Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosunda Doğa ve Ormana İlişkin Yaklaşımların İrdelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 232 - 244, 15.04.2020

Buğra Kahraman , Seçil Yurdakul Erol

https://doi.org/10.24011/barofd.669489

Öz

Kişilerin ve toplumların gelişiminde etkili bir rol oynama potansiyeline sahip olan tiyatro bir bilinçlendirme ve eğitim aracı olarak değerlendirilebilmektedir. Bu çerçevede çalışmada, Türkiye’de Cumhuriyetin ilanından günümüze, İstanbul Şehir Tiyatrolarında repertuvara alınmış ve sahnelenmiş olan yerli ve yetişkinlere yönelik tiyatro eserlerinde, doğa ve ormanla ilgili unsurlar içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, ana ve yan teması doğa ve orman olan eserlerin yok denecek kadar az olduğu, örneklem kapsamına giren tiyatro eserlerinde de doğa ve ormana ilişkin içeriklerin çok sınırlı düzeyde kaldığı belirlenmiştir. İncelenen eserlerde doğa ve ormanla ilgili içeriklerin, çoğunlukla ağaç, su, nehir, kuş, geyik, yaprak gibi ormanı oluşturan ve çağrıştıran unsurlar kategorisinde olduğu görülmüştür. Ormancılıkla ilgili etkinlikler ve ormanların işlevleri içerik olarak çok daha az bulunmaktadır. Ulaşılan bulgular ışığında doğa ve ormanla ilgili olarak toplumda farkındalık oluşturabilecek eserlerin yazılması ve sahnelenmesinin teşvik edilmesi, çok disiplinli bir yaklaşımın ilgili eğitim süreçlerinde benimsenmesi, kurumsal işbirliklerinin geliştirilmesi kapsamında bazı yaklaşımlar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Orman, doğa, tiyatro, İstanbul Şehir Tiyatrosu, içerik analizi

Teşekkür

Bu makale, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde hazırlanmış olan Yüksek Lisans tez çalışmasının özetidir. Araştırma sürecinde destek olan tüm öğretim elemanları ve İstanbul Şehir Tiyatroları ile İstanbul Devlet Tiyatroları Dramaturgi Birimleri çalışanlarına, ayrıca tez jüri üyesi olarak araştırmaya katkı sağlayan Prof. Dr. Sezgin ÖZDEN ve Doç. Dr. Cihan Erdönmez’e teşekkür ederiz.

Investigation of Approaches Regarding Nature and Forest in Turkish Drama in the Republic Period

Öz

Theater, that has the potential to play an effective role in the development of individuals and societies, can be considered as a tool of awareness and education. The content relevant to nature and forest was investigated in the context of drama texts which were written by domestic authors at Republican period and staged by Istanbul City Theatre by content analysis method. It was determined that there is almost no drama text in which the main and sub-themes are related with nature and forest and also the related content of in the sampled texts is very limited. The results of the research revealed that the nature and forest contents of in the sampling texts were mostly in the category of “elements that consists and associated with forest” such as trees, water, rivers, birds, deer, leaves. Forestry-related activities and functions of forests have much less content. In the light of the findings, suggestions were made to encourage the writing and staging of drama that could raise awareness about nature and forests, adopting a multidisciplinary approach in related educational processes, developing institutional and individual collaborations. 

