Okul öncesi dönemde yaratıcılığı geliştiren fen etkinliklerine okul öncesi öğretmenlerinin bakış açısı ve yaratıcılık terimi

Yıl 2023, , 61 - 83, 23.06.2023

Zülfikar Güvenir

https://doi.org/10.31795/baunsobed.880823

Öz

Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık ile ilgili görüşlerini ve planlarında okul öncesi dönemde yaratıcılığı geliştiren fen etkinliklerine yer verme durumlarını ortaya çıkarma amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Uşak ili milli eğitim bakanlığına bağlı resmi anasınıfı ve anaokullarında görev yapan 15 okul öncesi öğretmenlerini oluşturmuştur. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerine; “Yaratıcılık terimini nasıl tanımlarsınız?” ve “Planlarınızda çocukların yaratıcılıklarını geliştirecek fen etkinliklerine yer verir misiniz? Niçin?” soruları sorulmuş, okul öncesi öğretmenlerinin verdikleri cevaplar yarı yapılandırılmış görüşme formu vasıtası ile elde edilmiştir. Örnek olay yönteminin kullanıldığı bu çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilen sonuçlar betimsel analiz tekniğiyle değerlendirilip, tematik analiz yoluyla verilerin analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularında, okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık ile ilgili tanımlarında orijinallik, yenilik, özgünlük, sosyal kabul ve sosyal faydası olma, özgür bir ortamda farklı şey ya da ürünler üretme kavramlarına yoğunlaştıkları görülmüştür. Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönemde yaratıcılığı geliştiren fen etkinliklerine planlarında yer verme durumlarına bakıldığında öğretmenlerin büyük çoğunluğunun çocukların yaratıcılığını geliştiren fen etkinliklerine planlarında yer verdikleri görülmüştür. Çalışmada ileriye dönük, yaratıcılığı geliştirecek fen programı ve fen etkinliği uygulamalarına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık kavramı, Okul Öncesi Dönem, Okul Öncesi Dönem Yaratıcılığı Geliştiren Fen Etkinlikleri

Preschool teachers' perspectives on science activities that improve creativity in preschool period and creativity term

Öz

This research was carried out to reveal the opinions of preschool teachers about creativity and the situation of including science activities that improve creativity in the preschool period in their plans. The sample group of the study consisted of 15 preschool teachers working in official kindergarten and kindergartens affiliated to the Ministry of National Education in Uşak. Preschool teachers in the research; "How would you define the term creativity?" and “Can you include science activities in your plans that will develop children's creativity? Why?" questions were asked, and the answers given by preschool teachers were obtained through a semi-structured interview form. In this study in which the case study method was used, the results obtained with the semi-structured interview form were evaluated with the descriptive analysis technique, and the data were analyzed by thematic analysis. In the findings of the research, it was seen that preschool teachers focused on the concepts of originality, innovation, genuineness, social acceptance and social utility, and producing different things or products in a free environment in their definitions of creativity. Considering the pre-school teachers' inclusion of science activities that improve creativity in their plans, it was seen that most of the teachers included science activities that improve children's creativity in their plans. In the study, suggestions for forward-looking science curriculum and science activity applications that will improve creativity are presented.

Anahtar Kelimeler

The concept of creativity, Preschool Period, Preschool Period Science Activities That Improve Creativity

