Örgütsel Maneviyata Yönelik Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 18, 101 - 124, 25.11.2018

Mehmet Altınöz , Demet Çakıroğlu

Öz

İnsanların değişen
istek ve ihtiyaçlarıyla uyumlu bir şekilde işgörenlerin de örgütten
beklentilerinde değişimler yaşanmaktadır. Gerek işgören gerekse örgüt açısından
karşılıklı beklentilerin karşılanması sonucunda örgütsel başarı elde
edilebilmektedir. Her bir işgörenin kendisine ait içsel motivasyona ihtiyacı
olduğunu kabul eden örgütler, çalışanlarına manevi bir örgüt sunmaktadırlar.
Örgütsel rekabet avantajı da sağlayan manevi örgütler, manevi çalışana da
kişisel gelişim imkânı sunmaktadır. İnsanlar, kendilerine iyi davranıldığında
ve önemli olduklarını hissettiklerinde, daha iyi bir performans göstermekte,
işyerlerinin ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde daha iyi bir konuma
gelebilmesi için daha fazla çaba sarf etmektedirler. Manevi algıyı besleyen bu
tür bir iş ortamı oluşturulmasının ardından, kuruluşun faaliyet gösterdiği
toplumda gelişmeye başlayacaktır. Bu çerçevede örgütsel maneviyat, işgörenlerin
tüm benlikleriyle kuruluşlarına hizmet etmelerine olanak sağlarken, bireylerin
kendilik algılarını güçlendirmekte ve topluluk olma hissini pekiştirmektedir.

 

Maneviyat denildiğinde
akla öncelikle din ve dindarlıkla ilgili bir kavram gelmektedir; ancak pek çok
bilim insanı örgütsel maneviyatın din olgusundan ayrı bilimsel bir içeriği
olduğunu vurgulamaktadırlar. Bu çalışmada, örgütsel maneviyatla ilgili
literatürde öne çıkan ve kabul gören tanım ve görüşlere; maneviyat ve örgütsel
maneviyat ile ilgili kavram ve tanımlamalara, örgütsel maneviyatın amaçlarına,
manevi örgüt ve manevi çalışana yönelik bilgilere yer verilmektedir. Bu
kapsamda hazırlanan çalışmanın teorik içeriğinin, uygulayıcılara ve alan çalışmalarına
katkı sağlayacağı umulmaktadır. 

Maneviyat denildiğinde
akla öncelikle din ve dindarlıkla ilgili bir kavram gelmektedir; ancak pek çok
bilim insanı örgütsel maneviyatın din olgusundan ayrı bilimsel bir içeriği
olduğunu vurgulamaktadırlar. Bu çalışmada, örgütsel maneviyatla ilgili
literatürde öne çıkan ve kabul gören tanım ve görüşlere; maneviyat ve örgütsel
maneviyat ile ilgili kavram ve tanımlamalara, örgütsel maneviyatın amaçlarına,
manevi örgüt ve manevi çalışana yönelik bilgilere yer verilmektedir. Bu
kapsamda hazırlanan çalışmanın teorik içeriğinin, uygulayıcılara ve alan çalışmalarına
katkı sağlayacağı umulmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler

maneviyat, örgütsel maneviyat, manevi örgütler, Manevi Çalışan

Kaynakça

• AHMADI, S., Nami, Y., Barvarz, R. (2006), “The Relationship Between Spirituality in the Workplace and Organizational Citizenship Behavior”, Procedia-Social and Behavioral Sciences (114), s. 262-264.
• ASHMOS, D., Duchon, D. (2000), “Spirituality at Work: A Conceptualization and Measure”, Journal of Management Inquiry, 9, s. 134-145.
• BEKİŞ, T. (2013), “İşyeri Maneviyatının İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Niğde.
• BENEFIEL, M. (2003), “Mapping the Terrain of Spirituality in Organizations Research”. Journal Of Organizational Change Management, 16 (4), s. 367-377.
• BERZAH M. Ç., Çakır M. (2015), “İş Hayatında Maneviyat Yaklaşımı Ne Vaadediyor?”, Yönetim Bilimleri Dergisi 13 (26), s. 135-149.
• BOLMAN, L. G., Deal, T. E. (1995), Leading With Soul. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• BOURNE, G. D. (2005), Spirituality and Aging. Cox, Colorado Springs: Colorado School of Professional Psychology Press. R. H., Ervin-Cox, B., Hoffman, L. (Editors). Spirituality and Psychological Health, s. 86-106.
• BRAİNE, D. (1992), The Human Person: Animal and Spirit, Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press.
• BURACK, E. H. (1999), “Spirituality in the Workplace”, Journal of Organizational Change Management, 12 (4), s. 280-288.
• CANDA, E. R. (2008), Religion and Spirituality, Mizrahi, T., Davis, L. E. (Editors), (e-reference edition). Encyclopedia of Social Work, 6. University of Kansas: Oxford University Press.
• CANDA, E. R., Furman, L. D. (1999), Spiritual Diversity in Social Work Practice: The Heart of Helping. New York: The Free Press.
• CRAİGİE, F. C. (1999), “The Spirit and Work: Observations About Spirituality and Organizational Life”, Journal of Psychology and Christianity. 18, s. 43-53.
• CÜCELOĞLU, D. (2014), İçimizdeki Çocuk, 49. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, s. 235-245.
• ÇAKIROĞLU, D. (2017), “Algılanan Örgütsel Maneviyatın Psikolojik Sözleşmeye Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• DALAI Lama XIV (1999), Ethics for the New Millennium, New York: Putnam.
• ERBAŞ, G. (2008), “Yönetici ve İşgören Arasındaki İletişimin Kalitesi ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• FAIRHOLM, G. W. (1996), “Spiritual Leadership: Fulfilling Whole-Self Needs at Work”, Leadership and Organizational Development Journal, 17 (5), s. 11–17.
• FERGUSON, J., Milliman, J. (2008), “Creating Effective Core Organizational Values: A Spiritual Leadership Approach”, International Journal of Public Administration, 31 (4), s. 439-459.
• FREEMAN, A. (1998), “Spirituality, Well-Being and Ministry”, The Journal of Pastoral Care, 52 (1), s. 7-17.FRY, L. W. (2003), “Toward a Theory of Spiritual Leadership”, The Leadership Quarterly, 14, s. 693-727.
• FRY, L. W., Matherly, L. (2007), Workplace Spirituality, Spiritual Leadership and Performance Excellence, Steven G. Rogelberg (Ed.), Encyclopedia of Industrial/Organizational Psychology, San Francisco: Sage Publications.
• GIACALONE, R. A., Jurkiewicz, C. L. (2003), Toward a Science of Workplace Spirituality Armonk, New York: M. E. Sharpe, Inc. Spirituality, Giacalone, R. A. and Jurkiewicz, C. L. (Editors), Handbook of Workplace Spirituality and Organizational Performance, s. 3-29.
• GUILLORY, W. A. (2000), Spirituality in the Workplace: A Guide for Adapting to the Chaotically Changing Workplace, Salt Lake City, UT: Innovations International.
• HELMINIAK, D. A. (2005), “A Down-To-Earth Approach to the Psychology of Spirituality a Century After James’s Varieties”, Journal of Humanistic Psychologist, 33, s. 69-86.
• KARAKAŞ, F. (2010), “Spirituality and Performance in Organizations: A Literature Review”, Journal of Business Ethics, 94 (1), s. 89-106.
• KOLODINSKY, R., Giacalone, R., Jurkiewicz, C. (2008), “Workplace Values and Outcomes: Exploring Personal, Organizational, and: Interactive Workplace Spirituality”, Journal of Business Ethics, 81 (2), s. 465-480.
• KRAHNKE, K., Giacalone, R. A., Jurkiewicz, C. L. (2003), “Point-Counterpoint: Measuring Workplace Spirituality”, Journal of Organizational Change Management, 16 (4), s. 396-405.