Anahtar Kelimeler

Forest, nature, drama, Isyanbul City Theatre, content analysis

Kaynakça

• Ayaz, H. (2014). Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 278-292.
• Bayındır, A., Soykan, A. (2009). The Role Of Creative Drama İn Comprehending The Legends Environment Related Trainings: Kazdağı Case Study. Procedia Social And Behavioral Sciences 1, 1342-1348.
• Düz, N. (2010). Çevrenin Sanatçı Yaratıcılığına Etkileri ve Sanat Eğitimi. Akademik Bakış Dergisi, 19, 1-15.
• Güney, A. (2011). Aristoteles ve Bertolt Brecht’ın İngiliz Tiyatrosuna Etkileri. E-Journal of New World Sciences Academy Humanites, 6(1), 135-144.
• Gürün, D. (2002). Oscar Wilde ve E. G. Craig: Tiyatro Sanatı Üstüne. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 1, 39-53.
• Gürün, D. (2009). 1950’ler ve e Tiyatro Sanatının Yönelimleri. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 28(28), 119-129.
• Heim, W. (2016). Theatre, Conflict and Nature. Green Letters: Studies in Ecocriticism, 20(3), 290-303.
• İgit, A. (2017). Yılanların Öcü Filminin Ekoeleştirel Söylem Çözümlemesi. Global Media Journal TR Edition, 7(14), 174-188.
• Kongar, E. (1976). Toplum Bilim Açısından Tiyatro, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 7(7) 33-43s.
• Kuyumcu, N. (2012). Halk Eğitiminde ‘‘Forum Tiyatro’’ Yöntemlerinin Kullanılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 1(3), 263-267.
• May, T. (2005). Greening Theatre Studies: Taking Eco-Criticism in Theatre Studies. Theatre Topics, 7(2), 84-103.
• May, T. (2007). Beyond Bambi: Toward Adonyerous Ecocriticism in Theatre Studies. Theatre Topics, 17(2), 95-110.
• Stemler, S. (2001). An Overview of Content Analysis, Practical Assessment. Research&Evaluation, 7(1), 1-6.
• Şen, A. (2018). Bilim Kurgu Sinemasında Ekolojik Adalet ve Ekoeleştiri, İlef Dergisi, 5(1), 31-59.
• Temel, T. (2016). Türk Modernleşmesinin Taşıyıcı Gücü: Tiyatro. İdil, 5(26), 1763-1766.
• Yılmaz, M. (2017). Genco Erkal ile Tiyatro Üzerine: Röportaj. Şişecam Topluluk Dergisi, 309, 42-43.
• Yurdakul Erol, S. (2018). Interactions between Forest Policy, Education and Research in Turkey: Policy Documents’ and Managers’ Perspectives. Baltic Forestry 24(2), 320-331.
• Yurdakul Erol, S., Şahin, G. (2016). Türkiye’deki Orman Fakültelerinin Stratejik Planlarının Karşılaştırmalı Analizi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 66(2), 497-512.
• Yurdakul Erol, S., Yıldırım, H. (2017). A Qualitative and Quantitative Analysis of Turkish Forest Policy Documents in The Rural Development Scope. Ciencia Rural,.47 (6),1-9.
• Kılıç, D. (2011). Sosyolojik İzlekte Tiyatro-Seyirci İlişkisi Örnek Bir Çalışma Olarak Semaver Kumpanya. Yüksek Lisans Tezi (yayımlanmamış)i İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kültürel İncelemeler Programı, İstanbul, 108 s.
• Berg, B.L., Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Çeviri Ed: Hasan Aydın, Pearson Eğitim Yayınevi, Konya, 448 s.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitabevi, Ankara, 230 s.
• Brecht, B. (1993). Tiyatro İçin Küçük Orgenon, Çeviri: Cemal, A., Tiyatro Kültür Dizisi: 4, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul, 120 s.
• Brockett, O., Hildy, F. J. (2017). Tiyatro Tarihi. Mitos Boyut Yayınevi, İstanbul, 688 s.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S, Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı., Sakarya Kitabevi, Adapazarı, 381 s.
• Çalışlar, A. (2009). Tiyatronun ABC’si. Say Yayınları, İstanbul,200 s.
• Fuat, M (2010). Tiyatro Tarihi. Mitos Boyut Yayınları, İstanbul, 248 s.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi: Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Siyasal Kitabevi, Ankara, 136 s.
• Keskin, Y. (2008). Tiyatronun İlkeleri. Doruk Yayınları, İstanbul, 163 s.
• Krippendorff, K. (1980). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. Sage, London, 456 s.
• Nutku, Ö. (1963). Modern Tiyatro Akımları. Dost Yayınları, Ankara, 167 s.
• Şener, S. (1972). Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara, 159 s.
• Şener, S. (2006). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Dost Kitabevi, Ankara, 325 s.
• Tunalı, İ. (1995) Aristotales, Poetika. Remzi Kitabevi, İstanbul, 104 s.
• Hassal, L., Rowan, S. (2018). Greening Theatre Landscapes: Developing Susteinable Practice Futures in Theatre Graduates. In University İnitiatives in Climate Change Mitigation and Adaptation Ed. Leal Filho, W., Leal-Arcas, R., Springer, pp.143-158.
• Prasad, B.D. (2008). Content Analysis: A Method in Social Science Research. In Research Methods For Social Work Ed Bhaskaran Lal Das, D., Rawat Publications, pp 173-193.