Muhasebe Eğitiminde Bilişsel Yük Teorisi Temelli Çalışmaların Sistematik Literatür Analizi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 69 - 87, 31.12.2023

İbrahim Ateş

Öz

Yapılan bu çalışmanın amacı Türkiye’de muhasebe eğitimi öğrenme ve öğretme sürecindeki sorunları konu alan lisansüstü tezler ile muhasebe eğitimi öğrenme ve öğretme sürecindeki sorunların çözümünde Bilişsel Yük Teorisi’nin ilkelerini uygulayan uluslararası düzeyde yayınlanmış makale ve bildiri çalışmalarını analiz etmektir. Araştırmanın evrenini Ulusal Tez Merkezi veri tabanında yayınlanan lisansüstü tezler, Semantic Scholar ve Google Akademik veri tabanındaki makale ve bildiri çalışmaları oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak sistematik literatür analizi deseni tercih edilmiş ve elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Lisansüstü tezler ile uluslararası düzeyde yayınlanmış makale ve bildiri çalışmalarından toplanan veriler analiz edilerek, Türkiye’de muhasebe eğitimi öğrenme ve öğretme sürecindeki sorunlar ile bu sorunların çözümünde Bilişsel Yük Teorisi ilkelerini uygulayan çalışmaların yayın yılları, yayın türleri, araştırma ve veri toplama yöntemleri, örneklem grupları, öğrenme alanları, bilişsel yük türü/türleri ve sonuçları ile ilgili bulgular elde edilmiştir. Analiz sonucunda Türkiye’de muhasebe eğitimi öğrenme ve öğretme sürecindeki sorunların genel olarak muhasebe ders konularının karmaşık ve soyut bir yapıda olması ve öğretim materyallerinin yetersiz olmasından kaynaklandığı, Bilişsel Yük Teorisi ilkelerinin muhasebe eğitimi öğrenme ve öğretme sürecinde uygulanması sonucunda ise ilgili sorunların çözüme ulaştığı ve kalıcı (etkili) öğrenmenin gerçekleştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Yük Teorisi, Muhasebe, Eğitim, Öğretim

Systematic Literature Analysis of Cognitive Load Theory Based Studies in Accounting Education

Öz

The aim of this study is to analyze internationally published articles and notifications that apply the principles and methods of Cognitive Load Theory in solving the problems of the accounting education learning and teaching process, and postgraduate theses about the problems in the accounting education learning and teaching process in Turkey. The universe of the research consists of postgraduate theses published in the database of the National Thesis Center, articles and notification studies in the databases of Semantic Scholar and Google Scholar. In the research, systematic literature analysis design was preferred using qualitative research method; and the data obtained were subjected to content analysis. By analyzing the data collected from postgraduate theses and internationally published articles and papers, the findings about the problems in the learning and teaching process of accounting education in Turkey are determined by the years of publication of the studies that apply the principles of Cognitive Load Theory in solving the problems in the learning and teaching process of accounting education. It was obtained by types, research and data collection methods, sample groups, learning areas, cognitive load types and results of the studies. As a result of the analysis, it was concluded that the problems in the accounting education learning and teaching process in Turkey were generally caused by the complex and abstract nature of the accounting course subjects and the insufficient teaching materials, and that the relevant problems were resolved as a result of the application of the principles of Cognitive Load Theory in the accounting education learning and teaching process, and as a result of this, it has been determined that permanent learning occurs.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Load Theory, Accounting, Education, Teaching