• KRISHNAKUMAR, S., Neck, C. P. (2002), “The ‘What’, ‘Why’ and ‘How’ of Spirituality in the Workplace”, Journal of Managerial Psychology, 17 (3), s. 153-164.
• LANGLANDS, C., Mitchell, D., Gordon, T. (2007), Spiritual Competence: Mental Health and Palliative Care. London: Jessica Kingsley. Coyte, M. E., Gilbert, P., Nickholls, V. (Editors), Spirituality, Values and Mental Health, s. 73-181. MARQUES, J. (2006), “The Spiritual Worker: An Examination of the Ripple Effect That Enchances Quality O Life I- and Outside the Work Environment”, Journal of Management Development, 25 (9), s. 884-895.
• MARQUES, J., Dhiman, S., King, R. (2007), Spirituality in the Workplace What it is Why it Matters How to Make it Work for You, Personhoodpress, USA.
• MARRA, R. (2000), “What Do You mean, “Spirituality”?”, Journal of Pastoral Counsellin, 35, s. 67-88.
• MILLIMAN, J., Czaplewski, A. J., Ferguson, J. (2003), “Workplace Spirituality and Employee Work Attitudes: An Exploratory Empirical Assessment”, Journal of Organizational Change,16, s. 426-447.
• MITROFF, I. I., Denton, E. A. (1999a), A Spiritual Audit of Corporate America: A Hard Look at Spirituality, Religion and Values in the Workplace. San Francisco, CA: Jossey-Bass. MITROFF, I. I., Denton, E. A. (1999b), “A Study of Spirituality in the Workplace”, Sloan Management Review, 40, s. 83-92.
• NECK, C. P., Milliman, J. F. (1994), “Thought Self-leadership: Finding Spiritual Fulfillment in Organizational Life”, Journal of Managerial Psychology, 9 (6).
• ÖRGEV, M., Günalan, M. (2011), “İşyeri Maneviyatı Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (2), s. 51-64.
• ÖZDOĞAN, Ö. (2009), Aşkın Yanımız Maneviyat, Ankara: Özdenöze Yayınları.
• PARGAMENT, K. I., Murray-Swank, N. A., Tarakeshwar, N. (2005), “An Empirically-Based Rationale for A Spiritually-Integrated Psychotherapy”, Mental Health, Religion and Culture, 8 (3), s. 155–165.
• PARGAMENT, K. I., Cole, B., Vandecreek, L., Belavich, T. G., Brant, C., Perez, L. (1999), “The Vigil: Religion and the Search for Control in the Hospital Waiting Room”, Journal of Health Psychology, 4, s. 327-341.
• PIEDMONT, R. L. (2001), “Spiritual Transcendence and the Scientific Study of Spirituality”, The Journal of Rehabilitation, 67 (1), s. 4-14.
• ROBBINS, S. (2001), Organizational Behavior, 9th edition, New Delhi: Prentice Hall of India, s. 510-511.
• ROBBINS, S., Judge T. (2012), Örgütsel Davranış, 14. Basımdan Çeviri, Editör: İnci Erdem, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• SEYYAR, A. (2009), “Çalışma Hayatında ve İşyerinde Maneviyat”, Kamuda Sosyal Politika, 3 (11), s. 42-52.
• SHEEP, M. L. (2006), “Nurturing the Whole Person: The Ethics of Workplace Spirituality in A Society of Organizations”, Journal of Business Ethics, 66 (4), s. 357-375.
• SPRUNG, S., Jex, S., Jex, J., Sliter, M., Jex, S. (2012), “Spirituality as A Moderator of the Relationship Between Workplace Aggression and Employee Outcomes”, Personality and Individual Differences, (53), s. 930-934.
• TORRANCE, R. M. (1994), The Spiritual Quest : Transcendence in Myth, Religion, and Science, Berkeley, University of Colifornia Press.
• TUTAR, H. (2013), Davranış Bilimleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• WALT F., Klerk J. (2014), “Workplace Spirituality and Job Satisfaction”, International Review of Psychiatry, 26 (3), s. 379-389.
• WEINBERG, F., Locander, W. (2014), “Advancing Workplace Spiritual Development: A Dyadic Mentoring Approach”, The Leadership Quarterly, 25, s. 391-408.
• WHITAKER, B. G., Westerman, J. (2014), “Linking Spirituality and Values to Personal InitiativeThrough Psychological Empowerment”, Journal of Management, Spirituality ve Religion, ahead-of-print: s. 1-23.
• WONG, A. S. L. (2003), Emotional Intelligence, Retrieved from the Web December 1, 2009, http: //www.vtaide.com/lifeskills/EQ.htm
• ZINNBAUER, B., Pargament, K., Cole, B., Rye, M., Butter, E., Belavich, T. (1997), “Religion and Spirituality: Unfuzzying the Fuzzy”, Journal for the Scientific Study of Religion, (36), s. 549-564.
• ZINNBAUER, B., Pargament, K., Scott, A. (1999), “The Emerging Meanings of Religiousness and Spirituality: Problems and Prospects”, Journal of Personality, 67 (6), s. 889-919.
• Internet:http://www.who.int/about/definition/en/print.html(Erişim Tarihi: 17.07.2018).