Türkiye’de Ulusal Ormancılık Politikasının Tarihsel Gelişimi Açısından Bir Dönüm Noktası: 1255 Sayılı Yasa

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 182 - 201, 15.04.2021

Cihan Erdönmez , Seçil Yurdakul Erol

https://doi.org/10.24011/barofd.805525

Cited By: 3

Öz

Anayasa hem ormancılık politikası amaç ve araçlarının çatısını belirlemesi hem de bu araçlardan biri olması bakımından büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde ormancılıkla ilgili kapsamlı bir içerik 1961 yılında yürürlüğe giren anayasada yer almıştır. Belirtilen anayasada; ormanların korunması, geliştirilmesi ve gözetiminin devletin görevi olduğu, devlet orman işletmeciliğinin esas olduğu hükümleri ile birlikte ormanların korunmasına yönelik bazı esaslara yer verilmiştir. Ancak bu yaklaşım uzun süre devam ettirilmemiş ve Anayasa’nın 131. maddesi 1970 yılında çıkarılan 1255 sayılı yasa ile değiştirilmiştir. Söz konusu değişiklik ile ülkede ormanların tahrip olmasına ve azalmasına neden olacak yaklaşımlar ve uygulamalar anayasa hükmü haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, belirtilen yasanın hazırlanması ve yürürlüğe girmesi süreci ile ortaya çıkardığı sonuçları irdelemektir. Çalışmada literatür araştırması ve arşiv taraması ile elde edilen veriler doküman analizi yönteminden yararlanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular göstermektedir ki, belirtilen anayasa değişikliği toplumsal bir mutabakattan çok siyasi bir tercihin sonucudur. Bilim ve meslek camiası değişikliği kesinlikle onaylamamış, anayasa değişikliğinin TBMM’deki görüşmeleri aceleyle yapılmış, değişiklik yeterli şekilde tartışılmamıştır. Bu değişiklik, gerçekleşme süreci ve sonuçları açısından ulusal ormancılık politikasının dönüm noktalarından biri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, Ormancılık, Ormancılık politikası, 1255 sayılı yasa

A Milestone in terms of Historical Development of the National Forestry Policy in Turkey: Law No. 1255

Öz

National constitution is of great importance in terms of both determining the framework of forestry policy objectives and tools and also being one of these tools. Comprehensive content on forestry was included in the Turkish constitution that entered into force in 1961. Conserving, improving and controlling of the forests was determined as duties of the state, state forest management is determined as the main principle and some principles regarding forest conservation was determined in this constitution. However, this approach was not maintained for a long time and the 131st article of the constitution was replaced by the law numbered 1255 of 1970. The approaches and implementations that cause destruction of forests and deforestation became as a
constitutional provision. The aim of the research was to examine the preparation and enactment processes of the law and its results. The data were collected from literature and archive-based researches and analyzed by document analysis. The findings showed that the amendment of the constitution was a result of political choice rather than a social consensus. The scientific and job-related bodies have definitely not approved the change, the negotiations of the constitutional amendment in the Turkish Grand National Assembly were made hastily and it was not adequately discussed. This amendment has been one of the turning points of national forest policy in terms of realization process and results.

