AMAÇLARI BAKIMINDAN BALIKESİR DEVE OYUNUNDA YER ALAN ÖLÜP DİRİLME MOTİFİ VE KURBAN RİTÜELİNİN BENZERLİĞİ

Yıl 2016, , 81 - 94, 01.12.2016

Uğur Durmaz

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645212

Cited By: 1

Öz

Köy seyirlik oyunları ülkemizde uzun yıllardır oynanan ve köylünün kendi üretimi olarak ortaya çıkan, uzun bir geçmişe dayanan tiyatral faaliyetlerdir. Bu oyunların amacı günümüzde çoğunlukla eğlenmek olsa da geçmişi gayet detaylı ve özel bir yapıya sahiptir. Bu oyunların içerisinde belli başlı davranışlar ve hareketler kalıplaşmış halde birçok yörede farklı isimlerle oynanan oyunların içerisinde yerini almıştır. Bu sayede bir motif halini alarak kendini göstermiştir. Ölüp dirilme bunlardan sadece bir tanesidir. Motifin geçmişi onun başka diğer yapılarla özdeşleştirilmesine neden olmuştur. Köy seyirlik oyunlarındaki ölüp dirilme motifi ile kurban ritüellerindeki ölüp dirilme arasında amaçları bakımından özdeşlik kurulabilir. Bu yazıda da Balıkesir ilinde yer alan “deve oyunu” adlı gösterideki ölüp dirilme motifi üzerinden hareketle bu motifin bir kurban töreninin tekrarı ya da gösterimi olup olmadığı tartışılacaktır. Bu bakımdan oyunun oynanışı ile ilgili bilgiler verilip ölüp dirilme motifinin göründüğü yerler belirtilecek ve bu motifi uygulamada asıl amacın ne olabileceği üzerinde durulacaktır. Ayrıca buradaki amaçlar doğrultusunda kurban etme ve kurban etmenin amaçları arasındaki paralellik gösterilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Kurban, Deve Oyunu, Köy Seyirlik Oyunları

The Similarity of Resurrection and Sacrifice Rituel in Balıkesir Camel Game Regarding Their Purposes

Öz

Village theatre played for many years in our country and the peasant emerged as its own production, based on a long history of theatrical activities. The aim of these games today, although it is very detailed and mostly fun has a special history. These 1 Bu yazı, İstanbul Aydın Üniversitesi tarafından 28-29 Kasım 2013 tarihinde düzenlenen “1. Genç Bilim Adamları Sempozyumu”nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. * Doktora Öğrencisi, Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Halkbilimi Bölümü, [e-mail] are so many stereotypes of certain behaviors and movements within the region has been replaced in the games played by different names. In this way, taking the form of a motif itself. Only one of them die of the resurrection. Why keep his other buildings in the history of a motif. identity can be established for the purposes of this motif in ritual sacrifice by dying resurrection motif in the village theater.This article is also located in the province of Balikesir, “camel” from die a victim of this motif with the ceremony over the resurrection motif of repetition or representation whether or not will be discussed. In this regard, information regarding the game’s gameplay is the motif of the resurrection will be and this motif appears in the places to die, in practice, the principal objective will focus on what this might be. In addition, for purposes here, sacrifice and sacrifice will be eligible to show parallelism between the purposes

Anahtar Kelimeler

Victim, Camel Game, Village Spectacle Games

Kaynakça

• And, M. (1985) Geleneksel Türk Tiyatrosu Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri. İstanbul:İnkılap Yayınevi.
• And, M. (1974). “Dramatik Köylü Gösterilerinin Ritüel Niteliği”, Türk Folklor Araştırmaları Yıllığı Belleten. Ankara: A.Ü. Basım.
• And, M. (1962). Dionisos ve Anadolu Köylüsü. İstanbul:Elif Yayınları.
• Çebi, M.Ü. (2006). Günümüze Kadar Gelmiş Köy Seyirlik Oyunlarından Örnekler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Duymaz, A., Şahin, H. İ. (2010). “Balıkesir Çevresinde Hayvan Benzetmecesine Bağlı Köy Seyirlik Oyunları”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü Dergisi. 23, 171-185.
• Elçin, Ş. (1991). Anadolu Köy Orta Oyunları (Köy Tiyatrosu). Ankara: Türk Kül- türü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Eliade, M. (2009). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Muhammed’den Reform Ça- ğına, (Çev: Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı.
• Erginer, G. (1997). Kurban Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüel- leri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gündüz, Ş. (2008) “Dinlerde Tanrıya Yakınlaşma Aracı Olarak Kurban”, Ulus- lararası Kurban Sempozyumu Bildiriler Kitabı (İstanbul, 8-9 Aralık 2007). İstanbul: Bayrampaşa Belediyesi.
• Örnek, S. V. (1988). 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul: Ger- çek Yayınevi.
• Özhan, M. (1997). “Türkiye’de Dramatik Köy Seyirlik Oyunları Üzerine Bir At- las Denemesi”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Müziği, Oyun, Tiyatro, Eğlence Seksiyon Bildirileri, Ankara.
• Özkan, A. R. (2003). Dinlerde Kurban Kültü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tecer, A. K. (1940). Köylü Temsilleri. Ankara: Çığır Mecmuası.
• Tekerek, N. (2008). Köy Seyirlik Oyunları. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (1982). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yel, A. M. (2008). “Kurbanın Antropolojik Bir Değerlendirmesi”, Uluslararası Kurban Sempozyumu Bildiriler Kitabı (İstanbul, 8-9 Aralık 2007). İstanbul: Bayrampaşa Belediyesi.