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2014). Bilişsel yük kuramı ve çoklu ortam tasarımı. Ö. Dursun ve F. Odabaşı (Editörler), Çoklu ortam tasarımı içinde (s. 38-53). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aldağ, H. ve Sezgin, M. (2002). Multimedya uygulamalarında ikili kodlama kuramı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(15), 29-44.
• Ayres, P. and Paas, F. (2014). Cognitive load theory: a broader view on the role of memory in learning and education. Educational Psychology Review, 26(2), 191-195.
• Baddeley, A. D., Eysenck, M. and Anderson, M. C. (2009). Memory. Psychology Press.
• Çakmak, E. K. (2007). Çoklu ortamlarda dar boğaz: aşırı bilişsel yüklenme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 1-24.
• Çamtosun, İ. (2008). Mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi sürecinde ticaret meslek liselerindeki muhasebe eğitiminin meslek yüksekokullarındaki muhasebe eğitimine etkileri: İstanbul’da bir alan araştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? Online Türk
• Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 310-314.
• Daştan, A. (2008). Bilgi ve eğitim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe eğitimine etkisi: türkiye değerlendirmesi. Sıramat Yayınları.
• Doğan, H. (1983). Mesleki ve teknik eğitimin ilkeleri ve gelişmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1), 167-181.
• Driscoll, M. P. (1993). Psychology of learning for ınstruction: Learning and instructional technology. and Bacon.
• Durak, G. (2009). Üniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin beklentilerini karşılama düzeyinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. Alkım Yayınları.
• Ertürk, S. (1994). Eğitimde program geliştirme. Meteksan A. Ş.
• Göksu, H. İ. (2019). Ortaöğretim kurumlarında verilen muhasebe eğitiminin işletme beklentilerine uygunluğunun değerlendirilmesi: Gebze örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Güney, A. (2015). Muhasebe eğitiminde uygulamalı bilimler yüksekokullarının yeri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 81-85.
• İzmirli, S. (2012). Öğrenen ve sistem hızında ilerleyen farklı çoklu ortam sunum türlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi.
• Kala, N. (2012). Bilişsel yük kuramına göre termodinamik konusunda hazırlanan öğretim tasarımının kimya öğrencilerinin hatırlama ve transfer düzeyindeki öğrenmelerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Karlıklı, M. (2016). Ortaöğretim kurumlarında verilen muhasebe eğitiminin muhasebecilik mesleğine uygunluğunun değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Kılıç Çakmak, E. (2007). Çoklu ortamlarda dar boğaz: aşırı bilişsel yüklenme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 1-24.
• Kıraç, İ. E. (2019). Bilişsel yük kuramına dayalı İngilizce öğretiminin tümleşik dil başarılarına, öz yeterlik inançlarına ve bilişsel yüke etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Leahy, W. and Sweller, J. (2005). Interactions among the ımagination, expertise reversal, and element ınteractivity effects. Journal of Experimental Psychology: Applied, 11(4), 266-276.
• Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning (2nd). New York: Cambridge University Press.
• Mousavi, S. Y., Low, R., and Sweller, J. (1995). Reducing cognitive load by mixing auditory and visual presentation modes. Journal of Educational Psychology, 87(2), 319–334.
• Neisser, U. (1967). Cognitive psychology. Prentice-Hall.
• Onat, O. K. ve Akın O. (2016). Y kuşağı ve muhasebe eğitimi durum tespiti ve öneriler: Mehmet Akif Üniversitesinde bir araştırma. Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 144-161.
• Özbay, Y. (2002). Gelişim ve öğrenme psikolojisi: araştırma kuram uygulama. İBER Matbaacılık Sanayi Ticaret Limited Şirketi.
• Senemoğlu, N. (2001). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Gazi Kitabevi.
• Sezgin, M. E. (2009). Çok ortamlı öğrenmede bilişsel kuram ilkelerine göre hazırlanan öğretim yazılımının bilişsel yüke, öğrenme düzeylerine ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Sithole, S. T. M. (2015). Self-management of cognitive load in accounting within a Zimbabwean university context (Unpublished Doctor of Philosophy Thesis). University of Wollongong.
• Süer, H. M. (2007). Ticaret meslek liselerinde muhasebe eğitimi, muhasebe eğitiminden beklentiler, karşılaşılan sorunlar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Sweller, J., Van Merrienboer, J.J.G. and Pass, F. G. W. C. (1998). Cognitive architecture and instructional design. Educational Psychology Review, 10(3), 251-296.
• Şahinel, M. G. (2003). Etkin öğrenme (2. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Şengel, S. (2011). Türkiye’de muhasebe meslek elemanı talebi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (50), 167-180.
• Tazegül, A. Senger, Ö. ve Yerdelen, K. C. (2013). Meslek Yüksekokullarında muhasebe eğitiminin önemi ve muhasebe ve vergi uygulamaları bölümünde okuyan öğrencilerin bölümden memnuniyetinin ve mesleki beklentilerinin ridit analizi ile değerlendirilmesi: Kars-Ardahan-Iğdır örneği, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 85-112.
• Yalın, H. İ. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yondemir Çalışkan, N. (2019). Bilişsel yük kuramı ışığında acemilikten uzmanlığa geçişte uzman göz takibi kılavuzluğunun etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi.