Cost allocation and unit cost calculation in bank branches

Yıl 2013, Cilt: 24 Sayı: 85, 32 - 50, 01.02.2013

Ali Coşkun , Rabia Kurulu

Öz

With the increasing competition, banks aim to obtain funds at the lowest possible cost and intend to utilize these funding resources to get highest yields. Therefore, it is becoming more important to calculate the costs of the products and services provided by the rapidly growing banking sector in the most accurate way. In recent years, a new cost accounting method, activity-based costing (ABC) which was being used in different sectors. ABC provides more detailed and more accurate cost information than the traditional cost accounting methods. The purpose of this study is to underline the importance of calculating product and service costs in the most accurate way with the activity-based costing method by showing the applicability of activity-based costing method in banking sector; and to make contribution to the banking sector by this way. For this purpose, by taking as basis the research carried out in a bank branch, this study explains the applicability of activity-based costing system and how to calculate the unit cost of services in banking sector according to activity-based costing system.

Anahtar Kelimeler

banks, banking sector, cost management, cost, competition, funds, activity based costing management, operating income

Banka Şubelerinde maliyet dağıtımı ve hizmet birim maliyetlerinin hesaplanması

Öz

Rekabetin artmasıyla birlikte bankalar, en düşük maliyet ile fon elde etme ve bu fon kaynaklarını getirisi en yüksek olacak şekilde kullanmak amacındadır. Bu nedenle, hızla büyüyen bankacılık sektöründe sunulan ürün ve hizmetlerin maliyetlerinin en doğru şekilde hesaplanması önem kazanmıştır. Son yıllarda farklı sektörlerde kullanılmaya başlanan yeni bir maliyetleme yöntemi olan faaliyet tabanlı maliyetleme (FTM) yöntemi, bankacılık sektörü için de gerçeğe daha yakın maliyet bilgilerinin hesaplanması, karlılık analizleri ve performans ölçümü gibi alanlarda yeni bir yaklaşım sunmaktadır. Bu makalenin amacı, faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin bankacılık sektöründe uygulanabilirliğini göstererek, FTM yöntemi ile ürün ve hizmet maliyetlerinin en doğru ve güvenilir şekilde tespit edilebileceğini bir örnekle ortaya koyarak bankacılık sektörüne katkı sağlamaktır. Bu amaçla bir banka şubesinde yapılan uygulama çalışması ile faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin uygulanabilirliği ve bankacılık hizmetlerinin birim maliyetlerinin faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemi ile nasıl hesaplanacağı açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

bankalar, bankacılık sektörü, maliyet yönetimi, maliyet, rekabet, fonlar, faaliyete dayalı maliyet yönetimi, faaliyet geliri

Kaynakça

• Altuğ, O. (2000). Banka İşlemleri Muhasebesi. İstanbul: Türkmen Kitapevi
• Atay, S. (2003). Banka Muhasebesi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları
• Atış, C. (2000). Ticari Bankalarda Maliyetler Ve Yönetim Kararları. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Bahnub, B (2010). Activity-Based Management for Financial Institutions: Driving Bottom Line Results, New Jersey: JohnWiley & Sons, Inc
• Büyükşalvarcı, A. (2006). “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Bankalarda Bir Uygulama,” Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi (10), 160-180
• Coşkun A. (2006). “Bankaların Stratejik Performans Yönetiminde Performans Karnesi Kullanımı,” Bankacılar Dergisi 17 (56), 28-39
• Coşkun, A. ve Güngörmüş A. H. (2008). “Özel İnşaat (Yap-Sat) İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Uygulanması,” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (2), 213-232
• Çakıcı, C. (2001). “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Uygulaması ve Muhasebeleştirilmesi,” Muhasebe ve Finansman Dergisi (12), 106-115
• Hicks D.T., Olejniczak E.J., Curell B.A. (2009). “Measuring Customer & Product Profitability at Regional & Community Banks” Journal of Performance Management 22(1), 3-18
• Horngren, C. T., Datar S. M., Rajan, M.V. (2012). Cost Accounting: A Managerial Emphasis. Essex - England: Pearson Education
• John I. and Falconer M. (1997). “The Application of Activity-based Costing in the United Kingdom's Largest Financial Institutions,” The Service Industries Journal 17(1), 190-203
• Kocakulah M.C. (2007). “Using Activity-Based Costing (ABC) to Measure Profitability on a Commercial Loan Portfolio”, Journal of Performance Management 20(3), 29---46
• Maiyaki A. A. (2011). “The Practicability of Activity-Based Costing (ABC) In The Nigerıan Retail Banks”, Business Intelligence Journal 4(2), 351-354
• Max M. (2008). “ABC Trends in the Banking Sector A Practitioner’s Perspective,” Journal of Performance Management 21(1), 32-47
• Parasız, İ. ve Dirimtekin T. (1995). Bankacılık ve Sigortacılığa Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 754
• Sarokolaei M.A., Ebrati M., Khanghah V. T. and Ebrati M. (2012). “A Comparative Study of Activity- Based Costing System and the Traditional System: A Case Study of Refah Bank”, African Journal of Business Management 6(45), 11221-11230
• Sevilengül, O. (2004). Banka Muhasebesi, Ankara: Gazi Kitabevi
• Taşçı H. (2004). Aktiviteye Dayalı Maliyet Sistemi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Uygulama Örneği, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara. 15 Eylül 2012 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/hasantasci.pdf adresinden erişildi
• Vieira R. and Hoskin K. (2004). “Management Accounting Change in the Financial Services Sector: The Implementation of Activity Based Costing in a Portuguese Bank,” The Fourth Asia Pacific Interdisciplinary Research in Accounting (APIRA) Conference, Singapore. 10 Mart 2013 tarihinde http://www.smu.edu.sg/events/apira/2004/Final%20Papers/1235-Vieira.pdf adresinden erişildi
• Vieira R. and Hoskin K. (2005). “Power, discourses and accounting change: the implementation of activity based costing in a Portuguese bank”, IX Congresso Internacional de Custos - Florianópolis, SC, Brasil - 28 a 30 de Novembro de 2005. 10 Mart 2013 tarihinde http://www.mngt.waikato.ac.nz/ConferenceManager/articles/5/415-Paper%20APIRA2007.pdf adresinden erişildi
• Wang F., Sun N. , Zeng Z., Yang D. (2007). “Profit Contribution Analysis of Credit Card Customers Based on Activity-Based Costing”, China-USA Business Review 6(3): 40-49
• Witherite J. and Kim I., (2006). “Implementing Activity-Based Costing in the Banking Industry,” Bank Accounting & Finance, 19 (3), 29-34
• Yardımcıoğlu, M ve Büyükşalvarcı A. (2007) “Bankacılık Sektörü Pratiğinde Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi,” Maliye Dergisi (153),142-159
• Yılmaz, M. ve Coşkun A. (2012). “Ortaöğretim Kurumlarında Öğrenci Birim Maliyetlerinin Hesaplanmasında Modern Bir Yöntem”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (33), 277-290
• Yükçü, S. (1999) Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi. İstanbul: Cem Ofset: 250-255 Zafer, M. R. (2003). Bankacılık Sektöründe Faaliyetlere Dayalı Maliyetlendirme Sistemi
• Yayınlanmamış. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü: 90-92