ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇEVRE VE ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ ORDU ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2015, , 115 - 132, 01.06.2015

Talip Öztürk Filiz Zayimoğlu Öztürk

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645444

Cited By: 9

Öz

Çevre eğitimi almış bilinçli bireylerin yetiştirilmesindeki en büyük katkı hiç şüphesiz okullarımızda etkili vatandaşlar yetiştiren öğretmenlerindir. Ülkemizin öğretmen yetiştirme programlarında çevre eğitiminin amaçları; öğretmenlerin çevre bütünlüğü ile sürdürülebilir kalkınma arasındaki karmaşık ilişkileri anlamalarını sağlamak; yerel, ulusal, bölgesel ve küresel seviyede ekonomik büyüme programlarının doğuracağı çevre sorunlarını tanımalarına yardımcı olmak; öğretmenlere, çevrenin korunması ve iyileştirilmesi için aktif çalışmaya sevk edecek sorumluluk duygusu ve değer yargılarını aşılamak; öğretmenlerin çevre eğitimini yeterli bir şekilde yürütebilmeleri için çevre ve sosyo-kültürel kalkınma sonucu ortaya çıkan sorunlar ve çözümleri hakkında yeterli bilgiyle donatmak seklinde belirtmektedir. Bu çalışma öğretmen adaylarının ulusal ve küresel çaptaki çevre sorunları ile ilgili olarak öğretmen adaylarının farkındalıkları, çevre bilincini geliştirmek için kullanabilecekleri etkinliklere ve bu sorunların çözümüne yönelik görüşlerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma aynı zamanda öğretmen adaylarının sosyal ve akademik duyarlılıklarının cinsiyetlerine ve öğrenim gördükleri bölümlere göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmek üzerinde durmaktadır. Çalışmanın örneklemini 2013-2014 eğitim yılı bahar yarıyılında Ordu üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan 134 kişilik birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler anket yoluyla toplanmıştır. Bu çalışmada kullanılan ölçek, Karadayı 2005 tarafından geliştirilmiş, İbiş 2009 tarafından son şekli verilmiş olup, anketin güvenilir olduğu anlamına gelen Alfa güvenirlik katsayısı 0,96 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler yüzde ve frekans tablolarının yanında bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgular uygulama sonucuna yönelik analizleri içermektedir. Alt problemlere göre başlıklandırılmış bulgular beş aşamada sunulmuştur. Öğretmen adaylarının çevre ve çevre eğitimine yönelik görüşleri akademik ve sosyal duyarlık başlıkları altında incelenmiş, cinsiyet ve öğrenim görülen anabilim dalı değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında ulaşılan sonuçlarına göre katılımcıların; dünyadaki ve Türkiye’deki en önemli çevre sorunu olarak doğal kaynakların aşırı kullanımını gördükleri, Çevre ile ilgili sorunların çözümünde en etkili grup olarak çevre kuruluşlarını gördükleri söylenebilir. Katılımcıların çevre konusunda, toplumun bilinçlendirmesinde en çok katkının TV ve radyolar aracılığıyla sağlandığını düşündükleri görülmüştür. Araştırma verileri ışığında sosyal ve akademik duyarlılık alt boyutuna ilişkin katılımcı görüşlerinin cinsiyet değişkenine göre anlamlı olarak farklılaştığı, fakat anabilim dalı değişkenine göre bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Çevre Eğitimi, Çevre Sorunları.

Opinions of Pre-Service Teachers About Environment and Environmental Education Ordu University Sample

