ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ZİHNİNDEKİ BİLİM İNSANI

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 38, 49 - 78, 01.12.2017

Gonca Harman , Renan Şeker

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645135

Cited By: 1

Öz

Gelişmiş ülkeler bilimde daha ileriyi hedefleyerek bilim insanı sayılarını arttırma yönünde uğraş vermektedir. Geleceğin bilim insanı adayı olan bugünün çocuklarının zihinlerindeki bilim insanı imajı bu uğraşları büyük oranda etkileyebilir. Bu nedenle araştırmada ortaokul öğrencilerinin zihinlerindeki bilim insanını sınıf düzeyi ve cinsiyet bağlamında incelemek amaçlanmıştır. Araştırmaya 5 80 , 6 111 , 7 81 ve 8. 83 sınıfta öğrenim gören 355 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Veriler Chambers 1983 tarafından geliştirilen “Bir Bilim İnsanı Çiz Testi” ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında öğrencilerin yaptıkları çizimleri analiz etmek için bir kontrol listesi hazırlanmıştır. Kontrol listesi hazırlanırken Chambers 1983 , Finson, Beaver ve Cramond 1995 ve Özsoy ve Ahi 2014 tarafından yapılan çalışmalarda oluşturulan kategoriler harmanlanmıştır. Öğrencilerin yaptıkları çizimlerin analizi için oluşturulan kontrol listesinde bilim insanının cinsiyeti, yüz ifadesi, saç, sakal/bıyığı, kıyafeti ve aksesuarları, çalışma şekli, çalışma ortamı, çalışma ortamında yer alan araştırma sembolleri, bilgi sembolleri, teknoloji ve alternatif semboller, icatlar, ünlü bilim insanları kategorileri yer almıştır. Öğrencilerin çoğunluğu erkek, mutlu, laboratuvar önlüklü, gözlüklü, iç mekânda ve bireysel çalışan bilim insanları çizmiştir. Az sayıda öğrencinin çizimindeki bilim insanının daha çok Einstein ve Newton olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde 5, 6 ve 7. sınıftaki öğrenciler ile erkek öğrencilerin yaptıkları çizimlerin daha detaylı olduğu görülmüş olup öğrencilerin zihinlerindeki bilim insanının basmakalıp olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin zihnindeki bilim insanı aile, akran grubu, dersler, öğretmenler, öğretim programı, çoğunlukla da yazılı ve görsel medya ile ders kitapları gibi faktörler tarafından etkilenmektedir. Bu nedenle öğrencilere yazılı ve görsel medya ile ders kitapları aracılığıyla bilimin cinsiyet, milliyet, zaman, mekân, yaş ve fiziki görünüm gibi faktörlerden bağımsız olduğu fikri aşılanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Bilim İnsanı, Çizim, Ortaokul Öğrencisi

Scientist in The Mind of Secondary School Students

Öz

Developed countries are striving to increase the numbers of scientists by targeting more advanced science. This struggle could be greatly influence the image of the scientist in the minds of today’s children who are future scientist candidates. For this reason, in the study, it is aimed to examine the scientists in the minds of secondary school students in terms of class level and gender. 355 secondary school students studying in the 5 80 , 6 111 , 7 81 and 8 83 classes participated in the study. The data were collected with the “Drawing A Scientist Test” developed by Chambers 1983 . Within the scope of the research, a checklist was prepared to analyze the drawings made by the students. While preparing the control list, the categories created within the works made by Chambers 1983 , Finson, Beaver ve Cramond 1995 and Özsoy and Ahi 2014 are blended. In the control list created for the analysis of the drawings performed by the students, the categories such as the scientist’s gender, face expression, hair, beard/mustache, clothing and accessories, study style, working environment, research symbols in the working environment, information symbols, technology and alternative symbols, inventions, famous scientists are involved. The majority of students have drawn scientists who are male, happy, with lab coat and spectacle and working individually indoor. Scientists in the drawings of a few students were more likely to be Einstein and Newton. When the results obtained from the research are evaluated in general, it was seen that the drawings made by the students in the 5th, 6th and 7th grades and the male students were more detailed and it is determined that the scientist in the minds of the students is a stereotype. The scientist in the minds of the students is influenced by factors such as family, peer group, lectures, teachers, curriculum, mostly written and visual media and textbooks. For this reason, with the help of written and visual media and textbooks, students should be infused with the idea that science is independent of factors such as gender, nationality, time, location, age and physical appearance.

