeği ‘madde kullanımı’ boyutu puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Ergenlerin riskli sağlık davranışları ile anne baba ergen ilişkileri arasında ilişki bulunmuştur. Ergenlerin ve ailelerinin madde kullanımı, beslenme ve fiziksel aktivite konusunda etkin şekilde bilgilendirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn Çocuk İlişkileri, Ergenlik, Riskli Davranış, Sağlık

Kaynakça

• Ateş, F. B.,& Akbaş, T. (2012). Ergenlerde görülen kural dışı davranışların aile işlevselliği ve yaşam kalitesi açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 337-352.
• Bebiş, H.. Akpunar, D., Özdemir, S. & Kılıç, S. (2015).Assessment of health promotion behavior of adolescents in a high school. Gulhane Medical Journal, 57(2), 129-135. Doi:https://doi.org/10.5455/gulhane.43275
• Bilgin, M. (2017). Ergenin beş faktör kişilik özellikleri ile sosyal yetkinlik, bilişsel hatalar ve anne baba beş faktör kişilik özellikleri ilişkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(1), 230- 250. https://doi.org/10.21547/jss.284859
• Brand, A. E., & Klimes‐Dougan, B. (2010). Emotion socialization in adolescence: The roles of mothers and fathers. New Directions for Child and Adolescent Development, 2010(128), 85-100. https://doi.org/10.1002/cd.270
• Branje, S. (2018). Development of parent–adolescent relationships: Conflict interactions as a mechanism of change. Child Development Perspectives, 12(3),171-176. https://doi.org/10.1111/cdep.12278
• Chow. C. M.. Hart. E.. Ellis. L.. & Tan. C. C. (2017). Interdependence of attachment styles and relationship quality in parent-adolescent dyads. Journal of Adolescence, 61, 77-86. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2017.09.009
• Çavdar, S., Sümer, E. Ç., Eliaçık, K., Arslan, A., Koyun, B.,Korkmaz, N., ... & Alikaşifoğlu, M. (2016).İzmir'de liseye devam eden ergenlerin sağlıkdavranışları. Turkish Pediatrics Archive, 51(1), 22- 34.
• Çavuş, F. Ö., Çavuş, U. Y. & Görpelioğlu, S., (2017). Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21(1), 2- 16. https://doi.org/10.15511/tahd.17.00102
• Çimen, S. (2003). 15- 18 yaş grubu gençlerde ‘Riskli Sağlık Davranışları Ölçeği’ nin geliştirilmesi. Doktora Tezi: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Das, J. K., Salam, R. A., Thornburg, K. L., Prentice, A. M., Campisi, S., Lassi, Z. S., ... & Bhutta, Z. A. (2017). Nutrition in adolescents: physiology, metabolism, and nutritional needs. Annals of the New York Academy of Sciences, 1393(1), 21-33.https://doi.org/10.1111/nyas.13330
• De Los Reyes, A., Ohannessian, C. M., & Racz, S. J. (2019). Discrepancies between adolescent and parent reports about family relationships. Child Development Perspectives, 13(1):53-58. https://doi.org/10.1111/cdep.12306
• Fırıncı, N., & Çoban, G. İ. (2016). Erzurum ilinde yatılı bir ortaokuldaki öğrencilerin temizlik ve hijyen algıları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 7-12. https://doi.org/10.5505/bsbd.2016.04695
• García Crespo, F. J., Fernández Alonso, R., & Muñiz Fernández, J. (2019). Resilient and low performer students: Personal and family determinants in european countries. Psicothema, 31(4), 363-375. https://doi.org/10.7334/psicothema2019.245 Geçkil, E., & Dündar. Ö. (2011). Turkish adolescent health risk behaviors and self-esteem. Social Behavior and Personality, 39, 219-228.https://doi.org/10.2224/sbp.2011.39.2.219
• Gersh, E., Richardson, L. P., Katzman, K., Spielvogle, H.,Arghira, A. C., Zhou, C., & McCarty, C. A. (2018).Adolescent health risk behaviors: parental concernand concordance between parent and adolescent reports. Academic Pediatrics, 18(1), 66-72.https://doi.org/10.1016/j.acap.2017.08.012
• Hacıalioğlu, N. Adölesan Sağlığı. İçinde: B. Erci (Ed.) Halk Sağlığı Hemşireliği, Ankara: Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım. 2016; 122-35.
• Harris, C., Vazsonyi, A. T., & Bolland, J. M. (2017).Bidirectional relationships between parenting processes and deviance in a sample of inner‐city African American youth. Journal of Research on Adolescence, 27(1), 201-213.https://doi.org/10.1111/jora.12267
• Haspolat, Y. K., Karabe, M., Karabel, D., Kelekci, S.,Tuncel, T., Şen, V., ... & Tan, İ. (2016). Ergen polikliniğine başvuran olguların sosyodemografik özelliklerinin değerlendirilmesi. Dicle Medical Journal, 43(1), 62-66. https://doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2016.01.0639
• Hendekci, A. (2019). Sosyodemografik açıdan farklıözellikteki adölesanların duygu düzenleme durumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(4), 259-266. https://doi.org/10.17049/ataunihem.491273
• Kaner, S. (2000). Kontrol kuramına dayalı ana-baba ergen ilişkileri ölçeği geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 67-75.https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000025
• Karayağız Muslu, G., & Aygün, Ö. (2017). Ergenlerin riskli sağlık davranışlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(4), 242-250.
• Khammassi, M., Miguet, M., O'Malley, G., Fillon, A.,Masurier, J., Damaso, A. R., ... & Boirie, Y.(2019). Health-related quality of life and perceived health status of adolescents with obesity are improved by a 10-month multidisciplinary intervention. Physiology & Behavior, 210, 112549.https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2019.05.010
• Kırım, C., & Hırça, N. (2015). Lise öğrencilerinin kişisel hijyen ve temizlik alışkanlıklarının fen okuryazarlığına göre değerlendirilmesi. Bartın Ünı̇versı̇tesi Eğı̇tı̇m Fakültesi Dergı̇sı̇, 4(2), 790-802.https://doi.org/10.14686/buefad.v4i2.5000138700
• Kocayörük, E. (2012). Öz-belirleme kuramı açısından ergenlerin anne baba algısı ile duyuşsal iyi oluşları arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 24-37.
• Kocayörük, E. (2016). Ergen gelişiminde aile işlevleri ve baba katılımı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 37-45.
• Lundberg, M., & Wuermli. A. (Eds.). (2012). Children and youth in crisis: Protecting and promoting human development in times of economic shocks. The World Bank. Martínez, I.. Garcia, F.. Fuentes. M. C., Veiga, F., Garcia, O.F., Rodrigues, Y., ... & Serra, E. (2019).Researching parental socialization styles across three cultural contexts: Scale ESPA29 bidimensional validity in Spain. Portugal. and Brazil. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(2), 197.https://doi.org/10.3390/ijerph16020197
• Metin, G. T., Harma, M., Gökçay, G., & Bahçivan-Saydam, R. (2017). Düşük sosyo-ekonomik düzeydeki ergenlerde olumsuz yaşam olayları, özdenetim becerisi ve problem davranışlar. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 1-14.
• Moral, R., & Kumcağız, H. (2019). Internet Addiction in Adolescence: Evaluation from Mother, Father and Peer Relationship Perspectives. Sosyal Bilimler Arastırmaları Dergisi, 9(2), 335-346.
• Muslu, G., & Aygün, O. (2017). Ergenlerin riskli sağlık davranışlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(4), 242-250.
• Pardini, D. A., Fite, P. J., & Burke, J. D. (2008). Bidirectional associations between parenting practices and conduct problems in boys from childhood to adolescence: The moderating effect of age and African-American ethnicity. Journal of Abnormal Child Psychology, 36(5), 647-662.https://doi.org/10.1007/s10802-007-9162-z
• Pereira, S., Santos, J. N., Nunes, M. A., Oliveira, M. G., Santos, T. S., & Martins-Reis, V. D. O. (2015).Health and education: a partnership required for school success. CoDAS, 27(1), 58-64.https://doi.org/10.1590/2317-1782/20152014053
• Pinquart, M. (2017). Associations of parenting dimensions and styles with externalizing problems of children and adolescents: An updated metaanalysis. Developmental Psychology, 53(5), 873- 932. https://doi.org/ 10.1037/dev0000295
• Rackensperger, T. (2012). Family influences and academic success: The perceptions of individuals using AAC. Augmentative and Alternative Communication, 28(2), 106-116. https://doi.org/ 10.3109/07434618.2012.677957
• Rattay, P., Von Der Lippe, E., Mauz. E., Richter, F., Hölling, H., Lange, C. & Lampert, T. (2018). Health and health risk behaviour of adolescents—Differences according to family structure. Results of the German KiGGS cohort study. PloS one, 13(3),e0192968.https://doi.org/10.1371/journal.pone.0192968
• Santrock, J. W. (2014). Yaşam Boyu Gelişim: Gelişim Psikolojisi (G. Yüksel. Trans. G. Yüksel Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Semerci, M. (2016). Lise son sınıf öğrencilerinde riskli sağlık davranışları ve algılanan sosyal destek ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi: Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.
• Şener, D. K., & Akkuş, D. (2018). Lise Öğrencilerinin Madde Kullanmama Davranışlarını Etkileyen Faktörler. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 405-429. https://doi.org/ 10.15805/addicta.2018.5.3.0024
• Şimşek, H., & Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 18-30.https://doi.org/10.31592/aeusbed.358223
• Taliaferro, L. A., Jang, S. T., Westers, N. J., Muehlenkamp, J. J., Whitlock, J. L., & McMorris, B. J. (2020). Associations between connections to parents and friends and non-suicidal self-injury among adolescents: The mediating role of developmental assets. Clinical Child Psychology andPsychiatry, 25(2), 359-371.10.1177/1359104519868493
• Telef, B. B. (2014). Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygular ile riskli davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2),591-604.
• Totan, T., & Yöndem, Z. D. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2), 53-68.
• Türk Dil Kurumu. Norm. https://sozluk.gov.tr/ E.T:03.05.2020
• Weymouth, B. B., Buehler, C., Zhou, N., & Henson, R. A.(2016). A meta‐analysis of parent–adolescent conflict: Disagreement, hostility, and youth maladjustment. Journal of Family Theory & Review, 8(1), 95-112.https://doi.org/ https://doi.org/10.1111/jftr.12126
• Yıldız, M. (2017). Lise öğrencilerinin madde bağımlılığından korunmaya ilişkin öz-yeterliğinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(2),70-77. YRBSS Overview. https://www.cdc.gov/healthyyouth/data/yrbs/overview.htm E.T: 19.08.2019
• Zhang, Y. Y., Lei, Y. T., Song, Y., Lu, R. R., Duan, J. L., & Prochaska, J. J. (2019). Gender differences in suicidal ideation and health-risk behaviors among high school students in Beijing, China. Journal of Global Health, 9(1), 010604.https://doi.org/10.7189/jogh.09.010604.