PERGE ARKEOLOJİK SİT ALANI, PEYZAJ ÖZELLİKLERİ VE KORUMA SORUNLARI

Yıl 2006, Cilt: 8 Sayı: 10, 36 - 47, 01.06.2006

Elmas Erdoğan

Öz

Yerleşmeler insan yaşamının sürdüğü yaşamsal çevrelerdir. Çevre kaynaklarını kullanan ve toplumsal gereklere

cevap verecek biçimde gelişen kentler, doğa-insan-mekan ilişkilerinin mekana ve fiziksel çevreye yansıması ile

ortaya çıkan oluşumlardır. Tarihi süreç içinde belli dönemlerin izlerini taşıyan arkeolojik sit alanları

uygarlıkların kültür, yaşam biçimi ve çevre oluşumlarının göstergesidir. Perge arkeolojik sit alanı ise M.Ö.

300’lerden bu yana varlığını sürdüren bir yerleşim yeri olarak bünyesinde barındırdığı kültür katmanları yanında

sahip olduğu doğal bitki örtüsü ve çevre kaynakları ile özgün, kültürel peyzaj açısından nitelikli bir çevredir. Bu

makalede Perge arkeolojik sit alanının çevre-yerleşim özellikleri ve kent kimliğinin tarihi süreç içindeki gelişimi

ortaya konmuş, kent bünyesinde bugüne ulaşan yapılar tanıtılarak alanın sorun ve olanakları saptanmış, peyzaj

özellikleri değerlendirilerek Perge arkeolojik sit alanı için öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Perge, Arkeolojik sit, Antik yerleşmeler, Koruma, Kültür varlıkları

PERGE ARCHEOLOGICAL SITE, ITS LANDSCAPE FEATURES AND CONSERVATION ISSUES

Öz

Settlements as built environments are the living spaces/habitats of human beings. Cities that developed according

to the needs of the communities are the physical reflections of cultures showing nature, human and space

interrelationships as urban formations. So, many different settlement patterns were developed through history

due to the environmental and the socio-cultural factors. On the other hand, archeological sites having the traces

of different periods are the evidences of life styles, cultural, technological and social formations of various

civilizations. In this article, the development of Perge antique settlement through history, the buildings forming

the settlement and its landscape properties were presented. Then, the potentials and problems of the area and its

near environs were evaluated. At the final stage, the existing situation of the archeological site was set and

conservation issues of Perge antique settlement were discussed.

Anahtar Kelimeler

Perge, Archeological site, Antique settlements, Conservation, Cultural assets

Kaynakça

• Akman Proje Ltd. Şti. 1992. Perge Koruma Amaçlı İmar Planı, Plan Araştırma Raporu, Ankara.
• Akman Proje Ltd. Şti. 1995. Antalya/Aksu Perge Antik Kenti Koruma Amaçlı İmar Planı, Plan Açıklama Raporu, Ankara.
• Akurgal, E. 1985. Ancient Civilizations and Ruins of Turkey. From Prehistoric Times Until the End of the Roman Empire, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Bean. G.E. 1999. Eskiçağda Güney Kıyıları. Arkeoloji Dizisi: 02, ISBN: 975-571-055-8, Arion Yayınevi, Kurtiş Matbaacılık, İstanbul.
• Ertan, B. 2005. Perge Arkeolojik Sit Alanının Peyzaj Mimarlığı Meslek Disiplini Açısından Değerlendirilmesi. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Mezuniyet Tezi, Ankara.
• Kuban, D. 2000. Tarihi Çevre Krumanın Mimarlık Boyutu, Kuram ve Uygulama. YEM Kitabevi, ISBN: 975- 7438- 96-0, İstanbul.
• Mansel. M.A. 1949. Perge’de Kazılar ve Araştırmalar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Özgür, M.E., 2001. Perge. Net Yayınları A.Ş., ISBN: 975-479-053-1, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul.
• Pekman, A. 1989. Son Kazı ve Araştırmalar Işığı Altında Perge Tarihi. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TTK Yayınları, VII. Dizi, ISBN: 975-16-0120-7, TTK Basımevi, Ankara.
• http://www.balkan-info.com/cocoon/setimes/images/countries/Turkey.jpg, erişim tarihi:12.12. 2006.