Anahtar Kelimeler

Scientist, Drawing, Secondary School Student.

Kaynakça

• Akcay, B. (2011). Turkish Elementary and Secondary Students’ Views about Science and Scientist. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 12 (1), 1-11.
• Barman C. R., Ostlund, K. L., Gatto, C. C. & Halferty, M. (1997). Fifth Grade Students’ Perceptions About Scientists and How They Study and Use Science. 31.12.2016 tarihinde http://web.physics.ucsb.edu/~scipub/ f2004/StudentPerceptions.pdf adresinden erişildi.
• Benli, E., Dökme, İ. & Sarıkaya, M. (2011). The Effects of Technology Teaching Materials on Students’ Image of Scientists. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2371-2376.
• Bulduk, S. (2015). Sputnik Sendromu. 16.12.2016 tarihinde http://tjs.istanbul. edu.tr/wp-content/uploads/2015/12/19255-42187-1-SM.pdf adresinden erişildi.
• Buluş-Kırıkkaya, E., Bozkurt, E. & İşeri, Ş. (2011). TÜBİTAK Destekli İlköğretim Öğrencileri Bilim Yaz Okulunun Öğrencilerin Bilim İnsanı İmgelerine Etkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 61‐75.
• Camcı-Erdoğan, S. (2013). Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrencilerin Bilim İnsanlarına Yönelik Algıları. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 3 (1), 13-37.
• Chambers, W. D. (1983). Stereotypic Images of Scientist: The Draw-A Scientist Test. Science Education, 67 (2), 255-265.
• Christidou, V. (2010). Greek Students’ Images of Scientific Researchers. Journal of Science Communication, 9 (3), 1-12.
• Cakmakci, G., Tosun, O., Turgut, S., Orenler, S., Sengul, K. & Top, G. (2011).
• Promoting an Inclusive Image of Scientists Among Students: Towards Research Evidence-Based Practice. International Journal of Science and Mathematics Education, 9 (3), 627-655.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S. (2011). Bilim, Fen, Teknoloji Kavramlarının Eğitim Programlarına Yansımaları. S. Çepni (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (ss. 2-11). Ankara: Pegem Akademi.
• Erten, S., Kiray, S. A. & Sen-Gumus, B. (2013). Influence of scientific stories on students ideas about science and scientists. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 1 (2), 122-137.
• Finson, K. D. (2003). Applicability of The DAST-C to The Images of Scientists Drawn by Students of Different Racial Groups. Journal of Elementary Science Education, 15 (1), 15-26.
• Finson, K. D., Beaver, J. B. & Cramond, B. L. (1995). Development and Field Test of A Checklist for The Draw-A-Scientist Test. School Science and Mathematics, 95 (4), 195-205.
• Flick, L. (1990). Scientists in Residence Program Improving Children’s Image of Science and Scientists. School Science and Mathematics, 90 (3), 204-214.
• Fung, Y. Y. H. (2002). A Comparative Study of Primary and Secondary School Students’ Images of Scientists. Research in Science & Technological Education, 20 (2), 199-213.
• İdin, Ş. & Yalaki, Y. (2016). Türkiye’deki Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarında Yer Verilen Türk-İslam Bilim İnsanlarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 30 (2), 37-52.
• Kara, B. & Akarsu, B. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Bilim İnsanına Yönelik Tutum ve İmajının Belirlenmesi. Journal of European Education, 3 (1), 8-15.
• Kara, B. & Akarsu, B. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Bilim İnsanına Yönelik Tutum ve İmajının Belirlenmesi. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Eğitimi Dergisi, 3 (2), 90-116.
• Karaçam, S., Aydın, F. & Digilli, A. (2014). Fen Ders Kitaplarında Sunulan Bilim İnsanlarının Basmakalıp Bilim İnsanı İmajı Açısından Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (2), 606-627.