Anahtar Kelimeler

Constitution, Forestry, Forest policy, Law numbered 1255

Kaynakça

• Abbasoğlu, Ş. (1965). Belirtme çalışmaları ve ötesi. Orman Mühendisliği 4 (4), 7-11.
• Abbasoğlu, Ş. (1973). Orman suçlarının affı ile orman yangınları arasındaki ilişki. Orman Mühendisliği 12 (9), 1-3.
• Akesen A., Ekizoğlu, A. (2010) Ormancılık Politikası. Orman. (Ed. Aytuğ AKESEN ve Abdi EKİZOĞLU). TOD Eğitim Dizisi Yayın No: 6, Sayfa: 1-17, Ankara.
• Akesen, A., Ekizoğlu, A., Kuvan, Y., Atmış,E. (2010) Ormancılık Politikası. Ormancılık Politikası ed: Akesen A., Ekizoğlu, A., Türkiye Ormancılar Derneği Eğitim Dizisi Yayın No: 6, Özdoğan Matbaa, Ankara, 37-63.
• Akıncı, A., Usta, S. (2015). Türkiye’de çok partili hayata geçişte etkili olan iç faktörlerin analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 17 (29), 41-52.
• Anonim (1964). Halk orman münasebetlerine ait görüşlerimiz. Orman Mühendisliği 3(3), 3-5.
• Anonim (1965a). Cumhurbaşkanlığı yüce katına. Orman Mühendisliği 4 (4), 5-6.
• Anonim (1965b). Ormanlarla İlgili Kanun Tasarısı ve teklifleri hakkında odamız görüşü. Orman Mühendisliği 4 (1), 39-43.
• Anonim (1967). Türkiye Ormancılar Cemiyeti ile Orman Mühendisleri Odası’nın 24.4.1967 günü basına ve TRT’ye aksettirilen ortak bildirisi. Orman ve Av 39 (4), 1.
• Anonim (1972). Türkiye Ormancılar Cemiyeti, TMMOB Orman Mühendisleri Odası, Türkiye Tabiatını Koruma Cemiyeti, Yeşil Türkiye Ormancılar Cemiyeti, Türkiye Orman Teknikerleri Cemiyeti, Orman Memurları ve Orman Sevenler Cemiyeti Kuruluşlarının Bazı orman suçlarının affına ve bunlardan mütevellit idare şahsi haklarının düşürülmesine dair kanun teklifi hakkındaki görüşleri. Orman ve Av 45 (2), 4-5.
• Bingöl, İ. (1990). Geçmişten Günümüze Ormanlarımız ve Ormancılığımız. Ormancılık Eğitim ve Kültür Vakfı Yayın No. 4: İstanbul, 157 pages.
• Börekçi, M. (1971). Orman suçlarının affı: Kara talih. Orman ve Av 44 (4), 7-9.
• Börklüoğlu, L. (2017). 27 Mayıs askeri darbesi sonrasında ordu içinde iktidar mücadelesi: Milli Birlik Komitesi ve Silahlı Kuvvetler Birliği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1 (2), 13-28.
• Çepni, S. (2018). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. PEGEM, Trabzon, 447 pages.
• Diker, M. (1947). Türkiye’de Ormancılık. Dün-Bugün-Yarın. TC Tarım Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayınları Sayı 61. Akın Matbaası, Ankara. 132 pages.
• Diker, M., Savaş, K. (1947). Yurdda Orman Azalması. TC Tarım Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayınlarından Sayı 73: Ankara, 31 pages.
• DPT (1972). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Ormancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT Yayın No: 1174, Ankara. 150 pages.
• Emiroğlu, A. (2011). 27 Mayıs 1960 İhtilali ve Demokrat Parti’nin tasfiyesi. Selçuk Üniversitesi Kdınham Faik İçil Meslek Yüksekokulu Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 1 (1), 13-27. Erdönmez, C. (1994). Türkiye’de Kırsal Kalkınma. Türkiye 1. Tarım Ekonomisi Kongresi, 88-97. 8-9 Eylül 1994, İzmir.
• Erdönmez, C. (2013). 2B alanlarının satışının Türkiye Ulusal Ormancılık Programı açısından irdelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 13 (2): 307-324.
• Erdönmez, C. (2020). Yanan ormanlarda 50 gün: Yaşar Kemal’in gözleminden ormancılık dersleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 22 (2). DOI: 10.24011/barofd.744987.
• Erdönmez, C., Atmış, E., Özden, S. (2010). Ormancılık Politikası. Türkiye’de Ormancılık Politikası. ed: Akesen A., Ekizoğlu, A., Türkiye Ormancılar Derneği Eğitim Dizisi Yayın No: 6, Özdoğan Matbaa, Ankara, 101-143.
• Gülen, İ., Balcı, N., Özdönmez, M. (1981). Türkiye’de arazi kullanma sorunları ve ormanlar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi B Serisi 31 (1): 15-24.
