Effects of the Conversion of Timars to Mukataa in Crete on Ottoman Budget Balance and Revenues Accruing to Treasury

Yıl 2023, , 1 - 18, 27.06.2023

Ayşe Adıyeke

https://doi.org/10.56679/balkar.1288516

Öz

Crete became part of the Ottoman territory in mid-17th century. This was a period of transformations in the Ottoman system during which the traditional institutions, underwent significant changes. Three registries (tahrir) were compiled on the island of Crete.
The first registry was compiled in 1650 before the conquest of Candia. In this registry, which exactly reflected the Ottoman classical registry tradition, the tımars of the sultan, the beylerbeyis, vakıf lands and private property plots as well as tımars of the zeamet holders and sipahis were registered.
After Crete was brought completely under the Ottoman rule, a new registry was made on the island in 1670, and quite different tımar and tax regulations were implemented.
For 30-35 years following the conquest of the island mukataas gradually expanded to the detriment of the tımars. Finally in 1705, this expansion was concluded when all tımars became mukataas and as such part of havass-ı hümayun while some of the zeamets were maintained.
In our study, we will examine this process where tımars evolved into mukataas based on registry books, financial records and the religious records of Crete, in order to see it in terms of the revenue provided to the central treasury.

Anahtar Kelimeler

Crete, Ottoman Conquest, Timar, Treasury

Kaynakça

• Archive of the General Directorate of Land Registry and Cadastre (Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi) Ankara
• Former no: 489/recent no: 1, Hanya Mufassal Defteri 1704-6.
• Former no: 488/recent no: 4, Kandiye Mufassal Defteri 1704-6.
• Former no: 490/recent no: 326, Girit İcmal Defteri 1704-6.
• Ottoman Archives in Turkey (Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivleri), İstanbul
• BOA, MAD.d, 9511
• BOA, A. {DFE., d, no: 204.
• BOA, C. ML. no: 00612-25248-001.
• BOA, D. HMK, d. no: 22040.
• BOA, D.BŞM.GRH 8/84
• BOA, D.BŞM.GRH 9/36
• BOA, D.BŞM.GRH 2/32
• BOA, D.BŞM.d, 1081.
• BOA, MAD.d, 18731.
• BOA, MAD.d, 2346.
• BOA, MAD.d, 4236.
• BOA, MAD.d, 643.
• BOA, MAD.d, 7785.
• BOA, TT.d, 785, Girit İcmal Defteri 1650.
• BOA, TT.d, 789, Girit Müsadere ve Müzayede Defteri 1670.
• BOA, TT.d, 801, Girit İcmal Defteri 1670.
• BOA, TT.d, 820, Girit Mufassal Defteri 1650.
• BOA, TT.d, 822, Hanya-Resmo Mufassal Defteri 1670.
• BOA, TT.d, 825, Kandiye-Sitia Mufassal Defteri 1670.
• BOA, TT.d, 980, Girit Cizye Defteri 1670.
• Archive of the General Directorate of Foundations (Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi) Ankara
• Court Records of Rethimno (Crete)
• Adıyeke, Ayşe Nükhet & Nuri Adıyeke. “Osmanlı Sistemi İçinde Girit Adası’nın Genel Çerçeveden Farklılıkları, Bu Farklılıkların Gerekçeleri ve Algılanış Biçimleri.” Yeni Türkiye Dergisi, Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı I, 66 (Mart-Haziran 2015): 1292-1297.
• Adıyeke, Nuri & Ayşe Nükhet Adıyeke. “Girit’in ‘Hakk ve Adl ile Cedîden Tahrîri’: 1705 Yılında Girit’te Yapılan Tahrirler ve Düzenlemeler.” Belleten, 299 (2020): 203-242.
• Adıyeke, Ayşe Nükhet. “Farming out of Mukataas as Malikane in Crete in the Eighteenth Century: The Rethymno Case.” Halcyon Days in Crete VI: The Eastern Mediterranean Under Ottoman Rule: Crete 1645-1840. Rethymno: 2008, 233-242.
• Adıyeke, Ayşe Nükhet. “18. Yüzyılda Girit Mukataaları” Üçüncü İktisat Tarihi Kongresi Bildirileri, Cilt.2 (İzmir, 25-27 Nisan 2019). İzmir: İzmir Demokrasi Üniversitesi Yayınları, 2019, 11-24.
• Adıyeke, Nuri. “Fatih Paşalar’ın Kendilerine Armağanı: Osmanlı Girit’inde Temlik/Mülk Köyler.” Hilâl, Studi Turchi e Ottomani, Venetians and Ottomans in the [Early] Modern Age, v. 6 (2018), 97-110.
• Adıyeke, Nuri. “Girit’te Askeri ve Toplumsal Bir Kurum: Yerli Yeniçeriler - Gönüllüyan Zümresi.” XV. Türk Tarih Kongresi, Bildiriler, vol. 4, part 3, (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 2010), 1611-1620.
• Adıyeke, Nuri. “Osmanlı Giritinde Vakıf Köyler.” Üçüncü İktisat Tarihi Kongresi Bildirileri I, ed. Mustafa Öztürk, Ayşe Değerli. İzmir: 2019, 343-363.
• Adıyeke, Nuri. “17. ve 18. Yüzyıllarda Girit’te Çift Başlı Mülkiyet Sistemi.” 15th International Congress of Ottoman Social and Economic History (ICOSEH) Zagreb, July 11-15, 2022. (Unpublished draft copy)
• Ay, Hacer. Girit’teki Mukataaların Malikane Olarak Satılması. Unpublished Master’s Thesis, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1996.
• Barkan, Ömer Lütfi. XV ve XVI inci Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları: Kanunlar. İstanbul: Bürhaneddin Matbaası, 1943.
• Batmaz, Eftal. “İltizam Sisteminin XVIII. Yüzyıldaki Boyutları.” Tarih Araştırmaları Dergisi. 29 (1996): 39-50.
• Çakır, Baki. Osmanlı Mukataa Sistemi (XVI.-XVII. Yüzyıl). İstanbul: 2003.
• Çizakça, Murat. İslam Dünyasında ve Batı’da İş Ortaklıkları Tarihi. trans. Şehnaz Layıkal, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.
• Demirbaş, Mehmet Ali. “Girit’te Osmanlı Yönetiminin Kurulması, Toprak Rejimi ve Mülkiyet.” Osmanlı İdaresinde Girit ve Girit Müslümanları, ed. Ali İbrahim Bekraki, Wassim İbrahim Bekraki, Trablus: Ulinoha Derneği Yayını, 2014: 11-18
• Demircan, Yasemin. “1720 Tarihli Tahrir Defterlerine Göre Nakşa Adası’nda Yapılan Düzenlemeler ve Reâyânın Durumu.” Belleten, 268 (2009): 671-680.
• Küçük, Cevdet (ed). Ege Adalarının Egemenlik Devri Tarihçesi. Ankara: SAEMK Yayını, 2001.
• Eralaca, Hasancan. “Tahrir Defterlerine Göre Girit Eyaleti (1645-1704).” Unpublished Master’s Thesis, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, 2021.
• Genç, Mehmet. “Osmanlı Maliyesinde Mukataa Kavramı.” Osmanlı Maliyesi, vol. 1, edited by M. Genç, E. Özvar, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, 2006: 57-64.
• Genç, Mehmet. Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken Yay., 2000.
• Gülsoy, Ersin. “Osmanlı Tahrir Geleneğinde Bir Değişim Örneği: Girit Eyaleti’nin 1650 ve 1670 Tarihli Sayımları.” Pax Ottomana Studies In Memoriam Prof. Dr. Nejat Göyünç, ed. Kemal Çiçek, Haarlem & Ankara: Sota & Yeni Türkiye, 2001, 183-204.
• Gülsoy, Ersin. Girit’in Fethi ve Osmanlı İdaresinin Kurulması, 1645-1670. İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2004.
• Karaman, Deniz. “XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısında Ankara Sancağındaki Mâlikâne-Mukataalara Dair Bazı Bilgiler.” bilig, 29 (Bahar 2004):139-176.
• Tabakoğlu, Ahmet. Osmanlı Mâlî Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları, 2016.
• Zarinebaf, Fariba & John Bennet & Jack L. Davis (eds.). A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece (The Southwestern Morea in the 18th Century). American School of Classical Stusies at Athens, 2005.