Öz

Largest contribution undoubtedly belongs to the teachers in nurturing environment conscious individuals in our schools. The objectives of environmental education in teacher education programs in our country are; to ensure the environmental integrity of the teacher to understand the complex relationships between sustainable development; to help them recognize the environmental issues at the global level in local, national, regional levels; to equip teachers with sufficient information, to instill a sense of responsibility for environmental protection and to engage actively work for the improvement and value judgments; to train teachers in order to perform adequately the environmental education about the environment and socio-cultural development based problems and solutions. This study aimed at the determination of the awareness and sensitivity of the pre-service teachers about the national and global environmental problems, the activities they can use for the promotion of environmental consciousness and their opinions for the solution of these problems. This study also dwelled upon to find out whether social and academic sensitivities of pre-service teachers vary according to their gender and academic departments. The sample of this study was constituted by 134 pre-service teachers studying in the first year in Faculty of Education, Ordu University in 2013–2014 academic year spring term. The data were collected by questionnaires. The scale used in the study was developed by Karadayı 2005 and adapted to its latest form by İbiş 2009 and Cronbach alpha reliability coefficient was calculated to be 0,96, which means the scale was reliable. The data gathered in this study will be evaluated by the use of frequency and percentage tables, independent samples t- test, and One-Way Anova analyses. The findings obtained in this study include the analysis of the application results. According to the sub-problems, findings are titled and presented in five stages. Teachers’ views on the environment and the training of candidates examined under the title of academic and social sensitivity, and gender and education variables were analyzed according to the department. According to the findings obtained from the study participants results which are achieved by the light the findings; the teacher candidates see the excessive use of natural resources as the most important environmental problem in Turkey and the world, and they said they see environmental organizations as the most effective environmental groups in solving these problems. It was seen that most valuable contributions provided through the TV and radios in order to raise awareness in the community thought. It was also concluded that there is no significant difference between the opinions of the participants in terms of and “education field” dimension but there is a significant difference in terms of “gender” dimension related to social and academic sensitivity

Anahtar Kelimeler

Pre-Service Teachers, Environmental Education, Environmental Problems.

Kaynakça

• Atasoy, E. (2005). Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Aydın, F. (2010). Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunları ve Çevre Eğitimi Hakkındaki Görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği). Internatio- nal Online Journal of Educational Sciences (IOJES), 2 (3), 818-839.
• Aydın, F. ve Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler Lisesi Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi. 24, 229-257.
• Baş Tarsus, M. (2010). Evaluation of Environmental School Students. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Başal, H. A. (2003). Okul Öncesi Eğitimde Uygulamalı Çevre Eğitimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar, Sevinç M. (Ed.). İstan- bul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bodur, G. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Çevre Duyarlılığına İlişkin Görüşle- ri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Daştan, H. (1999). Çevre Koruma Bilinci ve Duyarlılığının Oluşmasında Eğiti- min Yeri ve Önemi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ek, H. N., Kılıç, N, Öğdüm, P., Düzgün, G. ve Peker, S. (2009). Adnan Men- deres Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 125-136.
• Erol, G. (2005). Sınıf Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniver- sitesi, Denizli.
• Erten, S. (2005). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davra- nışların Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Geray, C. (1995). Çevre Koruma Bilinci ve Duyarlılığı İçin Halkın Eğitimi, Yeni Türkiye Özel Sayısı, 1 (5), 665.
• Hsu, S. J. (2004). The Effects of an Environmental Education Program on Responsible Environmental Behavior and Associated Environmental Literacy Variables in Taiwanese College Students. The Journal of Envi- ronmental Education, 35 (2), 37-48.
• Hungerford, H. ve Peyton R. B. (1976). Teaching Environmental Education. Portland, ME: J. Weston Walch.
• İbiş, S. (2009). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Küresel ve Ulusal Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karadayı, G. (2005). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Küresel, Ulusal ve Yerel Çev- re Sorunları Hakkındaki Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversi- tesi, Ankara.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
• Moseley, C. (2000). Teaching for Environmental Literacy. Clearing House, 74 (1), 23-25.
• Özdemir, A. (2003). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Bi- linçlerinin Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özpınar, D. (2009). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunları Hak- kındaki Görüşleri (Afyonkarahisar İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Roth, C. E. (1992). Environmental Literacy: Its Roots, Evolution And Di- rections in the 1990s. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education.
• Sağır S., Aslan O. ve Cansaran, A (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Tutumlarının Farklı Değişkenler Acısından İncelen- mesi. İlköğretim Online E-Dergi, 7 (2): 496-511.
• Vaizoğlu, S., Altıntaş, H., Temel, F., Ahrabi, F.A., Aydoğan, D., Bostancı, S., Duran, A., Koçkesen, D., Turan, N. ve Güler, Ç. (2005). Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilincinin Değerlendirilmesi. Türk Si- lahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4 (4), 151-171.