Kaynakça

• Akcanca, N., Gürler, S. A., & Alkan, H. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimi uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Caucasian Journal of Science, 4(1), 1-19.
• Altun Yalçın, S. ve Yalçın, P. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının STEM eğitimi konusundaki metaforik algılarının incelenmesi. International Journal of Social Science, 70, 39-59
• Andersson, K., & Gullberg, A. (2014). What is science in preschool and what do teachers have to know to empower children? Cultural studies of science education, 9(2), 275-296 https://doi.org/10.1007/s11422-012-9439-6
• Aslan, O., Şenel-Zor, T., & Tamkavas-Cicim, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik görüşlerinin ve hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 519-530.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y., & Yiğit, N. (2002, 16-18 Eylül). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi [Bildiri sunumu]. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 4(2).
• Ayden, C., & İşgüzar, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaratıcılık düzeyleri ve motivasyonları arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik araştırma. Fırat University Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2). https://doi.org/10.18069/firatsbed.346924
• Babaroğlu, A., & Metwalley, E. O. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin fen eğitimine ilişkin tutumlarının incelenmesi (Çorum ili örneği). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 1-15. https://doi.org/10.30794/pausbed.425633
• Beghetto, R. A. (2010). Creativity in the classroom. James C. Kaufman, Robert J. Sternberg (Ed.), The Cambridge handbook of creativity içinde (ss. 447-463). Cambridge, Cambridge University Press
• Bakeman, R., & Gottman, J. M. (1997). Observing interaction: An introduction to sequential analysis. Cambridge university press.
• Birenbaum, M. (2002). Assessing Self-directed Active Learning in Primary Schools. Assessment in Education, Vol. 9, No. 1.
• Cachia, R., Ferrari, A., Kearney, C., Punie, Y., Van den Berghe, W., & Wastiau, P. (2009). Creativity in schools in Europe: A survey of teachers. European Commission-Joint Research Center-Institute for Prospective Technological Studies, Seville.
• Cachia, R., & Ferrari, A. (2010). Creativity in schools: A survey of teachers in Europe (No. JRC59232). Joint Research Centre (Seville site).
• Chang, Y. S., Lin, H. C., Chien, Y. H., & Yen, W. H. (2018). Effects of creative components and creative behavior on design creativity. Thinking Skills and Creativity, 29, 23-31. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2018.05.007
• Cheung, R. H. P. (2010). Designing movement activities to develop children's creativity in early childhood education. Early Child Development and Care, 180(3), 377-385. https://doi.org/10.1080/03004430801931196
• Cheung, R. H. P. (2012). Teaching for creativity: Examining the beliefs of early childhood teachers and their influence on teaching practices. Australasian Journal of Early Childhood, 37(3), 43-52.
• Cho, B. and Lee, J. (2013). The effects of creativity and flow on learning through the STEAM education on elementary scholl contexts. Paper presented et the International Conference of Educational Technology, Sejong University, Sout Korea.
• Cremin, T., Glauert, E., Craft, A., Compton, A., & Stylianidou, F. (2018). Creative little scientists: Exploring pedagogical synergies between inquiry-based and creative approaches in early years science. In Creativity and Creative Pedagogies in the Early and Primary Years (ss. 45-60). Routledge.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (ss. 146-166). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Çamlıbel Çakmak, Ö. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretime yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Turkish Science Education, 9(3), 40-51.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Geliştirilmiş 6. Bs.). Celepler Matbaacılık.
• Çınar, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerin fen ve doğa konularının öğretiminde kullandıkları etkinliklerin belirlenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 364-371.
• Çiçekler, C. Y., Pirpir, D. A., & Aral, N. (2020). Turkish standardization of early childhood creativity scale. Elementary Education Online, 19(2), 817-830. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2020.695260
• Daud, A. M., Omar, J., Turiman, P., & Osman, K. (2012). Creativity in science education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 59, 467-474.
• DeHaan, R. L. (2011). Teaching creative science thinking. Science, 334(6062), 1499-1500.
• Demir, T. (2013). Türkçe öğretimi dersinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 53-76.
