THE IDEOLOGICAL FUNCTIONS OF “THE PHENOMENON OF VIOLENCE IN EDUCATION” IN THE NOVELS OF REŞAT NURİ GÜNTEKİN (ÇALIKUŞU, ACIMAK, YEŞİL GECE, KAN DAVASI)

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 1, 229 - 258, 30.03.2017

Yahya Aydın

Öz

With a attitude of republican intellectual, Reşat Nuri Güntekin tries to reveal that the inchoateness of Anatolian and ignorance as a reason for inchoateness, bureaucracy who set out keeping status quo, corruption in the educational institutions and abortive perceptions which not commence with human reality, within the frame of “the phenomenon of violence in education” in his novels (Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak and Kan Davası) which describing a time period from II. Meşrutiyet to 1950's. In Çalıkuşu, it is emphasized that it is inevitable for the old training methods to conflict with the new human type and that the bureaucracy and colleagues cause psychological violence, ın Yeşil Gece, Ali şahin is a portrait of ideologic militant as a result of applied educational policy date from Meşrutiyet. The source of the phenomenon of violence in education are the madrassah and members of the madrassah. In Acımak, teacher Zehra is just like a machine because of ignoring individual differences and authentic of our person. This book partly includes relationship between educational institutions and violence. Kan Davası is based on the ideas to discipline the brigands and to terminate the feud. In the novel, the idea that to teach the children with fondness who are violent victims and inclined to the violence shares similarity with perception of modern education

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri, the Phenomenon of Violence in Education, Ideological Function, Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak, Kan Davası

REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN ROMANLARINDA (ÇALIKUŞU, ACIMAK, YEŞİL GECE, KAN DAVASI) “EĞİTİMDE ŞİDDET OLGUSU”NUN İDEOLOJİK İŞLEVLERİ

Öz

Reşat Nuri Güntekin, II. Meşrutiyet’ten 1950’li yıllara kadar bir zaman aralığını anlatan Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak ve Kan Davası romanlarında, bir Cumhuriyet aydını tavrıyla, Anadolu’nun geri kalmışlığı ve bunda etkili olan eğitimsizliği, mevcut durumun muhafazasını amaçlayan bürokrasiyi, eğitim kurumlarında var olan yozlaşmayı, insan gerçeğimizden hareket etmeyen anlayışların başarısız kalacağını, “eğitimde şiddet olgusu” çerçevesinden ortaya koymaya çalışır. Çalıkuşu’nda eski terbiye usullerinin yeni insan tipi ile çatışmasının kaçınılmaz olduğu, bürokrasinin ve meslektaşların psikolojik şiddeti doğurduğu vurgulanırken, Yeşil Gece’de Meşrutiyet’ten bu yana uygulanan eğitim politikalarının bir sonucu olarak Ali Şahin “ideolojik bir militan” portresi çizer. Eğitimde şiddet olgusunun kaynağı medrese ve medreselilerdir. Acımak’ta Zehra öğretmen, bireysel farklılıkları ve insan gerçeğimizi dikkate almadığı için, adeta bir makine gibidir. Bu kitapta da kısmen geleneksel eğitim kurumlarının şiddetle olan ilişkisine yer verilir. Kan Davası, eğitimle şakileri eğitmek ve kan davasını sona erdirmek düşünceleri üzerine kuruludur. Romanda, şiddet gören ve şiddete meyilli çocukların ancak sevgi, şefkat ve iyilikle eğitilebileceği düşüncesi çağdaş eğitim anlayışıyla önemli bir yakınlık gösterir.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri, Eğitimde Şiddet Olgusu, İdeolojik İşlev, Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak, Kan Davası.

