Vadeli işlem sözleşmeleri ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki: viop30 ve dolar vadeli işlem sözleşmeleri uygulaması

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 45, 261 - 286, 30.06.2021

Yasemin Karataş Elçiçek , Koray Kayalıdere

https://doi.org/10.31795/baunsobed.806135

Öz

Finansal piyasalarda yaşanan dalgalanmaların ve piyasalardaki belirsizliklerin artması neticesinde yatırımcıların etkin bir risk yönetimi yapma zorunluluğu meydana gelmiştir. Meydana gelen bu zorunluluk nedeniyle yatırımcıların risklerini yönetmede tercih ettikleri yöntemlerden birisi de işlemlerini vadeli işlem piyasalarında gerçekleştirmek olmuştur. Bu bağlamda çalışmanın amacı Ocak2013-Aralık2017 döneminde Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işlem gören VİOP30 ve Dolar vadeli işlem sözleşmelerini getiri ve volatilite bazında etkileyen makroekonomik dinamiklerin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatürde de sıklıkla kullanılan, getiri ve volatiliteye etki etmesi beklenen 11 makroekonomik değişkenin aylık frekansta verileri kullanılmıştır. Çalışmada değişkenler arasındaki ilişki ARDL sınır testi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın sonuçlarında bazı makroekonomik değişkenler ile söz konusu vadeli işlem sözleşme getiri ve volatiliteleri arasında kısa ve uzun dönemde istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar bulgulanırken, bazı değişkenlerle anlamlı sonuçlar elde edilememiştir. Elde edilen bulguların ilgili literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Getiri, Volatilite, Vadeli İşlem Sözleşmeleri, ARDL Sınır Testi

Relationship between futures contracts and macroeconomic variables: viop30 and dollar futures contracts application

Öz

As a result of the fluctuations in the financial markets and an increase of uncertainties in the markets, the investors are obliged to make effective risk management. Due to this obligation, one of the methods preferred by investors in managing their risks has been to perform their transactions in futures markets. In this context, the aim of the study is to determine the macroeconomic dynamics that affect the VIOP30 and Dollar futures contracts traded in the Futures and Options Market in January 2013 and December 2017, based on return and volatility. For this purpose, monthly frequency data of 11 macroeconomic variables, which are frequently used in the related literature and expected to affect return and volatility, were used. In the study, the relationship between variables was examined by the ARDL bounds testing method. In the results of the study, while there were statistically significant results in the short and long term between some macroeconomic variables and the futures contract returns and volatility in question, no significant results were obtained with some variables. It is thought that the findings will contribute to the related literature.

Anahtar Kelimeler

Future Contracts, ARDL Bounds Testing, Return, Volatility

Kaynakça

• Aktaş, M., Akdağ, S. (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları İle İlişkilerinin Araştırılması, International Journal of Social Science Research, 2(1): 50-67.
• Alam, I. ve R, Quazi. (2003). Determinants of Capital Flight: An Econometric Case Study of Bangladesh. International Review of Applied Economics. 17(1): 85-103.
• Al-Khazali, O. M (2003). “Stock Prices,: Inflation, and Output Evidence From The Emerging Markets”. Journal of Emerging Market Finance, 2(3): 287-314.
• Andersson, M., Hansen, L.J.ve Sebestyén, S. (2006). Which News Moves the Euro Area Bond Market. ECB Working Paper, No. 631, European Central Bank (ECB), Frankfurt.
• Bastianin, A., Manera, Ma., Nicolini, M. ve Vignati, I. (2012). Speculation, Returns, Volume and Volatility in Commodities Futures Markets. Review of Environment, Energy and Economics. 1(20): 1-11.
• Bhattacharya, B. ve Mukherjee, J. (2002). The Nature of The Causal Relationship Between Stock Market and Macroeconomic Aggregates in India: An Empirical Analysis. In 4th annual conference on money and finance (pp. 401-426), Mumbai .
• Chia, R.C. J. ve Lim, S. Y. (2015). Malaysıan Stock Prıce and Macroeconomıc Varıables: Autoregressıve Dıstrıbuted Lag (Ardl) Bounds Test. Kajian Malaysia: Journal of Malaysian Studies. 33(1): 85-103.
• Cummings, J. R. ve Lee, E.Y.K (2011). Response to Public Information in Futures Markets: Evidence from the Financial Crisis. http://papers.ssrn.com, (25.01.2019).
• Çetin-Demir, G. (2015). Endeks Vadeli İşlem Sözleşmelerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Analizi: Türkiye Uygulaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Düzgün, R. (2010). Türkiye Ekonomisinde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(11): 230-237.
• İlgün, M. F., Dumrul, C. ve Aysu, A. (2014). Bütçe Açıklarının Reel Döviz Kuru Üzerindeki Etkileri: Türk Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 10(23): 13-30.
• Kayalıdere, K., Aracı, H., & Aktaş, H. (2012). Türev ve Spot Piyasalar Arasındaki Etkileşim: VOB Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (56), 137-154.
• Liu, S. ve Tse, Y. K. (2013). Estimation of Monthly Volatility: An Empirical Comparison of Realized Volatility, GARCH and ACD-ICV methods. Research Collection School of Economics. 1(1): 1-24.
• Osamwonyi, I. O. ve Evbayiro-Osagie, E. I. (2012). The Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Market İndex in Nigeria. Journal of Economics. 3(1): 55-63.
• Özdemir, L. (2017, September). Vadeli İşlem Piyasası İle Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişki: Türkiye’de Bir Uygulama. In Proceedings of 2 nd International Conference on Scientific Cooperation for the Future in the Economics and Administrative Sciences (p. 71). Özgümüş, H., Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ.(2013). Makroekonomik Faktörlerin Vadeli İşlem (Futures) Sözleşmelerine Etkisi: VOB’ta Bir Uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi. 7(1): 103-136.
• Pesaran, M. H. ve Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis, http://www.oup.com/Oxford University Press, (10.05.2019).
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics. 16 (3): 289-326.
• Sadeghzadeh, K., & Elmas, B. (2018). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkilerinin BIST’de Araştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (80), 207-232.
• Syzdykova, A. (2018). Makroekonomik Değişkenler ve Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: KASE Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi. 8(2): 331-354.
• Şenol, Z., Koç, S. ve Şenol, S. (2018). Hisse Senetleri Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Dinamik PANEL Veri Analiziyle İncelenmesi. Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 9(25): 119-135.
• Şit, M., & Karadağ, H. (2019). Döviz Kurunu Belirleyen Ekonomik Faktörler: Türkiye Ekonomisi İçin Ardl Sınır Testi Uygulaması. International Journal Of Economic & Administrative Studies, (23).
• Tangjitprom, N. (2011). Macroeconomic Factors of Emerging Stock Market: The Evidence From Thailand. International Journal of Financial Research. 3(2): 105-114
• Yalta, Y. (2011). Döviz Kurunun Belirlenmesi. www. acikders.org.tr/ pluginfile.php/ mod../bolum13-doviz.pdf, (08. 06.2019).
• Zügül, M., Şahin, C. (2009), “İMKB 100 Endeksi İle Bazı Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Uygulama”, Akademik Bakış, 16:. 1-16.