İlkokul öğretmenlerinin özyeterlik inançlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 45, 93 - 114, 30.06.2021

Özlem Gül , Mehmet Akif Erdener

https://doi.org/10.31795/baunsobed.785054

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin özyeterlik inançlarına ilişkin görüşlerini farklı değişkenlere göre incelemektir. Araştırmanın evrenini, Balıkesir ili genelindeki tüm resmi ilkokullarda görev yapan toplam 3313 öğretmen ve 350 idareciyi kapsamaktadır. 470 öğretmen/idareci ise örneklem grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada özyeterlik inancı algısını ölçmek için “Özyeterlik İnancı Ölçeği” (Self-Efficacy Belief Scale) ve araştırmacılar tarafından hazırlanan bilgi formu kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve Çoklu varyans analizi MANOVA kullanılmıştır. Sonuç olarak, görev türü, kıdem ve eğitim durumunun öğretmenlerin özyeterlik inancı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

özyeterlik inancı, öğretmen, ilkokul

Destekleyen Kurum

Balıkesir Üniversitesi

Proje Numarası

2018/165

Investigation of elementary school teachers' perceptions about self-efficacy beliefs

Öz

The purpose of this study is to determine the perceptions of teachers working in elementary schools regarding their self-efficacy beliefs according to different variables. The universe of the research covers a total of 3313 teachers and 350 administrators working in all official elementary schools in the province of Balıkesir in the 2017-2018 academic year. The sample group consists 470 teachers / administrators. In the research, “Self-Efficacy Belief Scale” and the information form prepared by the researchers are used to measure the perception of self-efficacy belief. Confirmatory factor analysis (DFA) and Multivariate analysis of variances (MANOVA) are conducted in the analysis of the data collected. Therefore, it is observed that the type of position, seniority and educational status had a significant effect on teachers' self-efficacy belief.

Anahtar Kelimeler

self-efficacy beliefs, teacher, elementary school

Proje Numarası

2018/165

Kaynakça

• Açıkgöz, Ün, K. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme.Eğitim Dünyası Yayınları: Ankara.
• Akkoyunlu, B., Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (böte) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma özyeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki.The Turkish Online Journal of Educational Technology- TOJET, 2(3), 86-93.
• Akkoyunlu, B., Orhan, F., ve Umay, A. (2005). Bilgisayar öğretmenleri için "bilgisayar öğretmenliği öz-yeterlik ölçeği" geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8.
• Ateş, G. (2016). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretmen Adayları Ve Antalya’da Görev Yapan Öğretmenlerin Özyeterlik Algılarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim. Pegem Akademi: Ankara.
• Bandura, A. (1977). “Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change ”psychological review, 84,191-215.
• Bandura, A. (1994). “Self efficacy”, v.s. ramachaudran (Der.), Encyclopedia of Human Behavior. New York: Academic Press, 4, 71-81.
• Baysal, E. (2010). Hemşirelerde Öz Yeterlilik İnancı ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Üniversite Hastanesinde Saha Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Brouwers, A.,& Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management.Teaching and Teacher Education, 16(2), 239-253.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., ve Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen özyeterlik inancı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Dergisi. 4(1).
• Daugherty, S. G. (2005). Teacher Efficacy and Its Relation to Teachers’ Behaviors in the Classroom. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Houston.
• Demirtaş, H. Cömert, M. ve Özer, N. (2001). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159).
• Dönmez, K. H. (2010). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin (1, 2, 3 Ve 4. Sınıf) Sosyal Öz-Yeterlikleri ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsüi Ankara.
• Ekici, G. (2009). Biyoloji öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi,17, 111-124.
• Erdem, A. R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: Sürekli geliştirme temeline dayalı öğretimin denetimi. Selçuk ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş, İstanbul: Alkım Yayınları.
• Erdener, M.,ve Gül, Ö. (2017). İlkokul öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenmeye ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 545-563.
• Guo, Y., Justice, L. M., Sawyer, B., & Tompkins, V. (2011). Exploring factors related to preschool teachers’ self-efficacy. Teaching and Teacher Education, 27(5), 961-968.
• İkiz, F. E., ve Yörük, C. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile aile işlevlerinin incelenmesi.Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,6(1).
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H.(2001). İşbirliğine dayalı fen öğretiminin öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeylerine etkisi.IV.Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Karabacak, M. S. (2014). Ankara İli Genel Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Özerklik Algıları İle Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kiremit, H. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji İle İlgili Öz-Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Küçük, Kılıç, S. (2014). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Bilişötesi Öğrenme Stratejileri, AkademikÖz-yeterlikleri ve Öğretmenlik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lazoğlu, M. (2014). Doğum Korkusunun Derecesine Göre Gebelerin Öz-Yeterlilik Algısının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Luszczynska, A., Scholz, U., and Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: multicultural validation studies. The Journal of Psychology. 139 (5), 439-457.
• McKenzie, J. K. (1999). Correlatıon between self-effıcacy an d self-esteem in students. A Research Paper, Madison: University of Wisconsin.
• Melik, G. (2014). Öğretmenlerin Özyeterlik ve Performans Yönetimi Algıları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haran Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Nielsen, S. G. (2004). Strategies and self-efficacy beliefs in instrumental and vocal individual practice: A study of students in higher music education. Psychology of Music, 32(4), 418-431.
• Oğuz, A., ve Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen özyeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış, 14(1), 23-36.
• Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik öğretmenliği okul deneyimi I uygulamalarına katılan öğretmen adaylarının öz etkililik-yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 163-170.
• Pintrich, P. R.,& De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33.
• Say, M. (2005). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Öz-Yeterlilik İnanışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 597-608.
• Şenol, F. B., ve Ergün, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adayları ile okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(3), 297-315.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2002). The influence of resources and support on teachers’ efficacy beliefs. Paper Presented At The Annual Meeting of The American Educational Research Association, New Orleans.
• Uçak, Ö.N., Güzeldere, O.Ş. (2006). Bilişsel yapının ve işlemlerin bilgi arama davranışı üzerine etkisi.Refereed Papers Türk Kütüphaneciliği, 20 (1), 7-28.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C., ve Soran, H. (2004). Öğretmen öz-yeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5(58), 50-54.
• Yolcu, E. (2015). Karakter Eğitiminde Öğretmen Niteliklerinin ve Özyeterlik Algılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yüzen, A. (2016). Meslek Kararı Verme Özyeterliliğinin Artırılmasına Yönelik Multimedya Tasarımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.