• Elkin, M., Sullivan, A. & Bers, M. U. (2014). Implementing a robotics curriculum in an early childhood Montessori Classroom. Journal of Information Technology Education, Innovations in Practice, 13, 153-169.
• Erden, F. T., & Sönmez, S. (2011). Study of Turkish preschool teachers’ attitudes toward science teaching. International Journal of Science Education, 33(8), 1149-1168.
• Eshach, H. (2006). Science literacy in primary schools and pre-schools (Vol. 1). Springer Science & Business Media.
• Esquivel, G. B. (1995). Teacher behaviors that foster creativity. Educational psychology review, 7(2), 185-202.
• Gabora, L., & Smith, C. M. (2018). Two cognitive transitions underlying the capacity for cultural evolution. arXiv preprint arXiv:1811.10431.
• Girod, M., Rau, C., & Schepige, A. (2003). Appreciating the beauty of science ideas: Teaching for aesthetic understanding. Science education, 87(4), 574-587.
• Gomes, J. J. M. (2005). Using a creativity-focused science program to foster general creativity in young children: A teacher action research study (Doctoral dissertation, Fielding Graduate University).
• Greenfield, D. B., Jirout, J., Dominguez, X., Greenberg, A., Maier, M., & Fuccillo, J. (2009). Science in the preschool classroom: A programmatic research agenda to improve science readiness. Early Education and Development, 20(2), 238-264.
• Günbay, İ. (2019). Nitel araştırmada veri analizi: tema analizi, betimsel analiz, içerik analizi ve analitik genelleme. 6 Ekim 2020 tarihinde http://www. nirvanasosyal. com/h-392-nitel-arastirmada-veri-analizi-tema-analizi-betimsel-analiz-icerik-analizi-veanalitik-genelleme. html adresinden erişildi.
• Güryay, B. (2019). A Study on prospective english teachers’ self-perception of using creative drama in english language teaching. Chiou, V., Holz, O., Ertürk, N. O., & Shelton, F. (Ed.), International Insights: Equality in Education içinde (ss.127-135). Münster, Waxmann Verlag.
• Güvenir, Z., İnel-Ekici, D. (2019, 21-24 Mart). Okul öncesi öğretmenlerine göre okul öncesi eğitimde yaratıcılığın yeri ve önemi. [Bildiri sunumu]. 3.Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi, Afyon.
• Hadzigeorgiou, Y., Fokialis, P., & Kabouropoulou, M. (2012). Thinking about creativity in science education. Creative Education, 3(05), 603. http://dx.doi.org/10.4236/ce.2012.350
• Hadzigeorgiou, Y. (2016). Imaginative thinking in science and science education. In Imaginative Science Education (ss. 1-31). Springer, Cham.
• Haigh, M. (2003). Fostering creativity through science education: A case for investigative practical work. Hançer, A. H., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 80-88.
• Hargrove, R. A. (2013). Assessing the long-term impact of a metacognitive approach to creative skill development. International Journal of Technology and Design Education, 23(3), 489-517. https://doi.org/10.1007/s10798-011-9200-6
• Havu-Nuutinen, S., Sporea, D., & Sporea, A. (2017). Inquiry and creativity approaches in early-years science education. E. Kimonen, R. Nevalainen (Eds.), reforming teaching and teacher education İçinde (ss. 89-116). Brill Sense.
• Heilmann, G., & Korte, W. B. (2010). The role of creativity and innovation in school curricula in the EU27. A content analysis of curricula documents.
• Hodson, D. (2003). Time for action: Science education for an alternative future. International journal of science education, 25(6), 645-670.
• İnel-Ekici, D. (2014). Fen öğretmeni adaylarının yaratıcılık kavramına ve yaratıcı düşünmeye ilişkin görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 385-397.
• Jordan, A., & Carlile, O. (2013). Approaches to creativity: A guide for teachers. McGraw-Hill Education (UK).
• Kallery, M. ve Psillos, D. (2001). Pre-school Teachers Content Knowledge in Science: Their understanding of elementary science concepts and of issues raised by children's questions, International Journal of Early Years Education, 9(3), 165-179.
• Kallery, M. (2004). Early years teachers' late concerns and perceived needs in science: An exploratory study. European Journal of Teacher Education, 27(2), 147-165.
• Kara, A. (2007). Okul öncesi dönemde 5-6 yaş grubu çocukların yaratıcılık düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karaer, H., & Kösterelioğlu, M. (2005). Amasya ve Sinop illerinde çalışan okulöncesi öğretmenlerin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 447-454.
• Karamustafaoğlu, S., & Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Karlıdağ, İ. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık kavramına ilişkin görüşler. Journal of International Social Research, 11(56).
• Kıldan, O., & Pektaş, M. (2009). Erken çocukluk döneminde fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesinde okulöncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1).
