LİDERLİK TARZI İLE ÖRGÜTSEL ÇATIŞMA YÖNETİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ: BİR KAMU KURUMU ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 21 - 44, 31.12.2022

Süleyman Ağraş , Saadet Öz

https://doi.org/10.38120/banusad.1121412

Öz

Bu çalışmada Düzce’deki bir kamu kurumunun yöneticilerinin liderlik tarzı ile çatışma yönetimi biçimi arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemi ile yürütülmüş olup, veriler anket tekniği ile toplanmıştır. Kullanılan anket formu etkileşimci ve dönüşümcü liderlik ölçeği, örgütsel çatışma yönetimi ölçeği ve demografik bilgiler formu olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Veriler kamusal sosyal hizmet sunan kamu kurumunun farklı teşkilatları ve pozisyonlarında görev yapan kişilerden yüz yüze toplanmıştır. Elde edilen verilere tanımlayıcı ve keşfedici istatistiki analiz uygulanmıştır. Araştırma sonucunda yöneticilerin etkileşimci ve dönüşümcü liderlik tarzları ve çatışma yönetme stratejileri arasında pozitif ve negatif yönlü ilişkiler tespit edilmiş bazı bulguların astlarının belirli demografik özelliklerine ve kurum içi statülerine göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte çalışanların algılarına göre, etkileşimci lider özellikleri taşıyan yöneticilerin çatışma yönetme süreçlerinde hükmetme ve kaçınma yönlü davranışlar sergilediği; dönüşümcü liderlik özellikleri gösteren yöneticilerin ise tümleştirme ve uzlaşma yönlü davranışlar gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dönüşümcü Liderlik, Etkileşimci Liderlik, Dönüşümcü Liderlik, Etkileşimci Liderlik, Çatışma Yönetimi

