BEŞERİ SERMAYEYE YAPILAN HARCAMALARIN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: PANEL VAR ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 1 - 16, 30.06.2018

Elif Daşçı , Necati Cemaloğlu

https://doi.org/10.11616/asbed.v18i38801.459741

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, beşeri sermayeye yapılan harcamaların ekonomik büyümeye etkisini incelemektir. Bu amaca ulaşabilmek için, 1999-2014 yılları arası dönemde, 13 OECD ülkesine ait panel verilerin VAR (PVAR) analizi, STATA 13 programı kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, sağlık harcamaları ve GSYİH arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Etki-tepki analizinde, GSYİH, sağlık harcamalarını, ilk 1-2 yılda maksimum seviyeye ulaştırmakta, daha sonra bir süre dalgalanma ile birlikte dengeye ulaşmaktadır. Sağlık harcamaları, GSYİH’yi önce azaltıp, sonra maksimum seviyeye ulaştırıp, sonra bir süre dalgalanma ile birlikte dengeye ulaşmaktadır. Varyans ayrıştırmasında, ikinci dönemde GSYİH’daki değişimin %14’ü sağlık, %7’si eğitim harcamalarıyla; sağlık harcamalarındaki değişimin %38’i GSYİH ile açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Beşeri Sermaye, Ekonomik Büyüme, Panel VAR Analizi

