A Corpus of The National Library in Skopje and a Narrative Poem from This Corpus

Yıl 2016, , 153 - 166, 01.12.2016

Satı Kumartaşlıoğlu

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645207

Öz

Manuscripts that found both in libraries and persons todays are the most precious works of the Ottoman heritage. These manuscripts offer us unique material in terms of know and acquaint the Turkish culture. Generally “conk” and “mecmua” called these works be source for investigating from various aspects Turkish language and literature of the period of Ottoman, as they can be subjected to many different scientific research. Manuscripts are transferring to dijital media being determined on the occasion of various institutions, now. After this stage, the manuscripts needs to be used in scientific research by transcribing the of these.This paper, on a text in corpus numbered OMCT I/170 located in the National Library National And University Library-St. Clement of Ohrid in Skopje capital of Macedonia. The text is between 1b-2b pages of corpus and title of title text is “Kıssa-i Azrail, Doğan, Cebrail, Göğercin”. The text is written with mesnevi verse form and the number of couplet of the text is 36. Some copies of the text can be considered among verse religious narrative poem genre was read and studied in someways by Şükrü Elçin, Nurettin Albayrak and Namık Aslan. It is suggested name of “Kirdeci Ali” about the author’s work based on copies of work.In the Balkans, especially in Macedonia Ottoman heritage lives today with all the cultural elements. The text titled “Kıssa-i Azrail, Doğan, Cebrail, Göğercin” will be discussed in the papers will be examined such of shape, content, function by comparing; will be discussed language and literature aspects of Ottoman heritage with the reflection in the Balkans

Anahtar Kelimeler

Dâstân-ı Güvercin, Hazret-i Muhammet, Miracle, Verse Religious Narrative Poem

ÜSKÜP MİLLİ KÜTÜPHANEDE BULUNAN BİR MECMUA VE BU MECMUADAN BİR DESTAN: KISSA-İ AZRAİL

Öz

Günümüzde gerek kütüphanelerde gerekse şahıslarda bulunan yazma eserler, Osmanlı mirasının en değerli eserleridir. Bu yazma eserler, Türk kültürünü tanımak ve tanıtmak açısından bize eşsiz malzeme sunmaktadır. Genellikle “cönk” ve “mecmua” olarak adlandırılan bu eserler, pek çok alanla ilgili bilimsel incelemeye tabi tutulabileceği gibi, özellikle Osmanlı dönemi Türk dili ve edebiyatını çeşitli açılardan araştırmak için kaynak teşkil etmektedir. Yazma eserler, günümüzde çeşitli kurumlar vesilesiyle tespit edilip dijital ortama aktarılmaktadır. Bu aşamadan sonra yazma eserlerin transkribe edilerek, bilimsel araştırmalarda kullanılır duruma getirilmesi gerekmektedir. Bu yazı, Makedonya’nın başkenti Üsküp’te Milli Kütüphane National And University Library-St. Clement of Ohrid ’de bulunan OMCT I/170 numaralı mecmuadaki bir metin üzerinedir. Metin, mecmuanın 1b-2b sayfaları arasında olup “Kıssa-i Azrail, Doğan, Cebrail, Göğercin” başlığını taşımaktadır. Mesnevî nazım biçimiyle yazılmıştır ve beyit sayısı 36’dır. Manzum dinî destan türü arasında değerlendirilebilecek metnin bazı nüshaları Şükrü Elçin, Nurettin Albayrak ve Namık Aslan tarafından okunmuş ve bazı açılardan incelenmiştir. Eserin nüshalarından yola çıkılarak eserin müellifi hakkında “Kirdeci Ali” ismi öne sürülmüştür. Balkan coğrafyasında, özellikle Makedonya’da Osmanlı mirası bütün kültürel unsurlarıyla günümüzde de yaşamaktadır. Yazıda ele alınan “Kıssa-i Azrail, Doğan, Cebrail, Göğercin” başlıklı metin, şekil, içerik, işlev gibi açılardan mukayese edilerek incelenecek; Osmanlı mirasının dil ve edebiyat yönü, Balkan coğrafyasındaki yansımasıyla ele alınacaktır