• Karakaya, İ. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.). Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaya, V. H., Afacan, Ö., Polat, D. & Urtekin, A. (2013). İlköğretim Öğrencilerinin Bilim İnsanı ve Bilimsel Bilgi Hakkındaki Görüşleri (Kırşehir İli Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14 (1), 305-325.
• Kaya, O. N., Doğan, A. & Öcal, E. (2008). Turkish Elementary School Students’ Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 83-100. Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Bilime ve Bilim İnsanına Yönelik İmajları. İlköğretim Online, 9 (3), 1055-1079.
• Korkmaz, H. & Secken, N. (2015). Images of Chemical Scientists Through Turkish Primary Students’ Eyes: Implications for Curriculum and Instruction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1321-1329.
• Küçük, M. & Bağ, H. (2012). 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilim İnsanı İmajlarının Karşılaştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 125-138.
• Maoldomhnaigh, M. O. & Hunt, A. (1988). Some Factors Affecting The Image of The Scientist Drawn by Older Primary School Pupils. Research in Science & Technological Education, 6 (2), 159-166.
• Mead, M. & Metraux, R. (1957). Image of The Scientist Among High-School Students. Science, 126, 384-390.
• Medina-Jerez, W., Middleton, K. V. & Orihuela-Rabaza, W. (2011). Using the DAST-C to Explore Colombian and Bolivian Students’ Images of Scientists. International Journal of Science and Mathematics Education, 9, 657-690.
• Monhardt, R. M. (2003). The Image of The Scientist Through The Eyes of Navajo Children. Journal of American Indian Education, 42 (3), 25-39.
• Muşlu, G. & Macaroğlu-Akgül, E. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Bilim ve Bilimsel Süreç Kavramlarına İlişkin Algıları: Nitel Bir Araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (1), 201-229.
• Narayan, R., Park, S., Peker, D. & Suh, J. (2013). Students’ Images of Scientists and Doing Science: An International Comparison Study. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 9 (2), 115-129.
• Nuhoğlu, H. & Afacan, Ö. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Bilim İnsanına Yönelik Düşüncelerinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 279-298.
• Özel, M. (2012). Children’s Images of Scientists: Does Grade Level Make A Difference?. Educational Sciences: Theory & Practice, Special Issue, Autumn, 3187-3198.
• Özsoy, S. & Ahi, B. (2014). Çocukların Gözüyle Bilim İnsanı. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 8 (1), 204- 230.
• Rodari, P. (2007). Science and Scientists in The Drawings of European Children. Journal of Science Communication, 6 (3), 1-12.
• Ruiz-Mallen, I. & Escalas, M. T. (2012). Scientists Seen by Children: A Case Study in Catalonia, Spain. Science Communication, 34 (4), 520-545.
• Samaras, G., Bonoti, F. & Christidou, V. (2012). Exploring Children’s Perceptions of Scientists Through Drawings and Interviews. ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 46, 1541-1546.
• She, H. C. (1995). Elementary and Middle School Students’ Image of Science and Scientists Related to Current Science Text Books in Taiwan. Journal of Science Education and Technology, 4 (4), 283-294.
• She, H. C. (1998). Gender and Grade Level Differences in Taiwan Students’ Stereotypes of Science and Scientists. Research in Science & Technological Education, 16 (2), 125-135.
• Şahin, B. (2009). Metodoloji. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 109-130). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Thomas, J. A. & Hairston, R. V. (2003). Adolescent Students’ Images of An Environmental Scientist: An Opportunity for Constructivist Teaching. Electronic Journal of Science Education, 7 (4), 1-25.
• Yontar-Toğrol, A. (2000). Öğrencilerin Bilim İnsanı ile İlgili İmgeleri. Eğitim ve Bilim, 25 (118), 49-56.