Korunmaya Muhtaç ve Ailesiyle Yaşayan 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması

Yıl 2008, Cilt: 11 Sayı: 19, 23 - 39, 01.06.2008

Berrin Akman , Hülya Gülay

Öz

Problem durumu: Sosyal gelişim, yaşamın ilk yıllarından itibaren başlayan, çocuk- ebeveyn ilişkileriyle şekillenen ve hayat boyu devam eden bir süreçtir. Ebeveyn- çocuk ilişkileri, çocuğun diğer kişilerle iletişimini önemli ölçüde etkilemektedir. Sosyal beceriler de kişilerarası ilişkilerin sağlıklı ve başarılı bir biçimde devamını sağlayabilmektedir. 2828 Sayılı Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu’ na gore, Korunmaya Muhtaç Çocuk, beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup; 1. Ana veya babasız, ana ve babasız, 2. Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan, 3. Ana veya babası veya her ikisi tarafından terkedilen, 4. Ana veya babası tarafından ihmal edilip; fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuğu ifade etmektedir. Bu koşullarda çocuklar, ihtiyaç duydukları becerileri öğrenecekleri, olumlu yetişkin modellerine sahip olamamaktadırlar. Aile yoksunluğu sosyal becerilerin gelişimine olumsuz etkide bulunabilmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışma, ailenin sosyal beceriler üzerindeki olumlu etkisini ortaya koymuş araştırmaların bulgularına dayanarak, aile ile yaşamanın sosyal becerilerin kullanımına olumlu etkisi olduğu hipotezine dayanmaktadır. Yöntem: Araştırmada, korunmaya muhtaç ve ailesi ile yaşayan 6 yaş çocuklarının sosyal becerileri karşılaştırılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu Ankara ve İstanbul illerinde, ailesi ile yaşayan ve kurumda yaşayan çocuklar oluşturmuştur. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu ve Sosyal Beceri Formu kullanılmıştır. Çocukların sosyal becerilerini değerlendirmek için “6 Yaş Çocukları İçin Sosyal Beceri Formu”, çocukların demografik bilgilerinin belirlenmesi için de “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veriler, Ki- Kare, Fisher Kesin Ki- Kare ve Likelihood Ratio Ki- Kare istatistik teknikleri ile analiz edilmiştir. Sonuçlar: Sonuçlar, ailesi iel yaşayan çocukların sosyal becerileri daha sık kullandıklarını göstermektedir. Öneriler: Bu sonuç doğrultusunda, korunmaya muhtaç çocuklar için sosyal beceri programları geliştirilmelidir. Ayrıca, kurumda çalışan personelin düzenli olarak hizmet içi eğitim almalıdırlar. Koğuş tipi kurumlar yerine ev tipi kurumlar oluşturulmalıdır

Anahtar Kelimeler

Sosyal beceriler, korunmaya muhtaç çocuklar, okul öncesi

A COMPARISON OF SOCIAL SKILLS OF 6-YEAR OLD UNPROTECTED CHILDREN AND 6-YEAR OLD CHILDREN LIVING WITH THEIR FAMILY

Öz

Problem situation: Social development is a lifelong process; however, its foundations are laid by parent-child relations in the first years of childhood . Parent-child relations have a greater importance on child’s communication experiences with other people. Social skills ensure that interpersonal relations continue in a successful and healthy way. According to the law of Social Services and Child Protection Institution with the number of 2828, the child who needs protection is a child whose personal safety, moral, physical and spiritual development is in danger. This child is described like these: 1-The child without mother or father,without mother and father. 2- His mother or/and his father is unknown. 3-His mother or/ and his father abondened him. 4- His mother or father neglects him and can not protect the child against prostitution,alcohol,drugs and narcotics and begging. The absence of a family has adverse effects on the development of children’s social skills because, in such a circumstance, children suffer from the lack of individual affinity and positive adult models which are required for learning skills. Purpose of research: This research, relying upon the research findings showing that the family has a positive effect on social skills, is based on the hypothesis that living with family has a positive effect on the use of social skills. Method: This research is carried out to study the social skills of 6-year old children, who need protection and who live with their families. The sample group of the research is composed of the children, who stay at the orphanages, and those, who live with their families in Ankara, and in Istanbul. The research employs the Personal Inquiry Form and Social Skills Form, which include demographic data, for data collection purposes. The social skills of children were evaluated through the “Form of Social Skills for 6-year old Children”. Moreover, a “Personal Inquiry Form” which includes demographic data about the children was used. The data obtained through the research were assessed by the Chi – Squared, Fisher Definite Chi – Squared and Likelihood Ratio Chi – Squared statistical analysis. Results: The findings of the research reveal that the variable of living with the family is effective on the frequency of using social skills among children. Suggestions: Social skills programs should be developed for unprotected children. In addition, the staff in orphanages should receive regular in-service training in order to optimize the conditions of unprotected children. Unpopulated orphanages which resemble houses should be constructed rather than barrack-type orphanages

Anahtar Kelimeler

Social skills, unprotected children, preschool

Kaynakça

• Ahmad, A., Qahar, J., Siidq, A., Majeed, A, Rasheed, J., Jabart, F., & Von Knorring, A. L. (2005). A 2 year follow-up orphans’ competence, socio emotional problems and post-traumatic stress symptoms in traditional foster care and orphanages in Iraqi. Child: Care, Health & Development, 31, 2, 203-215.
• Altuhul, S. (1991). Konya Çocuk Yuvasındaki 0-12 Yaş Çocuklarının Gelişim Özellikleri Ve Ana Yoksunluğunun Çocuk Gelişimine Etkileri Açısından Koruyucu Aile Bakımı İle Karşılaştırılmalı İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Atılgan, G. (2001). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden ve Etmeyen İlköğretim I. Kademe I. Devre Öğrencilerinin Sosyal Beceri Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Biller, H. B. (1993). Fathers and families. America: Auburn House. Black, B., & Logan, A. (1995). Links Between Communication Patterns In Mother-Child, Father-Child And Child-Peer Interactions And Children’ S Social Status. Child Development, 66, 255-271.
• Bowlby, J.(1982). Attachment and loss (2.Ed). New York: Vol. 1. Attachment Basic Books.
• Brazelton, T.B., & Cramer, B. (1991). The Earliest relationship. ABD: Addison -Wesley Publishing Company.
• Calderella, P. K., & Merrell W. (1997). Common Dimensions Of Social Skills Of Children And Adolescents: A Taxonomy Of Positive Behaviors. School Psychology Review, 26 (2), 264-278.
• Connell, C. M., & Prınz R. J. (2002). The Impact Of Childcare And ParentChild Interactions On School Readiness And Social Skills Development For Low-Income African American Children. Journal of School Psychology, 40 (20), 177-193.
• Craig, G., J., & Kermis, D., M. (1995). Children today. New Jersey: Perentice Hall.
• Çakıl, N. (1998). Grupla Sosyal Beceri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çiftçi, İ. (2001). Zihinsel Engelli Bireyler Için Hazırlanan Bilişsel Süreç Yaklaşımına Dayalı Sosyal Beceri Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Darwısh, D., Esquıvel G. B., Houtz, J. C., & Alfonse V. C. (2000). Play and social skills in maltreated and non-maltreaded preschoolers during peer interactions. Child Abuse And Neglect, 15, (3), 307-329. Ford
• M., & Kroll, J. (1995). There is a better way: Family- based alternatives to instutional care. North American Council on Adoptable Children, Research Brief, 3.
• Fry, P. S. & Grover, S. C. (1980). The relationship between father absence and children’ s social problem solving competencies. Journal of Applied Developmental Psychology, 3, 105- 120.
• Gülay, H. (2004). Korunmaya Muhtaç Çocuklarla Ailesi Ile Yaşayan 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Hortaçsu, N. (2003). Çocuklukta ilişkiler: ana baba, kardeş ve arkadaşlar. Ankara: İmge Kitabevi.
• Johnson, V. (2002). Parental views of the development of children in a rural south African community. ABFN Journal, Jan-Feb. < http: // www. findarticles.com > (20.02.2003).
• Kahn, J. & Wrıght S. E. (1980). Human Growth and The Development of Personality. U. K.: Wheaton And Co. Ltd.
• Lamb, M. E., & Baumrind, D. (1978). Socialization and Personality Development in the Preschool Years. M. E. Lamb (Ed.), Social and Personality Development, America: Halt, Rinehart and Winsten, 50- 67.
• Landau, R. (1999). Planned orphanhood. Social Science & Medicine, 49, 185- 196.
• Maccoby, E. E. (2000). Parenting And Its Effects On Children: On Reading And Misreading Behavior Genetics. Annual Review of Psychology. < http: // www. findarticles.com > (14.03.2005).
• McCall, J. (1998). Research On The Psychological Effects Of Orphanage Care: A Critical Review. R. Mckenzie (Ed.), Rethinking Orphanages for the 21st Century, USA: Sage Publications.
• Mc Clelland, M. M. & Morrison F. J. (2003). The Emergence Of Learning Related Social Skills In Preschool Children. Early Childhood Research Quarterly, 18, 206-224.
• Mc Clelland, M. M., Morrıson F. J. & Holmes, D. C. (2000). Children At Risk For Early Academic Problems: The Role Of Learning-Related Social Skills. Early Childhood Research Quarterly, 15, (3), 307-329.
• McKenzie, R. B. (1998). Neglected Solutions,, Orphanages May Be Preferable Over Foster Families. National Review, 18, 1-5.
• Özmen, B. (1989). Annesiz Veya Babasız Büyüyen 5-8 Yaş Çocuklarının Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Rubin, K. H., & Burgess, K. B. (2001). Social withdrawal and anxiety. In M. W. Vasey & M: R: Dadds (Eds.), The developmental Psychopathology of Anxiety. Chichester, UK: John Wiley & Sons.
• Salk, L. (1982). Çocuğun duygusal sorunları. (Çev. Onur E.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Santrook, J. W. (1998). Child development. America: Mc Graw-Hill Companies.
• Steelman, L., M., Assel, M. A., Swank, P. R., Smith, K. E. Landry, S. H. (2002). Early Maternal Warm Responsiveness As A Predictor Of Child Social Skills. Journal of Applied Developmental Psychology, 23, (2), 135-156.
• Sisto, F. F., Urquijo, S., & Souza, M. T. C. C. (1999). Peer Acceptance And Cognitive Development. Psychological Reports, 84, 611-616.
• Stormshak, E. A. & Webster-Stratton C. (1999). The Qualitative Interactions Of Children With Conduct Problems And Their Peers. Differential Correlates With Self-Report Measures, Home Behavior And School Behavior Problems. Journal of Applied Developmental Psychology, 20, (2), 295-317.
• Tamis-LeMonda, C. S., Shannon, J. D., Cabrera,N. J., & Lamb, M. E. (2004). Fathers And Mothers Play With Their 2- And 3- Year Olds: Contributions To Language And Cognitive Development. Child Development, 75, (6), 1806-1820.
• Terzi, Ş. (2003). 6. Sınıf Öğrencilerinin Kişiler Arası Problem Çözme Beceri Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2, (1).
• Wylie, C., & Thompson, J. (2003). The Long-Term Contribution Of Early Childhood Education To Children’ S Performance- Evidence From New Zealand. International Journal of Early Years Education, 11, (1), 69-78.