Anahtar Kelimeler

Dâstân-ı Güvercin, Hazret-i Muhammet, Mucize, Manzum Dinî Destan

Kaynakça

• Albayrak, N. (1993). Dinî Türk Halk Hikâyelerinden Geyik, Güvercin ve Deve Hikâ- yeleri [Kaynakları ve Metin Tesisi]. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniver- sitesi, İstanbul.
• Argunşah, M. (2002). Kirdeci Ali. Ankara: KB Yayınları.
• Aslan, N. (2006). Manzum Dinî Hikâyeler ve Kirdeci Ali’ye Ait Olduğu Söyle- nen İki Hikâye Metni Güvercin ve Geyik Destanları). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20: 189-207.
• Aydemir, A. (2015). Tefsirde İsrâiliyyat. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Aydemir, Y. ve Hayber, A. (2007).Makedonya Kütüphaneleri Türkçe Yazma Eserler Kataloğu. Ankara: Tika Yayınları.
• Çelebioğlu, Â. (1999). Türk Mesnevî Edebiyatı 15. yy. kadar (Sultan II. Murad Dev- ri) (824-855/1421-1451). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Çetin, İ. (1997). Türk Edebiyatında Hazret-i Alî Cenknâmeleri. Ankara: Kültür Ba- kanlığı Yayınları.
• Elçin, Ş. (1997a). Kirdeci Ali’nin Güvercin Destanı. Halk Edebiyatı Araştırmaları 1. Ankara: Akçağ Yayınları, 266-268.
• Elçin, Ş. (1997b). Kirdeci Ali’nin Kesik Baş Destanı. Halk Edebiyatı Araştırmaları 1. Ankara: Akçağ Yayınları, 439-443.
• Erciyas, O. ve Oruç, D. (2013). “Güvercin Destanları Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Turkish Studies, 8: 1397-1406.
• Kocatürk, V. M. (1964). Türk Edebiyatı Tarihi Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Tarihi, Tahlili ve Tenkidi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
• Kumartaşlıoğlu, S. (2014). Kur’an Kıssalarının Dinî Edebiyata Tesirine Bir Ör- nek: Dâstân-ı Hazret-i İbrahim. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), XXXVI: 249-277.
• Kuzubaş, M. (2008). Manzum Bir Destan Kitabı (Destân-ı Veysel Karânî, Vefât-ı Hazret-i Fâtıma, Vefât-ı Hazret-iİbrâhîm, Hikâyet-i Gügercin, Hikâyet-i Geyik). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (2): 304-340.
• Levend, A. S. (1988). Türk Edebiyatı Tarihi. I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Levend, A.S. (1989). Dinî Edebiyatımızın Başlıca Ürünleri, Türk Dili Araştır- maları Yıllığı Belleten 1972. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 135-80.
• Güzel, A. (Ed.) (2014).Mahtumkulu Dîvânı Türkmence-Türkçe.(Haz. Prof. Dr. Ab- durrahman Güzel, Prof. Dr. Ali Duymaz vd.). Ankara: T.C. Başbakanlık TİKA.
• Ocak, A. Y. (1989).Türk Folklorunda Kesik Baş (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Özdemir, F. (1975). İlk Dinî Destanlar ve Kesikbaş Destanı. Folklor Araştırma- ları Kurumu Yıllığı Yıllığı 1975. Ankara: Folklor Araştırmaları Kurumu Yayınları, 123-129.
• Öztelli, C. (1976). İslâmiyetten Sonra İlk Halk Edebiyatı ve Anadolu’da Mey- dana Gelen Eserler, Uluslararası Folklor ve Halk Edebiyatı Seminer Bildi- rileri 27-29 Ekim 1975 Konya (344-350). Ankara: Konya Turizm Derneği Yayınları.
• Öztürk, Z. (2003). Eğitim Tarihimizde Okuma Toplantılarının Yeri ve Okunan Kitaplar. Değerler Eğitimi Dergisi. 1 (4): 131-155.