Hemşirelik Öğrencilerinin Kişisel Sağlık Verilerinin Güvenliğine Yönelik Tutumları

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 3, 135 - 143, 08.04.2025

Şebnem Bilgiç , Eylem Paslı Gürdoğan , Burcu Uslu

https://doi.org/10.61830/balkansbd.1614742

Öz

Amaç: Çalışma, kişisel sağlık verilerinin güvenliğine ilişkin hemşirelik öğrencilerinin tutumlarını ortaya koymak amacı ile gerçekleştirildi.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak gerçekleştirilen bu araştırmaya, 347 hemşirelik öğrencisi dahil edildi. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu ve Hemşirelik Öğrencileri İçin Kişisel Sağlık Verilerinin Kayıt ve Korunması Tutum Ölçeği ile toplandı. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler ve Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi, değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalamaları 20,61±1,45 yıl olup %78,7’si kadındır. Kadın öğrencilerin ölçeğin yasal bilgiler ve yasal veri paylaşımı alt boyutlarından erkek öğrencilere göre daha yüksek puan aldığı belirlendi. Öğrencilerin %97.4’ü hastalarla ilgili sosyal medyada paylaşımda bulunmadığını, %86,7’si hastalarla fotoğraf çekilmediğini, hastalarla fotoğraf çekilenlerin %73,9’u fotoğrafları sosyal medyada paylaşmadığını belirtmiştir. Ayrıca öğrencilerin %90,5’i hastalara ait bilgileri mesleki amaçları dışında kullanmadığını, %59,1’i hasta verilerinin fotoğrafını çekmediğini bildirmiştir. Öğrencilerin %91,1’i hasta verilerinin gizliliği ile ilgili derslerde bilgilendirilme yapıldığını belirtmiş ve derslerde bilgilendirilme yapıldığını bildiren öğrencilerin toplam ölçek puanı ve kişisel sağlık verisi bilgisi, yasal bilgiler, yasal veri paylaşımı, kişisel sağlık verisi paylaşımı ölçek alt boyut puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin %38,3’ü 2. sınıf öğrencisi olmakta olup, sınıf düzeyi ile KSVKKTÖ’nin toplam puanı ve yasal veri paylaşımı alt boyutu arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. (p<0,05).
Sonuç: Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğrencilerin kişisel verilerin kaydı ve korunmasına ilişkin olumlu tutumlara sahip olduğu saptanmıştır. Özellikle kadın olan öğrencilerin ve son sınıfta okuyan öğrencilerin daha yüksek tutumlara sahip olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

hemşirelik öğrencileri, kişisel sağlık verileri güvenliği, tutum

Nursing Students’ Attitudes Towards The Security of Their Personal Health Data

Öz

Objective: This study was conducted to reveal the attitudes of nursing students towards the security of their personal health data.
Method: 347 nursing students were included in this cross-sectional descriptive study. The data of the study were collected with a personal information form and the Personal Health Data Recording and Protection Attitude Scale for Nursing Students (KSVKKTÖ). Descriptive analyses, Mann Whitney U test and Kruskall Wallis test were used in the analysis of the data, and Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between the variables.
Result: The mean age of the students was 20.61±1.45 years and 78.7% were female. It was determined that female students scored higher than males in the legal information and legal data sharing sub-dimensions. 97.4% of the students stated that they did not share anything about patients on social media, 86.7% stated that they did not take photos with patients, and 73.9% of those who took photos with patients did not share their photos on social media. In addition, 90.5% of the students reported that they did not use patient information for purposes other than their professional purposes, and 59.1% reported that they did not take photos of patient data. 91.1% of the students stated that they were informed about the confidentiality of patient data in their classes, and it was determined that the total scale score and personal health data information, legal information, legal data sharing, and personal health data sharing scale sub-dimension scores of the students who reported that they were informed in their classes were higher. 38.3% of the students were second-year students, and a significant difference was found between the total score of KSVKKTÖ and the legal data sharing sub-dimension with the grade level. (p<0.05).
Conclusion: According to the research results, it was determined that the attitudes of nursing students towards the recording and protection of personal data were positive. It was found that the attitudes of female students and senior students were higher.

