Gagauzcada ve Balkan Türk Diyalektlerinde Bir Balkanizm Üzerine

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 83 - 95, 31.01.2025

L. A. Pokrovskaya Çevirmen: Bülent Hünerli

Öz

Bu makale, Gagauzca ve Balkan Türk diyalektlerinde görülen Balkanizm özelliklerini ele almaktadır. Balkanistik çalışmaların ilerlemesiyle birlikte, Balkan dillerindeki Türk dillerinin yeri ve Balkan Dil Birliği ile olan ilişkisi giderek daha fazla araştırılmaktadır. Makale, Gagauzca ve Balkan Türk lehçelerinde sentaktik düzeyde Balkan dillerine özgü bazı yapıları incelemektedir. Özellikle, bu dillerde mastarın yerini alan dilek şart kipinin (konjunktif) kullanımı üzerinde durulmaktadır. Gagauzca ve Balkan Türk diyalektlerinde, Balkan dillerinin etkisiyle, emir dilek kipinin mastar işlevi gördüğü ve açıklayıcı ile amaç belirten cümle yapılarında kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, bu yapıların tarihsel gelişimi, diğer Oğuz Türkçesi lehçeleriyle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Balkan dillerinin Gagauzca üzerindeki etkisi, özellikle sentaktik düzeyde kendisini gösteren belirli dil değişiklikleri ile ortaya çıkmaktadır. Rusça olarak kaleme alınan bu makalenin Türkçeye çevirisi ile yeni okur sahalarında da fayda sağlanması amaçlanmıştır. Türk yazı dilleri ve Balkan sahası Türk diyalektleri konularında yapılacak yeni çalışmalar için literatürün ve eski çalışmaların takibi de ayrıca önem arz eder.

Anahtar Kelimeler

Gagauzca, Balkanlar, Balkan Türk ağızları, Balkanizm, Oğuz Türkçesi

On a Balkanism in Gagauz and Balkan Turkish Dialects

Öz

This article examines Balkanism features observed in Gagauzand Balkan Turkish dialects. As Balkan studies progress, increasing attention is given to the role of Turkic languageswithin the Balkan languages and their connection to theBalkan Linguistic Union. The study explores syntacticstructures unique to Balkan languages in Gagauz and Balkan Turkish dialects, particularly the replacement of infinitiveswith the subjunctive mood (konjunktif). It has been identifiedthat, under the influence of Balkan languages, the imperative-subjunctive forms function as infinitives and are used in explanatory and purposive clauses. Additionally, the historicaldevelopment of these structures is analyzed in comparisonwith other Oghuz Turkic dialects. In conclusion, the influenceof Balkan languages on Gagauz is primarily reflected in certain syntactic changes, highlighting a distinct linguisticinteraction. The aim of translating this article, written in Russian, into Turkish is to benefit new reader areas. It is also important to follow the literature and old studies for new studies on Turkish written languages and Balkan area Turkish dialects.

Anahtar Kelimeler

Gagauz, Balkans, Balkan Turkish dialects, Balkanism, Oghuz Turkish

Kaynakça

• [Çevirisi yapılan asıl makalede kaynaklar, dipnot sistemiyle verildiği için burada kaynak künyeleri yoktur.]