ÖZ YETERLİLİK ALGISININ İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİ: BANDIRMADAKİ YİYECEK-İÇECEK HİZMETLERİ SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLAR ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 178 - 200, 31.12.2020

Edip Örücü , Ömer Gizlier , Melike Tuna

https://doi.org/10.38120/banusad.816592

Öz

Bu araştırmanın amacı yiyecek-içecek sektöründe çalışanların, öz yeterlilik algılarının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisini tespit ederek; öz yeterlilik ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma kapsamında Balıkesir ilinin Bandırma ilçesinde 108 yiyecek-içecek işletmesi çalışanına anket uygulaması yapılmıştır. Ankette katılımcılarının öz yeterlilik algılarını ölçmek için Riggs ve diğerleri (1994) tarafından geliştirilen öz yeterlilik ölçeği kullanılmıştır. Yapılan güvenilirlik testlerinde bu ölçeğin güvenilirlik oranı %76,2 olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların işten ayrılma niyetlerini ölçmek için ise Tepper ve diğerleri (2009) tarafından geliştirilen işten ayrılma niyeti ölçeği kullanılmıştır. Güvenilirlik testlerinde bu ölçeğin güvenilirlik oranı %95,4 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada toplanan veriler korelasyon ve regresyon analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, yiyecek-içecek sektöründe çalışanların öz yeterlilik algılarının işten ayrılma niyeti üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde bir etkisinin olduğu bulgulanmıştır. Araştırmanın son kısmında sektöre ve gelecek araştırmalara yönelik birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz Yeterlilik Algısı, İşten Ayrılma Niyeti, Yiyecek-İçecek Hizmetleri Sektörü

Kaynakça

• Albrecht, S. L. ve Marty, A. (2017) "Personality, Self-Efficacy And Job Resources And Their Associations With Employee Engagement Affective Commitment And Turnover Intentions", The International Journal of Human Resource Management, 31(5): 657–681.
• Bal, E. A. (2008) "Self-Efficacy, Contextual Factors And Well-Being: The Impact Of Work Engagement", Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bandura, A. (1994) "Self-Efficacy, In VS Ramachaudran (Ed.) Encyclopedia Of Human Behavior", New York: Academic Press.
• Bandura, A. (1997) "Self-Efficacy: The Exercise Of Control", New York: Freeman.
• Cheng, M. N. (2008) "Job Stress, Self-Efficacy, Burnout, And Intention To Leave Among Kindergarten Teachers In Taiwan", Unpublished Doctoral Dissertation, Lynn University, USA.
• De Simone, S., Planta, A., ve Cicotto, G. (2018) "The Role Of Job Satisfaction, Work Engagement, Self-Efficacy And Agentic Capacities On Nurses' Turnover Intention And Patient Satisfaction", Applied Nursing Research , 39: 130-140.
• Gizlier, Ö. (2018) "Çalışanların Aşırı Niteliklilik Algılarının Sonuçlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güçlü, A. (2014) "Cerrahi Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin İş Yaşam Kalitesi İle İşten Ayrılma Niyetleri Arasındaki İlişki", Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017) "Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri", Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Karagonlar, G. ve Öztürk, E. B. (2015) "İlk Yöneticinin Çalışanı Baltalamasının Öz Yeterlilik Ve İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkisinde Yönetici Yetkinliğinin Zararlı Etkisi", İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 26(79): 156-179.
• Karagonlar, G., Öztürk, E. B. ve Özmen, Ö. N. (2015) "Çalışanın Örgütle Sosyal Mübadele Algısı Ve İşten Ayrılma Niyeti: İşe Cezbolmanın Ve Öz Yeterliliğin Rolü", METU Studies in Development, 42(3): 411-433.
• Kılıç, T. (2013) "Bireysel Ve Kolektif Yeterlilik Süreci, Belirleyicileri Ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Önerisi", Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Kotaman. (2008) "Öz-Yeterlilik İnancı Ve Öğrenme Performansının Geliştirilmesine İlişkin Yazın Taraması", Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1): 111-133.
• Lai, M.C. ve Chen, Y.C. (2012) "Self-Efficacy, Effort, Job Performance, Job Satisfaction and Turnover Intention: The Effect of Personal Characteristics on Organization Performance", International Journal of Innovation, Management and Technology, 3(4): 387-391.
• Özdevecioğlu, M. (2004) "Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri", Amme İdaresi Dergisi, 37(4): 97-115.
• Özel, N. (2015) "Algılanan Yeni İş Fırsatları ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkiler Üzerinde Sosyal Desteğin Aracılık Etkisi: Bolu Beyaz-Et Sektör Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma", Research Journal of Politics, Economics & Management/Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2): 79-90.
• Özerkan, E. (2007) "Öğretmenlerin Öz-Yeterlik Algıları İle Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Benlik Kavramları Arasındaki İlişki", Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Özgöç, Ö. A. (2019) "Yeni İş Fırsatları, Sosyal Destek, Öz Yeterlilik Ve Kişi-Örgüt Uyumunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, M., Eryeşil, K. ve Damar, A. (2018) "Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi", 2. International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress, (s. 1360-1368), Nevşehir.
• Park, I.J. ve Jung, H. (2015) "Relationships Among Future Time Perspective, Career And Organizational Commitment, Occupational Self-Efficacy, And Turnover Intention", Social Behavior And Personality, 43(9): 1547–1561.
• Polat, M. ve Meydan, C. (2010) "Örgütsel Özdeşleşmenin Sinizm Ve İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma", Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1): 145-172.
• Riggs, M. L., Warka, J., Babasa, B., Betancourt, R. ve Hooker, S. (1994) "Development And Validation Of Self-Efficacy And Outcome Expectancy Scales For Job-Related Applications", Educational and Psychological Measurement, 54(3): 793-802.
• Rusbult, C. E., Farrell, D., Rogers, G. ve Mainous III, A. G. (1988) "Impact Of Exchange Variables On Exit, Voice, Loyalty, And Neglect: An Integrative Model Of Responses To Declining Job Satisfaction", Academy of Management Journal, 31(3): 599-627.
• Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998) "Self-Efficacy And Work-Related Performance: A Meta-Analysis", Psychological Bulletin, 124(2): 240-261.
• Tepper, B. J., Carr, J. C., Breaux, D. M., Geider, S., Hu, C. ve Hua, W. (2009) "Abusive Supervision, Intentions To Quit, And Employees’ Workplace Deviance: A Power/Dependence Analysis", Organizational Behavior And Human Decision Processes, 109(2): 156-167.