Anahtar Kelimeler

nursing students, personal health data security, attitude

Kaynakça

• 1. Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete; 2019. [Erişim tarihi: 20 Aralık 2024]. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/06/20190621- 3.htm 2. Büyük ET, Baydın NÜ. Hemşirelik öğrencilerinin etik duyarlılıkları ile kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına yönelik tutumları arasındaki ilişki. TJOB. 2020;7(4), 198-210. 3. Orak, B. Kişisel sağlık verilerinin korunması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2019.
• 4. Gözmener SB, Şenol S, İntepeler ŞS. Hemşirelik öğrencileri için kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunması tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. DEUHEFED.2019;12(1), 21-30. 5. Atalay HN. Mahremiyet kapsamında kişisel sağlık verilerinin korunması ve depolanması. JAPSS. 2021;(1), 1-20. https://doi.org/10.35344/japss.786353
• 6. Iskender MD. Durmuş A. Determining the correlation between the privacy consciousness of midwifery and nursing students and their attitudes toward the recording and protection of personal health data. EIJMENMS. 2022; 9(21), 67-78. https://doi.org/10.38065/euroasiaorg.960 7. İzgi MC. Mahremiyet kavramı bağlamında kişisel sağlık verileri. TJOB. 2014;1(1):201425-37. https://doi.org/10.5505/tjob.2014.65375 8. Balestra ML.Electronic health records: patient care and ethical and legal implications for nurse practitioners. JNP. 2017; 13(2), 105-111. 9. Gökçay B. Arda B. Kişisel sağlık verilerinin korunması kapsamında sağlık araştırmalarında etik bakış. Turk Kardiyol Dern Ars. 2019; 47(3): 218-227. https://dx.doi.org/10.5543/tkda.2019.15957
• 10. Arslan ET, Demir H. Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyetine ilişkin tutumu: nitel bir araştırma. ASBİ. 2017;17(4):191-220. 11. Avaner, E. Mahremiyet nedir? Mahremiyetin sağlık hizmetleri penceresinden görünürlüğü nasıldır? What is privacy? How is the visibility of privacy from the health services window?. Methods. 2018;5(3), 110-116.
• 12. Dülger MV. Sağlık hukukunda kişisel verilerin korunması ve hasta mahremiyeti (Protection of personal data ın health law and patient privacy). İMÜHFD. 2015;1 (2), 43-80. 13. Basit, G. Hemşirelik Öğrencilerinin Hastaların Kişisel Sağlık Verileri İle İlgili Görüşleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 37(3), 189-195. 14. Hemşirelik İçin Etik İlke ve Sorumluluklar. Türk Hemşireler Derneği, 2009. [Erişim tarihi: 20 Aralık 2024]. Erişim adresi: https://www.thder.org.tr/uploads/files/hemsirebrosur.pdf 15. Aydın MF. Kişisel sağlık verileri konusundaki farkındalık ve gözlemlerin öğrencilerde araştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi. 2017; (14), 1-5.
• 16. Koç A, Bilgehan T. Mobil Sağlık ve Kişisel Sağlık Kayıtlarına İlişkin Görüş Ölçeğinin Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencileri İçin Yeniden Uyarlanması. THDD. 2021;2(2):1- 13. 17. Maraş G. Ceyhan Ö. Hemşirelik öğrencilerinin kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunması konusundaki tutumları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 2021;9(2), 498-509.
• https://doi.org/10.33715/inonusaglik.851192 18. Çetin SP. Çevik K. Hemşirelik öğrencilerinin hastaların kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına ilişkin tutumları. DEUHEFED. 14(3), 199-206. https://doi.org/10.46483/deuhfed.779557