• Gülen, İ., Özdönmez, M. (1981) Türkiye’de Orman ve Ormancılık. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri B 31(2): 1-18.
• Gümüş, C. (2004). Ormancılık Politikası. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, Fakülte Yayın No: 34, Trabzon, 444 pages.
• Gümüş, C. (2018) Türk Orman Devrimi. Türkiye Ormancılar Derneği , Düzmez Ofset, Ankara, 306 pages.
• Günşen, H.B., Atmiş, E. (2015). İç göçlerin orman köylerinde ve ormancılık çalışmaları üzerindeki etkisi. IV. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 15-17 Ekim 2015, Trabzon. Bildiriler Kitabı, 177-190.
• İnal, S. (1959). Türkiye Ormancılığının Ana Savası. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası, Ankara. 38 pages.
• İnal, S. (1971). Türkiye’de Anayasa Ormancılık İlişkileri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını 171/1647: İstanbul, 176 pages.
• Kanca, O.C. (2012). 1950-1960 arası Türkiye’de uygulanan sosyo-ekonomik politikalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (19): 47-63. Keyman, S. (1965). Türk Hukukunda Af (Genel Af-Özel Af). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 199. 156 pages.
• Kıral , B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15: 170-189.
• Koçtürk, O.M., Gölalan, M. (2010). 1923-1950 Türkiye ekonomisinin yapısal analizi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik 45 (2), 48-65.
• Konukçu, M. (1999). Ormancılığımız: Turkish Forestry. Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
• OGM (1963). Birinci Beş Yıllık Ormancılık Kalkınma Plânı. OGM Yayınları Seri No: 3, Sıra No: 373, Ankara. 99 pages.
• OGM (2020). Ormancılık İstatistikleri 2019. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Istatistikler/Forms/AllItems.aspx?RootFolder=%2Fekutuphane%2FIstatistikler%2FOrmanc%C4%B1l%C4%B1k%20%C4%B0statistikleri&FolderCTID=0x012000301D182F8CB9FC49963274E712A2DC00&View={C19AB316-F6A1-40F4-BE44-7526AE967FDC} (27.08.2020).
• Özdönmez, M. (1965). Türkiye’de Orman Suçları nevileri, Sebepleri ve Önlenmesi Çareleri Üzerine Araştırmalar. Tarım Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No. 422: İstanbul, 156 pages.
• Özdönmez, M. (1973a). Orman suçları ile ilgili af kanunları ve sonuçları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi B23 (2), 48-61.
• Özdönmez, M. (1973b). Devlet ormanlarından köylülerin faydalanma hakları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi B23 (2), 62-77.
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A., Ekizoğlu, A. (1996). Ormancılık Politikası. İstanbul Üniversitesi, Üniversite Yayın No: 3968, Fakülte Yayın No: 435, İÜ Basımevi, İstanbul, 416 pages.
• Öztürk, Ş. (2008). Kırsal yoksulluk ve neoliberal ekonomi politikaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 1 (5), 605-634.
• Sertbaş, N. (1965). Geçici 6. madde. Orman ve Av 37 (6), 1-2.
• TBMM, (1970a). Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem 3, Cilt 4, Toplantı 1, 68’nci Birleşim, 13.4.1970 Pazartesi.
• TBMM, (1970b). Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Cilt 57, Toplantı 9, 60’ncı Birleşim, 16.4.1970.
• Toksoy, D., Ayaz, H., Şen, G., Özden, S. (2005) Doğa Karadeniz Bölgesinde Orman-Köylü İlişkileri. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1-2): 79-85.
• Tolunay, A. (1988). Sosyal Ormancılık ve Türkiye Açısından Önemi. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Uslu, S. (1973). Türkiye’de orman tahribatı ve doğurduğu problemler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi B23 (2): 40-47.
• Usluoğlu, H.A. (1971). Orman suçlarının affına ilişkin kanun tasarısı. Orman ve Av 44 (2), 1-2.
• Üçüncü, N. (1970). Orman Mühendisleri Odası XVI. Genel Kurul Açış Konuşması. Orman Mühendisliği 9 (4): 3-6.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, Ankara, 446 pages.