Kaynakça

• Aksu, A. (2003). Örgütsel Çatışma Yönetimi, Ege Eğitim Dergisi, 3 (2), 99-107.
• Arslantaş, H.İ., Özkan, M. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Yaklaşımlarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 20 (2), 555-570.
• Arzi, S. ve Farahbod, L. (2014). Relationship of Transformational Stylewith Job Satisfaction. IJCBR Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 6, 187–204.
• Bakan, İ. (2008). Örgüt Kültürü ve Liderlik Türlerine İlişkin Algılamalar ile Yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması. KMU İİBF Dergisi, 1 (10). 13-40.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and Performance Beyond Expectations. New York: Free Press.
• Bass, B. M. (1990). From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share The Vision. Organizational Dynamics, 18.
• Baysal, A. ve Tekarslan, E. (1996). İşletmeciler İçin Davranış Bilimleri. İstanbul: Seçkin Yayımcılık.
• Bennis, W. (2001). Bir Lider Olabilmek. (Çev. U. Teksöz). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Bennis, W. ve Nanus, B. (1985). Leaders: Strategiesfor Taking Charge. London: Collins Business Essentials.
• Blanchard, K., Zigarmi, P. Ve Zigarmi, D. (2019). Çok Boyutlu Liderlik ve Bir Dakika Yöneticiliği. (Çev. M. Özcan). (5. Basım). İstanbul: Hümanist Yayınevi.
• Bolat, G. (2018). Algılanan Liderlik Davranışının Örgütsel Çatışma Yönetim Stili Ve Tükenmişlik Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Bolat, T., Seymen, O. A., Bolat, O. İ. ve Erdem, B. (2008). Yönetim ve Organizasyon. (6. Basım). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bucak, F. (2010). Ankara’da İki Farklı Hastanede Görev Yapan Yönetici Hemşirelerin Liderlik Yaklaşımlarının Ve Çatışma Yönetimi Stratejilerinin Astları Tarafından Algılanma Durumları. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Budak, G. ve Budak, G. (2009). İşletme Yönetimi. (7. Basım). İzmir: Barış Yayınları.
• Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. (7. Basım). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Conger, J. A. ve Kanungo R. N. (1994). Charismatic Leadership in Organizatipns: Perceived Behavioral Attributes and Their Measurement. Journal of Organizational Behavior. 15 (5), 439-452.
• Coser, L. A. (1956). The Functions of Social Conflict. Londra: Routledge.
• Çağlı, M. (2019). Eğitim Yöneticilerinin Liderlik Tarzları İle Çatışma Yönetim Stratejileri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dönmez, S. (2014). Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Tarzlarını Ölçen Likert Tipi Ölçek Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eren, E. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. (12. Basım). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Folger, J.P., Poole, M.S and Stutman, R. K. (2013) Workıng Through Conflıct Strategies For Relationships, Groups, and Organizations. (Çev. Füsun Akkoyun). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Geçmez, T. (2009). Yöneticilerin Dönüşümcü Ve Etkileşimci Liderlik Stilleri İle Çatışma Yönetimi Stilleri Arasındaki İlişki Ve Kimya Sektöründe Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gooty, J., Conneelly, S., Grıffıth, J. And Gupta, A. (2010). Leadership, Affect and Emotions: A State of the Science Review. The leadership Quarterly. 21, 979-1004
• Greenberg J. and Baron A. R. (1996). Behavior in Organization. Prentice-Hall, Sixth Edition:New Jersey.
• Gümüşeli, A.İ. (1994). İzmir Ortaöğretim Okulları Yöneticilerinin Öğretmenler ile Aralarındaki Çatışmaları Yönetme Biçimleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güreş, N. (2008). Dağıtım Kanallarında Çatışma Nasıl Önlenir? Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (9). 227-241.
• Hellriegel, D., Slocum, J.W. (1992). Management. Addison Wesley Publising Newyork: Company.
• Hersey, P., Blanchard, K.H., ve Johnson, D.E. (1996). Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resource. (7 th Edition). Englewood Cliffs, 101.
• İşcan, Ö.F. (2006). Dönüştürücü/Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11. 160-177.
• Kırel, Ç., Kayaoğlu, A. ve Gökdağ, R. (2014). Sosyal Psikoloji 2 (4. Basım). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Koh, W. L., Steers, R. M. ve Terborg, J. R. (1995). The Effects Of Transformational Leadership On Teacherattitudes And Student Performance in Singapore. Journal of Organizational Behavior, 16. 319-333.
• Lewin, K. (1939). Experiments in Social Space, Reflections , 1 (1).
• Lunenburg, F.C. and Ornstein, A.C. (2013). Eğitim Yönetimi. (Çev. Gökhan Arastaman). (6. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Maral, M. (2016). Okul Yöneticilerinin Liderlik Tarzları İle Çatışma Çözme Stratejileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Mendez-Morse, S. (1992). Leadership Characteristics That Facilitate School Change https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED370215.pdf (Erişim:14.09.2020)
• Mouzelis, N.P. (2001). Örgüt ve Bürokrasi. (Çev. H. Bahadır Akın). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Nazim, F. ve Mahmood, A. (2016). Principals’ Transformational and Transactional Leadership Style and Job Satisfaction of College Teachers. Journal of Education and Practice, 7 (34). 18-22.
• Nural, E., Ada, Ş. ve Çolak, A. (2012). Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Kullandıkları Çatışma Yönetimi Yöntemleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16 (3), 197-210.
• Odabaşıoğlu, F. (2013). İlkokul Ve Ortaokul Müdürlerinin Liderlik Davranışları Ve Çatışma Yönetimi Stillerine İlişkin Öğretmen Algıları. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Organ, W.D. ve Bateman T. (1986). Organizational Behavior An Applied Psychological Approach. Texas: Business Publications Inc.
• Otrar, M. ve Övün, Y. (2013). Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetim Stilleri Ve Öğretmenlerde Oluşturduğu Stres Düzeyi Arasındaki İlişki (Gebze İlçesi Örneği). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi , 26 (26), 95-110.
• Özalp, İ. ve Öcal, H. (2000). Örgütlerde Dönüştürücü (transformatıonal) Liderlik Yaklaşımı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3 (4), 207-227.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2005). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No:149.
• Rahim M.A. (1983). Rahim Organizational Conflictinventories: Professional manual. Consulting Psychologist Press (b): Palo Alto.
• Rahim, M. A. (2002). Toward a Theory of Managing Organizational Conflict. The International Journal of Conflict Management, 13 (3), 206-235.
• Rahim, M.A (1992). Managing Conflict in Organizations. (Third edition). London: Westport Connecticut.
• Robbins, S. P. (1991). Organizational Behavior. New Jersey: Prentice Hall, Englewood Cliffs.
• Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G. ve Osborn, R. N. (2000). Organizational Behavior. Amerika: John Wiley and Sons.
• Sökmen, A. (2010). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Şenturan, Ş. (2014). Örnek Olaylarla Örgütsel Davranış (1. Basım). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Tekarslan, E., Kılınç, T., Şencan, H. ve Baysal, A.C. (2000). Davranışın Sosyal Psikolojisi. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayıncılık.
• Tengimoğlu, D. (2005). Hizmet İşletmelerinde Liderlik Davranışları ile İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1. 23-45.
• Tutar, H. (2016). Örgütsel Davranış (1. Basım). Ankara: Detay Yayıncılık..
• Vechio, R. (1988). Organizational Behavior. USA: Printice Hall Inc.
• Weber, M. (1986). Sosyoloji Yazıları. (Çev. Talha Parla). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Wexley, K. ve Yukl, G. (1977). Organizational Behavior and Personnel Psychology. R.D. Comp.
• Zel, U. (2001). Kişilik ve Liderlik, Evrensel Boyutlarıyla Yönetsel Açıdan Araştırmalar, Teoriler ve Yorumlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.