• Kind, P. M., & Kind, V. (2007). Creativity in science education: Perspectives and challenges for developing school science.
• Kyllonen, P. C. (2012, May). Measurement of 21st century skills within the common core state standards. In Invitational Research Symposium on Technology Enhanced Assessments (ss. 7-8).
• Leggett, N. (2017). Early childhood creativity: challenging educators in their role to intentionally develop creative thinking in children. Early Childhood Education Journal, 45(6), 845-853. https://doi.org/10.1007/s10643-016-0836-4
• Meral, S. E., & Şahin, F. T. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 313-331. https://doi.org/10.26466/opus.580091
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Okul Öncesi Eğitimi Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Ankara.
• Miner, M. H. (2017). Creativity and spirituality: Psychological perspectives. In M. Miner & M. Dowson (Eds.), Creativity And Spirituality: A Multidisciplinary Perspective (ss. 3-22)
• Mirzaie, R. A., Hamidi, F., & Anaraki, A. (2009). A study on the effect of science activities on fostering creativity in preschool children. Journal of Turkish science education, 6(3), 81-90.
• Olgan, R. (2015). Influences on Turkish early childhood teachers’ science teaching practices and the science content covered in the early years. Early Child Development and Care, 185(6), 926-942. https://doi.org/10.1080/03004430.2014.967689
• Ölçer, S., & Özdemir, D. A. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık düzeyleri ile 60-72 aylık çocukların fen öğreniminin karşılaştırılması. Journal of Awareness, 3(5), 837-856. https://doi.org/10.26809/joa.2018548696
• Özbek, S. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine ilişkin görüşleri ve uygulamalarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Adana.
• Özer, M. ve Polat Yıldırım, A. (2019). Okul öncesi dönemde yaratıcılığı geliştirmeye yönelik ebeveyn deneyimlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-Journal of Qualitative Research in Education, 7(3), 1309-1327. https://doi.org/ 10.14689/issn.2148- 624.1.7c.3s.17m
• Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık. Piffer, D. (2012). Can creativity be measured? An attempt to clarify the notion of creativity and general directions for future research. Thinking Skills and Creativity, 7(3), 258-264. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2012.04.009
• Saçkes, M. (2014). How often do early childhood teachers teach science concepts? Determinants of the frequency of science teaching in kindergarten. European early childhood education research journal, 22(2), 169-184. https://doi.org/10.1080/1350293X.2012.704305
• Sağlam, M., & Neriman, A. R. A. L. (2015). Okul öncesi öğretmenlerin fen etkinlikleri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3). https://doi.org/10.17679/iuefd.16308213 Sawyer, R. K. (2006). Educating for innovation. Thinking skills and creativity, 1(1), 41-48.
• Sivan, A., Leung, R.W., Woon, C. ve Kember, D. (2000). An Implementation of active learning and ıts effect on the quality of student learning, Innovations in Education and Training International, 37, 4 381-389.
• Sönmez Ektem, I. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerine göre uygulama okullarındaki etkinliklerin yaratıcılık bağlamında değerlendirilmesi. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, (26). https://doi.org/10.14520/adyusbd.336491
• Spektor-Levy, O., Baruch, Y. K., & Mevarech, Z. (2013). Science and scientific curiosity in pre-school the teacher's point of view. International Journal of Science Education, 35(13), 2226-2253. https://doi.org/10.1080/09500693.2011.631608
• Strong, M. G. (2013). Developing elementary math and science process skills through engineering design instruction. Hofstra University.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde geçerlilik ve güvenirlik. Seçkin Matbaası.
• Taylor, A. R., Jones, M. G., Broadwell, B., & Oppewal, T. (2008). Creativity, inquiry, or accountability? Scientists' and teachers' perceptions of science education. Science Education, 92(6), 1058-1075.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• Wechsler, S. (2006). Validity of the torrance tests of creative thinking to the Brazilian culture. Creativity research journal, 18(1), 15-25.
• Yahn, L., & Kaufman, J. C. (2016). Asking the wrong question: why shouldn’t people dislike. Ambrose, D., & Sternberg, R. J. (Eds.). (2016). Creative intelligence in the 21st century: Grappling with enormous problems and huge opportunities içinde (ss. 75-87). NY: Springer.
• Yavuzer, H. (1989). Yaratıcılık. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları