Pulevski’nin Üç Dilli (Makedonca-Arnavutça-Türkçe) Eseri ve Eserde Ele Alınan Konular

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 33, 31.01.2019

Abidin Karasu

Öz

Balkan Slavları
altı asra yakın süren Osmanlı idaresinde Türkçeyle iç içe yaşamışlardır. Türkçe
asırlarca Balkanların en önemli dili olmuştur. Balkanlarda yaşayan Slav aydınların
Türkçeyi kullandıkları ve Kiril harfleriyle eserler meydana getirdikleri
bilinmektedir. Kiril harfleriyle yazılan Türkçe metinler, Türkçenin tarihi
gelişimine ışık tutarken aynı zamanda Türk medeniyetinin üstün yönetim,
hoşgörü, insan merkeziyetçi yapısını da ortaya koymaktadır.

 Makedon dilci, tarihçi Georgia Pulevski
tarafından kaleme alınan ve 1875 yılında Belgrad’ta devlet matbaasında Kiril
harfleriyle basılan Тријазичник (Triyaziçnik)  üç dilli Makedonca-Arnavutça-Türkçe eser,
bu özelliklere sahiptir.  160 sayfalık
eser her ne kadar bir sözlük olarak adlandırılmış olsa da; dini konular,
coğrafya, botanik, madenler, bitkiler, canlılar, diller, devlet yönetimi vb.
gibi çok farklı konularda soru-cevap şeklinde genel bilgiler vermesi bakımından
bir ders kitabı özelliğini taşımaktadır. Kiril harfleriyle yazılan eser XIX. yüzyılda
Balkanlardaki Türkçenin durumuna ve eğitim hayatına ışık tutmaktadır.

 Araştırmada, eserin içeriği hakkında bilgi
verilmiş olup ele alınan konulardan örnekler sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Pulevski, Makedonya, Üç Dilli Sözlük, Balkanlar

Kaynakça

• AHMED, O. (2010). “1875'te Türkçenin Makedoncaya Olan Etkisi: G. Pulevski'nin “Üç Dilli Sözlük”ü”, Türkçenin Balkan Dilleri Üzerine Etkisi Sempozyumu Bildirileri 29 Mayıs 2009 - Üsküp. Üsküp: MATÜSİTEB, TİKA ve Filoloji Fakültesi. s. 103-108. AHMED, O. (2012). “Makedonya Türk Ağızlarında İki Sesin Durumu Üzerine: “Ö” Ünlüsüve“H”Ünsüzü” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(2). AHMED, O. (2012). “Resne ve Yöresi Türk Ağızlarında Ünsüzlerin Kalın ve İnce Varyantlarının Kullanımı”, Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu, 10-12.05.2012, Manisa. AHMED, Oktay (2012). “Pulevski’nin Sözlüklerinden Hareketle XIX. Yüzyıl Makedonya Türkçesinin Bazı Ses Özellikleri ”,VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Ankara.HAZAİ, G. (1963). “Rumeli Ağızları Tarihinin İki Kaynağı Üzerine”, TDAY Belleten , Ankara.KARASU A., "Mekedonca-Arnavutça-Türkçe Üç Dilli Sözlükte Rumeli Ağzı Hususiyetleri", 4. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı, Edirne, Türkıye, 27-29 Ekim 2011.NİKOLOVSKA, Violeta (2009). “Балканизмите во Четиријазичникот на Ѓ. Пулевски / Balkanisms in the GJ. Pulevski`s Dictionary of Four Languages”,Јазикот Наш Денешен.NİKOLOVSKA, Violeta (2015). “Српско-Македонските Културни Врски Во 19 Век (Врз Примерот На Делото на Ѓ. Пулевски)”, Афирмација, Продлабочување И Проширување На Вековните Културни Врски Меѓу Р. Македонија И Р. Србија, 30-31 Oct 2015, Bitola, Macedonia. PULEVSKİ, Georgia (1865), Yazicnitsa ( Јазичница), Sofya.PULEVSKİ, Georgia(1880). Слогница Речовска . Sofya: Народна Печатница на В. Прошевъ.PULEVSKİ, Gy. M. (1873). Dört Dilli Sözlük: I. Sırpça-Arnavutça - II. Arnavutça - III. Türkçe - IV. Yunanca. Belgrad. (Orijinali: Пулевски, Ђ. М. (1873). Речник от четири јазика: I. српско-албански - II. арбански-арнаутски - III. турски - IV. грчки.Београд.) PULEVSKİ, Gy. M. (1875). Üç Dilli Sözlük: S. Makedonca - Arnavutça - Türkçe - Cilt II. Belgrad: Devlet Basımevi. (Orijinali: Пуљевски, Ђ. М. (1875). Речник от три језика: С. Македонски - Арбански - Турски (Lugat Üç Lisaniden: Misniymance -ArnaudçesveS. Makedonluces) -књигаII.Београд: Државнаштампарија.)RİSTOVSKİ, Blaje (1996). “Georia M. Pulevski Megnik vo Naşata Kulturno- Natsionalna İstorija”, Sveçen Sobir Po Povod Stogodişninata Od Smartta Na Georgia M. Pulevski Odrjana Na 14.VI. 1995, Skopje.ПУЛЕВСКИ, Ѓорѓија (1892 (2003)). Славјано-Маќедонска Општа Историја. Скопје: МАНУ.РИСТОВСКИ, Блаже (1995). “Македонија и Македонската Нација” , Детска Радост, Скопје, стр.133
• AHMED, O. (2012). “Makedonya Türk Ağızlarında İki Sesin Durumu Üzerine: “Ö” Ünlüsüve“H”Ünsüzü” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(2).
• PULEVSKİ, Gy. M. (1873). Dört Dilli Sözlük: I. Sırpça-Arnavutça - II. Arnavutça - III. Türkçe - IV. Yunanca. Belgrad. (Orijinali: Пулевски, Ђ. М. (1873). Речник от четири јазика: I. српско-албански - II. арбански-арнаутски - III. турски - IV. грчки.Београд.)