Poems on Turkish by Nusret Dişo Ülkü, a Lover of Turkish Language in the Balkans

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 133 - 145, 31.07.2024

Zeki Gürel

https://doi.org/10.47139/balted.1481903

Öz

Nusret Diso was born on March 24, 1937 in Prizren, Kosovo. He participated in the competition opened by Sevinç children's magazine, published in Skopje, the capital of Macedonia, under the pseudonym "ÜLKÜ" and came first. From then on, his name was always known as Nusret Diso Ülkü. His articles and poems have been published in many magazines and newspapers published in Kosovo, Macedonia and Turkey. He also published magazines. He has books published in Kosovo, Macedonia and Turkey. In Balkan Turks literature; Nusret Dışo Ülkü, one of the leading names as a publisher, writer, poet and storyteller, passed away on January 16, 2022 in Skopje. It is wrong to perceive the concept of the Turkish World as a political concept. Turkish World is the places where Turks lived in history and today. The concept of the Turkish World should be used as a scientific and national concept. Turkish World means places where Turkish is used. The concept of Turkestan was previously used instead of the concept of Turkish World. Mağcan Cumabay from Kazakh Turks and Abdülhamid Süleyman Çolpan and Baymirza Hayit from Uzbek Turks are among those who use the concept of Turkestan. Yahya Kemal Bayatlı, one of the Balkan Turks, drew the borders of the Turkish national homeland with Turkish when he said, "The places where Turkish is not spoken are homeland." What Ömer Seyfeddin means by national homeland is no different from what Yahya Kemal Beyatlı said. Balkan Turk Nusret Diso Ülkü is also an artist who is very sensitive about Turkish. He also has many poems about Turkish, the national language of the Turks. Some of these poems have been published and known throughout the Turkish World in different alphabets. In this article, we first drew attention to the relationship between national homeland and Turkish. We identified the poems written by Balkan Turk Nusret Dışo Ülkü in Turkish and made comments about them. Nusret Dışo Ülkü also sees and shows the Turkish World as a whole.

Anahtar Kelimeler

Turkic world, Balkans, Turkish, national homeland, Nusret Dişo Ülkü

Balkanlarda Bir Türkçe Sevdalısı Nusret Dişo Ülkü’nün Türkçe Üzerine Şiirleri

Öz

Nusret Dişo, 24 Mart 1937’de Kosova Prizren’de doğmuştur. Makedonya’nın başkenti Üsküp’te yayım-lanmakta olan Sevinç çocuk dergisinin açmış olduğu yarışmaya “Ülkü” takma adıyla katılmış ve birinci olmuştur. Bundan sonra da adı hep Nusret Dişo Ülkü olarak biline gelmiştir. Kosova, Makedonya ve Türkiye’ de yayımlanan pek çok dergi ve gazetede yazı ve şiirleri yayımlanmıştır. Kendisi de dergiler çıkartmıştır. Kosova’da, Makedonya’da ve Türkiye’de yayımlanmış kitapları vardır. Balkan Türkleri edebiyatında; yayıncı, yazar, şair ve hikâyeci olarak önde gelen isimlerden biri olan Nusret Dişo Ülkü, 16 Ocak 2022 tarihinde Üsküp’te vefat etmiştir. Balkan Türklerinden Yahya Kemal Beyatlı da “Türkçenin çekilmediği yerler vatandır” derken (Beyatlı, 1984, s. 83) Türk millî vatanının sınırlarını Türkçe ile çizmiştir. Nusret Dişo Ülkü’nün de millî vatandan kastı Yahya Kemal Beyatlı’nın dediğinden farklı değildir. Balkan Türkü Nusret Dişo Ülkü de Türkçe konusunda çok hassas bir sanatçıdır. Türklerin millî dili Türkçeyi konu alan Türkçe yazılmış pek çok şiiri de bulunmaktadır. Bu şiirlerinden bazıları değişik alfabelerle bütün Türk dünyasında da yayımlanmış ve bilinmektedir. Nusret Dişo Ülkü, Türk dünyasını bir bütün olarak görmekte ve göstermektedir. Bu çalışmada önce millî vatan ve Türkçe ilişkisine dikkat çekilmiştir. Balkan Türkü Nusret Dişo Ülkü’nün Türkçe üzerine yazdığı şiirleri tespit edilmiş ve bunlarla ilgili yorumlar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk dünyası, Balkanlar, Türkçe, millî vatan, Nusret Dişo Ülkü

Kaynakça

• Beyatlı, Y. K. (1984). Edebiyâta Dâir [2. Baskı]. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
• Ercilasun, A. B. (2005). Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri [6. Baskı]. Ankara: Akçağ.
• Feher, G. (1999). Bulgar Türkleri Tarihi [2. Baskı]. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Gürel, Z. (2016). Türklüğün Özü Öbeği Olan Üsküp’te Bir Türk Kalemeri: Nusret Dişo Ülkü. Yeni Balkan Gazetesi, 20 Haziran 2016, Sayı: 615, s. 10.
• Gürel, Z. (2022). Vatan Balkanlarda Türkçe ve Çocuk Edebiyatına Adanmış Bir Ömür: Nusret Dişo Ülkü. Türk Yurdu, 42(414), 61-67.
• İsen, M.; İsen, T. I. (2002). Balkanlarda Türk Çocuk Hikâyeleri Antolojisi. Ankara: Grafiker.
• Okay, O.; Ataş, Ş. (1992). Ziya Gökalp. Büyük Türk Klasikleri, C. 11, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Sağlam, F. (1999). Türkiye Dışında Yazılmış Türk Dili Şiirleri Antolojisi. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Ülkü, N. D. (1965). Diyeceklerim. Üsküp: Koco Raçin.
• Ülkü, N. D. (1972). Üçgen. Üsküp: Türkçe Yayım Kurumu.
• Ülkü, N. D. (1974). Ozanlar Güncesi. Üsküp: Birlik Türkçe.
• Ülkü, N. D. (1994). Kabıma Sığamıyorum. Üsküp: Birlik.
• Ülkü, N. D. (2011). Prizren Güzeli. Üsküp: Dişo Türk Anaç Türkçe.
• Yusuf, S. (1976). Yugoslavya Türk Şiiri. Priştine: Tan Yayınevi.