Kaynakça

• Akçam, Taner (1995). Siyasi Kültürümüzde Zulüm ve İşkence. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aktar, Yücel (1990). İkinci Meşrutiyet dönemi Öğrenci Olayları (1908-1918). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aktay, Yasin (2007). “Pıerre Bourdıeu ve Bir Maxwell Cini Olarak Okul”. Ocak ve Zanaat. Editör:Tanıl Bora-Kıvanç Koçak. İstanbul: İletişim Yayınları. 473-488.
• Akyüz, Yahya (1999). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Alfa Yayınevi.
• Alkan, Mehmet Ö. (2005). “İmparatorluktan Cumhuriyet’e Modernleşme ve Ulusçuluk Sürecinde Eğitim”. Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiye’si. Editör: Kemal H. Karpat. İstanbul: Bilgi Üniversitesi yayınları. 73-242.
• Althusser, Louıs (1994). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Yusuf Alp-Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Altunya, Niyazi (2013). Türk Romanında Öğretmen. İzmir: Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Yayınları.
• Banarlı, Nihat Sami (1971). “Reşat Nuri Güntekin”. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. C:2: 1209-1214. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Berger, Peter L. ve diğerleri (2000). Modernleşme ve Bilinç. Çeviren: Cevdet Cerit. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Binbaşıoğlu, Cavit (2004). Aile ve Okulda Eğitim Sorunları. İstanbul: MEB Yayınları.
• ------------------.(2014). Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Anı Yayınları.
• Burdurlu, İbrahim Zeki (1971). Romanlarıyle Reşat Nuri,.İzmir: Eğitim Enstitüsü Uyanış Dergisi Yayınları.
• Çamlıbel, Faruk Nafiz (2015). Han Duvarları. İstanbul: YKY.
• Çelik, Hüseyin (2000). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Sosyal Tenkit. Ankara: KBY.
• Demirel, Özcan-Zeki Kaya, (2005). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Emil, Birol (1984). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası I. İstanbul: İÜEF Yayınları.
• ----------------1989). Reşat Nuri Güntekin. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Enginün, İnci (2013). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ---------------- (2004). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ertürk, Selahattin (1994). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Esen, Nükhet (1996). “Türk Romanında Aile İçi Şiddet Teması”. Şiddet Özel Sayısı Cogito 6-7:323-326.
• Fidan, Nurettin (1994). Eğitim Psikolojisi: Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Gündüz, Mustafa (2016). Maâriften Eğitime/Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Eğitim Düşüncesinde Dönüşüm. Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Güntekin, Reşat Nuri. Çalıkuşu, (55. Baskı), İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• ------------------, Yeşil Gece, (28. Baskı), İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• ------------------, Acımak, (38. Baskı), İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• ------------------, Kan Davası, (Tarih ve baskı belirtilmemiş), İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Kavcar, Cahit (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayınları.
• Kıvanç, Ümit (1996). “Türkiye’de Şiddet Kaynağı Olarak Devlet-Toplum İlişkisi”. Şiddet Özel Sayısı Cogito 6-7. 411-419.
• Kudret, Cevdet (1987). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Moses, R.(1996). “Şiddet Nerede Başlıyor?” Çeviren: Ayşe Kul. Şiddet Özel Sayısı Cogito 6-7: 23-27.
• Orakçı, Adem (2016). “Eğitimci Yazarlarımızdan Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Türk Millî Eğitim Sistemine Genel Bir Bakış (Problemler-Öneriler)”. Milli Eğitim Dergisi. 2016/45/209:236-255.
• Önertoy, Olcay (1983). Reşat Nuri Güntekin. Ankara: TDK Yayınları.
• Özer, Hanife (2014). “Otorite Kavramı ve Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Otoritenin Yansımaları” Uluslararası sosyal Araştırmalar Dergisi 2014/7/34: 135-146.
• Parla, Taha (1995). Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları/ C:3 Kemalist Tek-Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Oku. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parlatır, İsmail (1986). “Türk Edebiyatında Tipler: Feride”, Türk Dili Dergisi S:413 Mayıs 1986.
• Sevük, İsmail (1930). Edebi Yeniliğimiz. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sınar, Alev (1997). Hikâye ve Romanımızda Çocuk. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2007). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tezcan, Mahmut (1996). “Bir Şiddet Ortamı Olarak Okul”. Şiddet Özel Sayısı Cogito 6-7: 105-108.
• Tınaz, Pınar (2008). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Unat, Nermin Abadan (1959). Bürokrasi. Ankara: SBF Yayınları.
• Ünsal, Artun (1996). “Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi”. Şiddet Özel Sayısı Cogito 6-7: 29-36.
• Varış, Fatma (1996). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Alkım Yayınları.
• Yalçın, Alemdar (2002). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1920-1946). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yücebaş, Hilmi (1957). Bütün Cepheleriyle Reşat Nuri. İstanbul: Yeni Matbaa.