Yazım İtibariyle Farklı Algılanan Bazı Kelimelerin Tecvit Tahlili

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 113 - 120, 01.01.2023

Fatma Çakır

Öz

Kur’ân-ı Kerim’in tecvid tahlilini yapmak, tecvidin hem teorik hem pratik kısmıyla alakalıdır. Çünkü tahlili doğru anlamak teoriye, okuyuşu ona göre doğru yapmak ise pratiğe girer. Ancak bazı yerler ilk bakışta farklı tahlil yapılıp yanlış okunabilmektedir. Bu konular daha ziyade med, idğâm ve vakf yapıldığında nasıl durulması gerektiği konularıyla alakalıdır. Bunun nedeni bazen Kur’ân-ı Kerim’in kendine has yazım şekli (Resmü’l-Osmânî) bazen Arapça dilinin kaideleri gereği oluşan birleşmeler, bazen de tecvid ilminin inceliklerinin gözden kaçırılmasıdır. Bu tür örneklerin bazısı okuyuşa etki ederken bazısında ihtilaf sadece isimlendirmeye etki etmiştir. Bu makalede bu yerlere örnekler verilip, ilgili kısımlar tecvidin klasik kaynaklarından delillerle incelenmiştir. Örnekler Kur’ân-ı Kerim’in farklı yerlerinden seçilmiştir. Bunların sayılarını arttırmak mümkün olup bu araştırmada konunun anlaşılacağı kadarıyla yetinilmiştir. Bu meyanda öncelikle âyeti kerîmelerden seçilen örneklerdeki zannedilen kaide, gerekçesiyle açıklanmış; daha sonra olması gereken kaide, deliliyle zikredilmiştir. Çalışmada tecvidin pratik kısmı olduğu kadar teorik kısmının da femi muhsin olarak yaygınlaşan, yani mahir bir öğreticiden alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kuran-ı kerim, Tecvid, Kelimeler, Yazım, Tahlil

Kaynakça

• Abdurrahman Karabaşî. Tam Karabaş Tecvidi. İstanbul: Alem Yayıncılık, t.y.
• Abdülaziz b. Abdülfettah el-Karî. Kavâidü’t-tecvîd alâ Rivayeti Hafs an Âsım b. Ebi’n-Necûd. el-Medinetu’l-Münevvera: Mektebetu ed-Dâr, 1410.
• Abdülgafur es-Sindî. Safahat fi Ulumi’l-Kıraat. el-Mektebetü’l-Emdadiyye, 1415.
• Ali Çiftçi. “Teşdid, Telyin ve Tahfif Terimlerine Bir Bakış”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy 47 (2019).
• Atiyye Kabil Nasr. Gayetü’l-Mürid fi İlmi’t-Tecvid. Kahire, 2000.
• Bursalı Mehmed Tâhir Efendi. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Meral Yayınevi, t.y.
• Celâleddin Karakılıç. Tecvîd İlmi. Ankara: Kalkan Matbaacılık, 2012.
• Cezerî Şemseddin Ebu’l-Hayr, İbnü’l. Manzûmetü’l-Mukaddime fîmâ Yecib ale’l-kârii en-Yuallimehu el-Cezeriyye. Daru’l-Muğnî, 2001.
• Çetin, Abdurrahman. “Tecvid”. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 40:253-54. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• Dânî, Ebû Amr ed-. el-Mukni’ fî rasmi mesâhifi’l-emsâr. Kahire: Mektebetü’l-Külliyati’l-Ezheriyye, t.s.
• Ebu Bekr b. Beşşar Muhammed b. Kasım b. Muhammed İbnü’l-Enbari. İzahü’l-Vakf ve’l-İbtida. Dımaşk: Matbûâti Mecmaı’l-Luğati’l-Arabiyye, 1971.
• Ebu Hafs Ömer bin Ali Ed-Dımaşki İbni Adil. el-Lübab fi ulumi’l-kitab. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
• Husarî, Mahmûd Halîl el-. Ahkâmu Kırâati’l-Kur’âni’l-Kerîm. el-Mektebetü’l-Mekkiyye, t.y.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşr fi’l-kırââti’l-aşr. II c. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. et-Temhîd fî ‘ilmi’t-tecvîd. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 1985.
• İsmail Hakkı Bursevî. Ruhu’l-beyan. Daru’l-fikr: Beyrut, t.y.
• Komisyon. el-Münir fi Ahkami’t-tecvid. Ürdün: Cem’iyyeti Muhafazati ale’l-Kur’ani’l-Kerim, 2013.
• Muhammed b. Ali eş-Şevkânî. Fethu’l-kadir. Beyrut: Daru İbn Kesir, 1414.
• Muhammed El-Emin b. Abdullah b. Yusuf b. Hasan El-Uremî El-Alevî El-Hererî. Tefsiru Hadâiku’r-Ravhi ve’r-Rayhân fî Ravâbî Ulûmi’l-Kur’an. Beyrut -Lübnân: Daru Tavki’n-Necat, 2001.
• Nihat Temel. Kur’an Kıraatında Vakıf ve İbtida. İstanbul: İFAV Yayınları, 2019.
• Ömer Başkan. “Kur’an Tilavetinde Teorik ve Pratik Düzeyde Zuhur Etmiş Bazı Farklılıklar Üzerine Bir Değerlendirme”. İlahıyat Akademi Dergisi, sy 10 (2019).
• ———. “Süregelen İki Tanımlama ve Tasnif Problemi Üzerine: el-İhfâ mı? el-İhfâu’l-Lisânî mi? el-İzhâr mı? el-İzhâru’l-Lisânî mi?” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6, sy 11 (2007): 103-34.
• Pakdil, Kurra Hafız Ramazan. Ta’lim Tecvid ve Kıraat. 18. bs. İstabul: M.ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2020.
• Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb eş-Şirbînî el-Kāhirî. es-Sirâcü’l-münîr fi’l-iʿâne ʿalâ maʿrifeti baʿżı meʿânî kelâmi rabbine’l-ḥakîmi’l-ḫabîr. Kahire: Matbaa-i Emîriyye, 1285.