Kaynakça

• Alkin, Erdoğan, Yıldırım, Kemal ve Özer, Mustafa (2003). İ
• ktisada Giriş. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları. Aşık, Bekir (2007).
• Uzun Dönemli Büyümede Dışa Açıklık ve Beşeri Sermayenin Rolü (Yükselen Piyasalar İçin Bir Panel Data Uygulaması). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atacan, Nilüfer (2004). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkileri (Türkiye Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ateş, Sanlı (1998). Yeni İçsel Büyüme Teorileri ve Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamiklerinin Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Barro, Joseph ve Lee, Jong-Wha (1993). “Losers and Winners in Economic Growth”. Proceedings of the World Bank Annual Conference on Development Economics, The World Bank 4341: 267-297.
• Becker, Stanley (1998). “Human Capital and Poverty”. Religion & Liberty 8 (1): 5-7.
• Berkman, Kerem (2008). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bloom, David ve Canning, David (2003) “The Health and Poverty of Nations: From Theory to Practice”. Journal of Human Development 4 (1): 47-71.
• 10.1080/1464988032000051487 Bloom, E. David, Canning, David ve Sevilla, Jaypee (2001). “The Effect of Health on Economic Growth: Theory and evidence”. NBER Working Paper 8587: 1-26. 10.3386/w8587
• Bozkurt, Saadet (2009). Türkiye’de Beşeri Sermaye ile Bölgesel Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cengiz, Orhan (2013). Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Japonya Üzerine Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Chuang, Yih-chyi (2000). “Human Capital, Exports, and Economic Growth: A Causality Analysis for Taiwan, 1952-1995”. Review of International Economics 8: 712-720.
• Çankaya, Eda (2009). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Daşdemir, A. Mahmut (2008). AB Üyesi Ülkelerde Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dünya Bankası (WB), (2017). World Bank Data. https://data.worldbank.org/, 9 Haziran 2017’de erişildi.
• Easterly, Russell ve Wetzel, D. L. (1989). “Policy Determinants of Growth: Survey of Theory and Evidence”. The World Bank, Policy Research Working Paper Series 343. Retrieved from http://documents.worldbank.org/curated/en/967171468740703325/Policy-determinants-of-growth-survey-of-theory-and-evidence
• Enders, Walter (1995). Applied Econometric Time Series. Newyork: Iowa State University,
• John Wiley & Sons. Gençoğlu, Pelin (2006). Ekonomik Gelişmede Beşeri Sermayenin Rolü ve Türkiye: Ampirik Bir Analiz. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Griliches, Zvi (1997). “Education, Human Capital, and Growth: A personal Perspective”. Journal of Labor Economics 15 (1-2) Essays in Honor of Yoram Ben-Porath, 330-344.
• Gülmez, Ahmet (2009). Endojen Büyüme Teorileri Kapsamında Türkiye ve Güney Kore’de Ekonomik Büyümenin Karşılaştırmalı Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gümüş, Sevda (2004). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Kalkınma: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz (1960-2002). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Herndon, Craig (2008). The Public Benefits of Higher Education: Examining The Relationship Between State Spending on Higher Education and The Formation of Human Capital. Unpublished Doctoral Dissertation. Virginia: Virginia Polytechnic Institute and State University Educational Leadership and Policy Studies.
• DP19018 Jang, Deogjin (1993). Formal Education and Economic Growth. Unpublished Doctoral Dissertation. New York: The City University of New York Faculty in Economics. Jorgenson, Weldeau, Gollop, Frank ve Fraumeni, Barbara (1990). “Productivity and U. S. Economic Growth”. Journal of Economics 51 (3): 318-322.
• Jung, J. Hwa (1990). Human Capital, Economic Growth, and İncome Distribution: Korea and The United States. Unpublished Doctoral Dissertation. Illinois: Economics in the Graduate College of the University of Illinois at Urbana-Champaign.
• Kahiloğulları, Ahmet (2010). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karagül, Mehmet (2002). Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye Boyutu. Ankara: Anıt Yayıncılık.
• Katos, Anastasios, Lawler, Kevin ve Seddighi, Hamid (2000). Econometrics: A Practical Approach. London: Taylor and Francis Group, Routledge.
• Kelly, Trish (1997). “Public Expenditures and Growth”. The Journal of Development Studies, 34 (1): 60-84.
• 10.1080/00220389708422503 Kibritçioğlu, Aykut (1998). “İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 53 (1-4): 207-230.
• Kuyubaşı, Utku (2009). Beşeri Sermayeye Dayalı Ekonomik Büyüme Modelleri ve Gemmell’in Beşeri Sermaye Modeline Yönelik Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Langelett, George (2000). Human Capital and Economic Growth in The Open Economy-An Appeal to Robustness. Unpublished Doctoral Dissertation. Nebraska: University of Nebraska Economics Faculty of The Graduate College.
• 9989183 Lin, T-C. (2003). “Education, Technical Progress, and Economic Growth: The Case of Taiwan”. Economics of Education Review 22 (2): 213-220.
• Love, Inessa ve Zicchino, Lea (2006). “Financial Development and Dynamic Investment Behavior: Evidence From Panel VAR”. The Quarterly Review of Economics and Finance 46 (2): 190-210.
• Lutkepohl, H. (2005). New Introduction to Multiple Time Series Analysis. New York: Springer Publishing. Mushkin, Selma (1962). “Health as an Investment”. Journal of Political Economy 70 (5-2): 129-157. 10.
• 1086/258730 OECD. (2001). The Well-Being of Nations-The Role of Human and Social Capital. OECD Publications. Retrieved from http://www.oecdbookshop.org/en/browse/title-detail/The-Well-being-of-Nations/?k=5LMQCR2K8PBV
• Öz, Bülent, Taban, Sami ve Kar, Muhsin (2008). “Kümeleme Analizi ile Türkiye ve AB Ülkelerinin Beşeri Sermaye Göstergeleri Açısından Karşılaştırılması”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10 (1): 1-30.
• Özsağır, Arif (2008). “Dünden Bugüne Büyümenin Dinamiği”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 10 (14): 332–347.
• Peran, Tarkan (2005). Beşeri Sermaye Yatırımlarından Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Kalkınmaya Etkileri ve Türkiye. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pesaran, H. Hashem ve Shin, Yongcheol (1998). “Generalized Impulse Response Analysis in Linear Multivariate Models”. Economics Letters 58: 17-29.
• Samuelson, Paul ve Nordhaus D. William (1992). Economics. Newyork: McGraw-Hill. Schultz, T. William (1961). “Investment in Human Capital”. The American Economic Review 51 (1): 1-17.
• Snowdon, Brian ve Vane, R. Hovard (1997). “Modern Macroeconomics and Its Evolution From a Monetarist Perspective: An İnterview With Professor Milton Friedman”. Journal of Economic Studies 24 (4): 191-221.
• Soubbotina, P. Tatyana (2004). Beyond Economic Growth: An Introduction to Sustainable Development. Washington, D.C.: The World Bank.
• Şanlı, Devran (2016). Nitelik Uyarlanmış Beşeri Sermaye Hesaplanması: Bir Panel Veri Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Thurow, L. Carl (1970). Investment in Human Capital. Belmont, California: Wadworth.
• Whiteley, Paul (2000). “Economic Growth and Social Capital”. Political Studies 48 (3): 443–466.
• Wolff, Edward (2000). “Human Capital Investment and Economic Growth: Exploring The Cross-Country Evidence”. Structural Change and Economic Dynamics 11: 433-472.
• Wong, Kar-yiu ve Yip, C. Kee (1999). “Education, Economic Growth and Brain Drain”. Journal of Economic Dynamics and Control 23: 699-726.
• Yerdelen Tatoğlu, Ferda (2013). Panel Veri Ekonometrisi-Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yıldırım, Sevgi (2005). Beşeri Sermaye Birikimi ve Ekonomik Büyüme: Teori ve Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.