Akarsu Kıyılarının Kent Kimliğine Katkısı: Çoruh Nehri Örneği

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 354 - 366, 15.08.2020

Gizem Duman Hilal Turgut

https://doi.org/10.24011/barofd.709363

Cited By: 1

Öz

Yaşam alanlarının kalitesinin göstergesi olan kentsel kimlik, fiziksel ve doğal çevrenin geçmişten günümüze aktarılan toplumların ortak değerlerine, sosyal ilişkilerine ve kültürel ve sanatsal yaşam biçimlerine katkısının sonucu olarak ortaya çıkar. Kentler ve toplumlar kimlikleri ile var olurlar. Çoruh nehrinin Artvin il sınırları içerisinde kalan Deriner ve Borçka Barajları arasındaki yaklaşık 31km’lik bölümünde yürütülen bu çalışmada, doğal peyzaj karakterleri özelinde Çoruh Nehri kıyılarının kültürel, doğal ve çevresel özellikleri bir bütün olarak ele alınarak kentsel imaj ve kent kimliği oluşturma potansiyeli incelenmiştir. Bu amaçla araştırmanın birinci aşamasında doğal peyzaj karakterlerinden su yüzeyi, arazi formu, vejetasyon, jeolojik yapı, nadirlik, renk ve kültürel veriler değerlendirme parametresi olarak belirlenmiş, uzman görüşleri yardımıyla ağırlıklandırmaları yapılmıştır. Ayrıca, ana parametrelere ait alt parametreler oluşturularak skorlanmış ve bu değerler kullanılarak gözlem noktalarında bölgeler için kentsel kimlik potansiyel değeri hesaplanmıştır. İkinci aşamada ise bu değerler estetik ve algısal kriterler değerlendirme formu sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda kent kimliğinde etkili olan parametrelerin önem sırasına göre su yüzeyi> arazi formu> vejetasyon> jeolojik yapı> nadirlik> renk> kültürel veriler olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında, yapılan puanlamada kentsel kimlik oluşturma potansiyel değeri en yüksek bölgenin doğal güzellikleri ile ön plana çıkan ikinci bölge olduğu belirlenmiştir. Puanlama sonuçları estetik ve algısal kriterler değerlendirme formu sonuçları ile tutarlılık göstermiştir. Çalışma sonuçlarının kentsel kimlik oluşturma çalışmalarında uygulayıcılara önemli veriler sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Artvin, kentsel imaj, peyzaj karakteri, kentsel kimlik potansiyeli

Teşekkür

Bu çalışma Gizem DUMAN’ın Artvin Çoruh Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığa Anabilim Dalın’da kabul edilen yüksek lisans tezinden üretilmiştir

Contribution of River Landscape to Urban Identity, the Case Çoruh River

Öz

Urban identity, which is an indicator of the quality of living spaces, emerges as a result of the contribution of the physical and natural environment to the common values transferred from past to present, social relations, and cultural and artistic lifestyles of the societies. Cities and societies exist in their identities. In this study, the potential of cultural, natural and environmental characteristics of the Coruh River and its coasts to form an urban image and urban identity was investigated. The research was carried out in the 31km part of the Çoruh river between Deriner and Borcka Dams within the provincial borders of Artvin. For this purpose, in the first stage of the research, water surface, land form, vegetation, geological structure, rarity, colour, and cultural data were determined as evaluation parameters, and they were weighted with the help of expert opinions. In addition, sub-parameters belonging to the main parameters were created and scored and urban identity potential value for the regions was calculated at the observation points using these values. In the second stage, these values were compared with the aesthetic and perceptual criteria evaluation form results. It is thought that the results of the study will provide important data to the practitioners in the studies of creating urban identity.

Anahtar Kelimeler

Artvin, urban image, landscape character, urban identity potential

Kaynakça

• Anonim 2017. Artvin İli 2016Yılı Çevre Durum Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Artvin_icdr2016.pdf. (20. 02.2020)
• Aşur, F. Alphan H. (2018). Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi ve Alan Kullanım Planlamasına Olan Etkileri. Y.Y.Ü. Tarım Bilimleri Dergisi, 28(1), 117-125 s.
• Balcı, D. (2002). Kentsel Kıyı Mekânı Düzenleme Sorunlarının Kadıköy-Kartal Sahil Yolu Güzergahı Kıyı Kullanımı Örnekleriyle İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 170 s.
• Bulut, Z., Karahan, F., Sezen, I., 2009. Determining visual beauties of natural waterscapes: A case study for Tortum Valley (Erzurum/Turkey). Scientific Research and Essay Vol. 5 (2), 170-182
• Can, N. (1999). Kent Kimliği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 279 s.
• Cengiz, B. (2007). Bartın Çayı Peyzaj Özelliklerinin Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi (yayımlanmamış), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, 305.
• Erdoğan E. (2006), Çevre ve Kent Estetiği, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8(9), 68-77 s.
• Erton, M. (1995). Kent Kimliği: İznik ve Mudurnu Yerleşmeleri Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.200 s.
• Kılıçaslan, Ç., Özkan, M.B. (2005). Akarsuların Kentsel Gelişme – Dönüşüm Süreci İçerisinde Çeşitli Kullanımlar Yönünden Etkileşimlerinin İzmir Kenti Örneğinde Ortaya Konulması, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 42(2), 179-190.
• Lynch, K. (1960). The İmage of The City. MIT Press., London England, 184 p.
• Meitner, M. J. (2004). Scenic Beauty of River Views in the Grand Canyon: Relating Perceptual Judgments to Location. Landscape and Urban Planning, 68, 3-13 p.
• Turgut, H., Özalp, A.Y., Erdoğan, A. (2012). Artvin İlinde Doğal Çevrenin Kent Kimliğine Etkileri. Türkiye Ormancılık Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 172-180 s.
• Önem, A. B., Kılınçaslan, İ. (2005). Haliç Bölgesinde Çevre Algılama ve Kentsel Kimlik, İTÜ Dergisi, 4(1), 115–125s.
• Özdemir, Ş., Karaca. Y. (2009). Kent Markası ve Marka İmajının Ölçümü: Afyonkarahisar Kenti İmajı Üzerine Bir Araştırma, Afyon Karahisar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt:6, sayı:2, 113-134s.
• Özdemir, Z. (2013). Kentlerin Akarsu İle Bütünleşme Sorunlarının Planlama ve Tasarım Yönünden İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Ankara, 325 s.
• Özhancı, E., Yılmaz, H. (2017). Kırsal Peyzaj Planlamasında Kentli Halkın Rolü ve Kimliğe İlişkin Farkındalık Düzeyi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi ISSN:2146-1880, e-ISSN: 2146-698X Yıl: 2017, cilt: 18, sayı:1, 62-69 s.
• Şahin, Ş., Perçin, H., Kurum, E., Memlük, Y. (2014). Akarsu Koridorlarında Peyzaj Onarımı ve Doğaya Yeniden Kazandırma Teknik Kılavuzu. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü adına BEL-DA Belde Proje ve Dan. Tic. Ltd. Şti., Ankara, 154s.
• Turgut, H., Özalp, A., Erdoğan, A. (2012). Artvin İlinde Doğal Çevrenin Kent Kimliğine Etkileri. Süleyman Demirel Orman Fakültesi Dergisi, 13: 172-180.
• Turgut, H., Tırnakçı, A.(2020). Korunan Alanlarda Peyzaj Karakter Analizi Hatila Vadisi Milli Parkı Örneği. Atatürk üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 51 (1): 8-20, 2020
• Turgut, H., Yılmaz, S. (2020). Identification and Mapping of Wetland Plants in Erzurum. DOI: 10.28955/alinterizbd.729679.